Refaktura mediów na gruncie przepisów o VAT

W wyniku wystąpienia przez NSA z pytaniem prejudycjalnym do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej 16 kwietnia 2015 r. zostało wydane orzeczenie dotyczące prawidłowości rozliczenia kosztów mediów przenoszonych na najemcę (C-42/14). Trybunał podtrzymał stanowisko prezentowane w dotychczasowym orzecznictwie (np. sprawa C-392/11, Field Fisher Waterhouse).

W treści wyroku przedstawiono przesłanki uznania, że dane świadczenia (dostawa mediów) będzie usługą odrębną od najmu. W szczególności z taką sytuacją będziemy mieć do czynienia, gdy mamy możliwość wyboru świadczeniodawców lub sposobu korzystania z danych towarów lub usług (np. decydowanie o swoim zużyciu poprzez założenie podliczników) oraz możliwość wykonania niektórych usług przez osoby trzecie. Przesłanki te jednocześnie nie mają same w sobie charakteru rozstrzygającego, niemniej istnienie indywidualnych liczników i fakturowanie w zależności od rzeczywistego wykorzystania jest istotnym czynnikiem wskazującym, że dostawę mediów należy uważać za stanowiącą świadczenia odrębne od najmu.

Jednocześnie Trybunał wskazał, że istnieją sytuacje, w których najem i dostawa mediów są jednym świadczeniem. Z taką sytuacją będziemy mieli do czynienia gdy nieruchomość oddawana w najem obiektywnie, na płaszczyźnie ekonomicznej, wydaje się stanowić jedną całość ze świadczeniami towarzyszącymi temu najmowi (tutaj Trybunał wskazał przykład najmu lokali biurowych pod klucz, gotowych do użytku wraz z dostawą mediów i określonymi innymi świadczeniami oraz krótkoterminowego najmu nieruchomości, na przykład na wakacje, który jest udostępniany z tymi świadczeniami bez możliwości ich rozdzielenia).

Zgodnie ze wskazaniami Trybunału zadaniem sądu krajowego było dokonanie niezbędnej oceny przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności, w jakich ma miejsce najem i spełniane są towarzyszące mu świadczenia. W konsekwencji NSA podjął zawieszone, w związku z wystąpieniem z pytaniem prejudycjalnym postępowanie i w wyroku z dnia 10 lipca 2015 r. (sygn. akt I FSK 944/15) wskazał, że co do zasady dostawy mediów należy traktować, jako świadczenie odrębne od usługi najmu nieruchomości.

W tym zakresie NSA w ustnym uzasadnieniu, odnosząc się do przesłanek uznania, że dane świadczenie (dostawa mediów) będzie usługą odrębną od najmu, podniósł, iż poza przykładami podanymi przez Trybunał możliwe jest również przyjęcie innego sposobu ustalania faktycznego zużycia mediów. Sąd jako przykład podał kryterium oparte na liczbie osób korzystających z wynajmowanych pomieszczeń. Zdaniem NSA w odniesieniu do tych mediów, co do których możliwe jest przyjęcie kryterium zużycia (pozwalającego na obiektywne odzwierciedlenie rzeczywistego zużycia mediów), to właśnie to kryterium będzie decydować o odrębności od umowy najmu świadczonych mediów. NSA podniósł jednocześnie, że nie jest istotne w sprawie czy najemca miał możliwość wyboru świadczeniodawcy, ale to czy można było przyjąć kryterium zużycia mediów.

Pisemne uzasadnienie do powyższego orzeczenia NSA z pewnością będzie miało bardzo istotny wpływ przy ocenie, czy w danej sytuacji mamy do czynienia z jedną usługą złożoną czy „strumieniem odrębnych usług”. Niemniej każdorazowo niezbędna będzie analiza treści umowy, ewentualnie innej dokumentacji regulujących kwestię dostawy / użycia mediów.

Krzysztof Bekieszczuk, konsultant podatkowy w EY
Michał Kilijański, manager w EY