Raje podatkowe. Czy rzeczywiście pozwalają na zmniejszenie podatków?

Kontrowersje związane są z dość stereotypowym utożsamianiem działalności w rajach podatkowych z prowadzeniem nielegalnych interesów, na pograniczu działalności przestępczej. Z drugiej strony można spotkać się z opiniami, że prowadzenie działalności w raju podatkowym czy też przeprowadzenie się do niego pozwoli na uniknięcie podatków w ogóle. 

Postaramy się więc rozwiać kilka mitów na temat rajów, rzetelnie wyjaśnimy czym są, w jaki sposób mogą przyczyniać się do optymalizacji podatków oraz z jakimi ograniczeniami należy się liczyć podejmując decyzję o wykorzystaniu rajów podatkowych.

Międzynarodowe planowanie podatkowe czyli wykorzystanie różnic w opodatkowaniu poszczególnych kategorii dochodu na terenie różnych krajów jest coraz popularniejszą formą optymalizacji podatkowej. W takiej optymalizacji najczęściej wykorzystuje się działalność prowadzoną w tzw.: rajach podatkowych, krajach, które oferują szczególnie atrakcyjne stawki podatku.

Kwalifikacji poszczególnych jurysdykcji podatkowych jako krajów lub terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową dokonuje się w oparciu o występowanie określonych czynników, z których decydujące znaczenie mają:

  • brak opodatkowania lub bardzo niskie opodatkowanie; nierówne podatkowe traktowanie dochodów uzyskiwanych ze źródeł położonych na terytorium danego państwa w stosunku do dochodów „przetransferowanych” do tego kraju, przy uprzywilejowanym opodatkowaniu tych ostatnich;
  • brak przejrzystości przepisów podatkowych, w związku z czym niektóre podmioty mogą korzystać, na niejasnych zasadach, ze szczególnych przywilejów podatkowych;
  • niechęć administracji danego kraju do uczestniczenia w wymianie informacji podatkowych, a także opór przeciwko złagodzeniu przepisów o tajemnicy bankowej, tj. odmowa udzielenia informacji administracjom innych państw o dochodach przetransferowanych do takiego kraju przez osoby mające miejsce zamieszkania lub siedzibę w innym państwie.

W literaturze podkreśla się jednak, że chociaż podstawowym kryterium uznania określonego kraju za raj podatkowy jest korzystny system podatkowy, to jednak również inne czynniki nie pozostają bez znaczenia. Mowa tutaj o ogólnych warunkach prowadzenia działalności gospodarczej, takich jak stabilizacja ekonomiczna i polityczna, gwarancja tajemnicy bankowej, brak restrykcji dewizowych, nowoczesne środki łączności, dogodny system prawny.

W praktyce trudno o jednoznaczną definicję „raju podatkowego”, bo w praktyce pojęcie to jest niejednoznaczne, często mocno indywidualne.

Przykład

Przedsiębiorca poszukuje na siedzibę swojej działalności gospodarczej kraju oferującego wysoki stopień poufności operacji finansowych. Korzyści podatkowe mają dla niego drugorzędne znaczenie dlatego zdecydował się na ulokowanie działalności w Szwajcarii. Mimo iż trudno ten kraj uznać za raj podatkowy jeżeli chodzi o stawki podatków to jednak nasz przedsiębiorca postrzega Szwajcarię jako „raj podatkowy”.

W polskich przepisach też nie ma definicji „raju podatkowego”, chociaż szczególne ograniczenia na gruncie prawa podatkowego dotyczy działalności lub współpracy z przedsiębiorstwami mającymi siedzibę w „krajach stosujących szkodliwą konkurencję podatkową”.

Lista rajów podatkowych

Aktualnie, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 23 kwietnia 2015 r. w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową dla celów podatku dochodowego od osób prawnych na liście „rajów podatkowych” znajduje się 31 krajów i terytoriów (m. in. są to: Księstwo Andory, Wspólnota Bahamów, Barbados, Brytyjskie Wyspy Dziewicze, Grenada, Hongkong, Księstwo Liechtensteinu, Makau, Republika Malediwów, Republika Wysp Marshalla, Księstwo Monako, Republika Seszeli, Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych).

Rozporządzenie nie definiuje dlaczego te a nie inne kraje i terytoria zostały umieszczone na liście. Takie samo w treści rozporządzenie Ministra Finansów wydane zostało dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wśród krajów stosujących korzystne warunki do prowadzenia działalności znajdują się również kraje nie wymienione w Rozporządzeniu co czyni je szczególnie atrakcyjnymi do prowadzenia działalności.

Istotą zjawiska międzynarodowego planowania podatkowego jest wypracowanie takich efektywnych struktur biznesowych, które pozwalają na widoczną minimalizację obciążeń podatkowych.  Rozwiązania takie możliwe są dzięki temu, że jurysdykcje podatkowe rajów podatkowych, nakładają niskie podatki dochodowe lub w ogóle z takich podatków rezygnują. Optymalizacja podatkowa z wykorzystaniem rajów podatkowych stosowana jest na szeroką skalę pod każdą szerokością geograficzną. Nieprzypadkowo Kajmany, jeden z rajów podatkowych, są obok Londynu, Frankfurtu nad Menem czy Nowego Jorku jednym z największych centrów finansowych świata, a w Nauru, najmniejszej republice na świecie, pod jednym adresem pocztowym swoją siedzibę zarejestrowało ponad 400 banków, a na Brytyjskich Wyspach Dziewiczych zarejestrowano już prawie 700 tys. off-shorowych spółek.

Sposobów optymalizacji z wykorzystaniem rajów podatkowych jest co najmniej kilka. Elementem spajającym większość rozwiązań jest dążenie do alokacji osiąganego dochodu w krajach o niskim obciążeniu podatkowym. Z reguły wiąże się to z koniecznością założenia spółki w takim państwie (tzw. spółki offshore). Spółki offshore mają siedzibę w raju podatkowym, ale prowadzą działalność poza tym terytorium.

Zasadniczym celem podejmowanych działań jest takie ukształtowanie stosunków gospodarczych, aby dochód, który dotychczas osiągany był na terytorium państwa siedziby (np. Polski), został przetransferowany do spółki - rezydenta raju podatkowego. W konsekwencji dochód taki podlegać będzie opodatkowaniu na terytorium kraju stosującego niskie stawki podatku dochodowego lub w ogóle rezygnującego z opodatkowania.

W odniesieniu do transakcji zawieranych z podmiotami w rajach podatkowych istnieją jednak liczne bariery, jakie stanowione są ustawodawstwem wewnątrzkrajowym. W polskim prawie podatkowym ograniczeniami takimi będą w szczególności regulacje dotyczące cen transferowych.

Mariusz Makowski

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...