Rachunkowość dla początkujących: Polityka rachunkowości

Od 2019 roku zostanie prawdopodobnie wprowadzona obniżona do 9% stawka podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Zasady stosowania obniżonej stawki przewiduje projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (link do projektu na końcu artykułu). Nie wnikając w szczegóły nieuchwalonej jeszcze ustawy można stwierdzić, że obniżenie stawki CIT, przy jednoczesnym zaostrzaniu polityki fiskalnej wobec osób osiągających wyższe dochody opodatkowane podatkiem jednolitym (projektowana danina solidarnościowa) spowoduje zapewne wzrost zainteresowania działalnością prowadzoną w formie niewielkiej spółki kapitałowej (np. sp. z o.o.).

Co istotne - małe spółki cieszyć się będą nie tylko preferencyjnym opodatkowaniem, ale również licznymi uproszczeniami w prowadzonej rachunkowości. To wszystko powoduje, że zwiększy się ilość osób, zainteresowanych samodzielnym prowadzeniem rachunkowości dla jednostek mikro.

Zanim jednak w jednym z kolejnych odcinków przejdziemy do omawiania uproszczeń i podstawowych zasad, kierujących rachunkowością, zacznijmy od wprowadzenia - czyli przedstawienia pojęcia polityki rachunkowości.

Podstawą prowadzenia ksiąg rachunkowych i sporządzania sprawozdania finansowego jest ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. Ustawa wskazuje zasady ogólne – regulacje w zakresie budowy, organizacji i funkcjonowania rachunkowości, stwarza ponadto możliwość wyboru zasad szczegółowych przez kierownika jednostki. Poruszając się w ramach ustawy każdy przedsiębiorca zobowiązany do prowadzenia rachunkowości ma dużą swobodę w wielu elementach. Aby z niej korzystać, należy właściwie konstruować politykę rachunkowości.

Czym jest polityka rachunkowości?

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 11 ustawy o rachunkowości przez zasady (politykę) rachunkowości rozumie się wybrane i stosowane przez jednostkę rozwiązania dopuszczone ustawą, w tym także MSR (międzynarodowe standardy rachunkowości), zapewniające wymaganą jakość sprawozdań finansowych. Uznać należy, iż polityka rachunkowości jest aktem, w którym kierownik jednostki dokonuje wyboru lub sposobu stosowania uproszczeń zgodnych z obowiązującym prawem.

Zgodnie z art. 10 ustawy o rachunkowości dokumentacja polityki rachunkowości powinna zostać sporządzona w języku polskim w formie pisemnej. Osobą odpowiedzialną za jej sporządzenie i aktualizację jest kierownik jednostki. Kierownikiem jednostki w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości, jest zarząd spółki.

Ważne!

W polityce rachunkowości powinny zostać ujęte jedynie informacje w zakresie, w jakim ustawa o rachunkowości daje jednostkom prawo wyboru lub w jakim dopuszcza uproszczenia. Nie opisuje się zasad wynikających wprost z ustawy o rachunkowości.

Co zawiera polityka rachunkowości?

Według art. 10 ustawy o rachunkowości polityka rachunkowości zawiera unormowania dotyczące:

  • określenia roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych;
  • metod wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego;
  • sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym co najmniej:
    1. zakładowego planu kont, ustalającego wykaz kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń, zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej,
    2. wykazu ksiąg rachunkowych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera - wykazu zbiorów danych tworzących księgi rachunkowe na informatycznych nośnikach danych z określeniem ich struktury, wzajemnych powiązań oraz ich funkcji w organizacji całości ksiąg rachunkowych i w procesach przetwarzania danych,
    3. opisu systemu przetwarzania danych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera - opisu systemu informatycznego, zawierającego wykaz programów, procedur lub funkcji, w zależności od struktury oprogramowania, wraz z opisem algorytmów i parametrów oraz programowych zasad ochrony danych, w tym w szczególności metod zabezpieczenia dostępu do danych i systemu ich przetwarzania, a ponadto określenie wersji oprogramowania i daty rozpoczęcia jego eksploatacji;
  • systemu służącemu ochronie danych i ich zbiorów, w tym dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych i innych dokumentów stanowiących podstawę dokonanych w nich zapisów.

Prawidłowo sporządzona polityka rachunkowości oprócz opisanych metod ewidencji i prezentacji zdarzeń gospodarczych powinna zawierać plan kont dopasowany do specyfiki każdej firmy. Inaczej będzie wyglądał plan kont w firmie produkcyjnej, inaczej w handlowej, a jeszcze inaczej w usługowej.

W przypadku prowadzenia ksiąg rachunkowych przy pomocy programu księgowego struktura ksiąg rachunkowych i ich wzajemnych powiązań a także ochrona danych i zbiorów jest zdefiniowana i udostępniania przez producenta oprogramowania.

Jednostka zobligowana jest do określenia roku obrotowego i okresów sprawozdawczych. Rok obrotowy lub jego zmiany określa statut lub umowa, na podstawie której powołano jednostkę (np. umowa spółki). Przegląd najważniejszych możliwych uproszczeń w zakresie rachunkowości opublikujemy w jednym z najbliższych artykułów cyklu.

Możliwe jest również przyjęcie w całości lub w wybranych fragmentach opracowań wydawnictw dostępnych na rynku w zakresie polityki rachunkowości, należy jednak podkreślić, iż wówczas przyjęte rozwiązania uznaje się za własne.

Zakres dokumentacji polityki rachunkowości jest otwarty, co oznacza iż kierownik jednostki może go rozszerzyć w zależności od specyfiki danej jednostki, potrzeb informacyjnych (analizy i oceny sytuacji majątkowej i finansowej) czy kontroli w istotnych dla jednostki aspektach.

Próg istotności

Pominięcie lub zniekształcenie informacji istotnych może skutkować tym, iż sprawozdanie finansowe nie będzie przedstawiało rzetelnego i jasnego obrazu sytuacji majątkowej, finansowej oraz wyniku finansowego jednostki. Określając przyjęte zasady rachunkowości kierownik jednostki może określić tzw. próg istotności. W praktyce gospodarczej próg istotności określa się zazwyczaj procentowo. Przykładowe progi istotności mogą przyjąć następującą postać:

  • 0,5-1,0% przychodów ze sprzedaży,

  • 0,5% wyniku finansowego,

  • 1-2% kapitałów własnych,

  • 1-3% sumy bilansowej.

Wartości progowe mogą być jednakowe dla wszystkich zdarzeń gospodarczych, albo mogą też być zdefiniowane dla wybranych pozycji. Wielkości niższe od ustalonego progu, rozpatrywane łącznie za cały rok, mogą być uznane za nieistotne.

Moment przyjęcia i okres przechowywania polityki rachunkowości

Zasady rachunkowości powinny być określone na dzień rozpoczęcia prowadzenia ksiąg rachunkowych. Dokumentację przyjętego sposobu prowadzenia rachunkowości przechowuje się przez okres nie krótszy od 5 lat od upływu terminu jej ważności (art. 74 ust. 2 ustawy o rachunkowości).

Zmiany polityki rachunkowości

Przyjęte przez jednostkę zasady rachunkowości powinny być stosowane w sposób ciągły, dzięki czemu zapewniona zostanie porównywalność informacji finansowych. Zmiana polityki rachunkowości możliwa jest w następujących sytuacjach:

  • zmiana przepisów prawa bilansowego,

  • rezygnacja ze stosowanych uproszczeń,

  • rozpoczęcie lub zakończenie stosowania MSR

  • konieczna jest dla rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki.

Zwrócić należy uwagę, iż nie stanowi zmiany polityki rachunkowości przykładowo:

  • podjęcie decyzji o amortyzowaniu nowo nabytych środków trwałych za pomocą innej metody niż stosowana do podobnych obiektów,
  • zmiana stawek amortyzacyjnych (okresów użytkowania) środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych w wyniku ich weryfikacji,
  • przekwalifikowanie do środków trwałych lub na odwrót nieruchomości zaliczanej do inwestycji długoterminowych, wynikające wyłącznie ze zmiany przeznaczenia tej nieruchomości,
  • przekwalifikowanie aktywów finansowych z długoterminowych do krótkoterminowych lub odwrotnie, wynikające wyłącznie ze zmiany zamiaru jednostki w odniesieniu do tych aktywów,
  • wycena długoterminowej, niezakończonej usługi proporcjonalnie do stopnia jej zaawansowania zamiast metodą "zysku zerowego”.

Podstawa prawna:

art. 3 ust.1, art. 10, art. 74 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. 2018, nr 395).

Patrycja Mikuła

Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...