Przedsięwzięcia wykonywane przez konsorcja - jak dokumentować wzajemne rozliczenia

Konsorcjum jest organizacją zrzeszającą kilka podmiotów gospodarczych na określony czas, w konkretnym celu. Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum są, co do zasady, niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli w działaniach niezwiązanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum, realizują wspólne przedsięwzięcie objęte porozumieniem.

Stan faktyczny

W dniu 16 października 2017 r. O.S.A. (zwana dalej: Liderem Konsorcjum/Wnioskodawcą) zawarła umowę konsorcjum (zwana dalej: umową) z F. U. M. w Ch. Spółka Akcyjna (zwana dalej: partnerem konsorcjum).

Celem utworzenia konsorcjum był wspólny udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego zorganizowanego przez P. B. K. Spółka Akcyjna (zwana dalej: zamawiającym) na realizację zadania „wykonanie i dostawa obudowy tubingowej wraz z korkami tubingowymi z żeliwa sferoidalnego i wieńców montażowych dla interwału solnego szybu” (zwanego dalej: przedsięwzięciem) oraz wspólne wykonanie tego zamówienia. W wyniku wygrania postępowania przetargowego przedsięwzięcie jest obecnie realizowane przez konsorcjum. Z umowy wynika, że przedsięwzięcie ma zostać zrealizowane przez nieposiadającą osobowości prawnej, czasowo istniejącą strukturę, w której działać będą w tym zakresie przedsiębiorcy (konsorcjum).

Zgodnie z treścią porozumienia wykonawczego do umowy, każdemu z podmiotów przydzielony został do realizacji odrębny zakres prac, wyceniony w ofercie przedstawionej zamawiającemu. Lider konsorcjum jest podmiotem odpowiedzialnym m.in. za:

  • dokonywanie w imieniu konsorcjum rozliczeń z zamawiającym z tytułu wykonania poszczególnych etapów przedsięwzięcia,

  • prowadzenie rozliczeń z konsorcjantem w zakresie zrealizowanych zadań,

  • zabezpieczenie ciągłości dostaw surowców niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia, poprzez m.in.: zakup materiałów i surowców zgodnie ze zgłoszonym zapotrzebowaniem przez partnera konsorcjum, a następnie powierzenie tych surowców i materiałów partnerowi konsorcjum do realizacji przedsięwzięcia, czy przyjęcie faktur VAT (w tym zaliczkowych) wystawionych przez partnera konsorcjum w związku z dokonanym przez niego zakupem surowców i materiałów – przy czym refakturowane w ten sposób przez partnera konsorcjum na lidera materiały i surowce będą stanowiły własność lidera i zostaną one następnie powierzone partnerowi konsorcjum do realizacji przedsięwzięcia.

Partner konsorcjum jest natomiast odpowiedzialny m.in. za produkcję we własnym zakresie pierścieni tubingowych zgodnie z wymogami zamawiającego oraz harmonogramem dostaw, zakup wieńców montażowych dla pierścieni tubingowych, zgodnie z projektem technicznym od zaakceptowanego przez zamawiającego podwykonawcy, zakup korków tubingowych od zaakceptowanego przez zamawiającego podwykonawcy, zabezpieczenie ciągłości dostaw surowców oraz zapewnienie możliwości produkcyjnych w celu terminowej realizacji kontraktu oraz organizację i nadzór nad terminową dostawą przedmiotów umowy do zamawiającego zgodnie z wymaganiami określonymi w umowie.

Zasady rozliczeń z tytułu realizacji przedsięwzięcia, zawarte w porozumieniu wykonawczym, zostały określone w sposób proporcjonalny do poniesionych nakładów i zakresu czynności podejmowanych przez każdą ze stron. Partner konsorcjum upoważnił lidera do samodzielnego wystawiania właściwych faktur VAT obciążających zamawiającego oraz innych odpowiednich dokumentów rozliczeniowych w związku z realizacją wspólnie przez strony odpowiedniej części przedsięwzięcia na rzecz zamawiającego i przedkładania mu tychże faktur VAT i innych dokumentów rozliczeniowych.

Natomiast pomiędzy konsorcjantami zostały przyjęte poniższe zasady rozliczania i płatności. Partner konsorcjum wystawia faktury VAT obciążające lidera konsorcjum i dokumentujące koszt wykonania obowiązków partnera składających się na przedmiot kontraktu, w danym etapie, zgodnie z harmonogramem zawartym w kontrakcie zawartym przez konsorcjum z zamawiającym w przedmiocie wykonania przedsięwzięcia. Poprzez koszt wykonania obowiązków partnera strony rozumieją koszt wytworzenia, wykonania usługi, bez marży tego podmiotu. W przypadku wpływu na rachunek lidera konsorcjum środków z tytułu realizacji przedsięwzięcia, lub za wykonanie danego etapu, lider konsorcjum dokona alokacji środków na rzecz partnera konsorcjum.

Ustalenie wysokości tych środków będzie każdorazowo wyliczane w oparciu o budżet realizacyjny zadania stanowiący załącznik do porozumienia wykonawczego do umowy. Na podstawie budżetów realizacyjnych zadań, lider konsorcjum jest każdorazowo zobowiązany do ustalenia zysku z danego etapu, rozumianego jako różnica pomiędzy wynagrodzeniem uzyskanym za wykonanie danego etapu, a wartością kosztów jego wykonania, wykazanych w budżecie realizacyjnym zadań. W ramach rozliczenia z poszczególnego etapu przedsięwzięcia, partner konsorcjum będzie wystawiał notę obciążeniową dokumentującą należną mu część wynagrodzenia za wykonanie danego etapu, obliczoną na podstawie proporcji określonej zgodnie z postanowieniami budżetu realizacyjnego zadania, opracowanego dla danego etapu.

Mechanizm zastosowany do rozliczenia przychodów z tytułu uczestnictwa w konsorcjum został więc ukształtowany w następujący sposób: wynagrodzenie za usługi wykonane w ramach umowy przez partnera konsorcjum będzie rozliczone poprzez wystawienie faktury na rzecz lidera konsorcjum, natomiast wynagrodzenie partnera konsorcjum, stanowiące różnicę pomiędzy kwotą uzyskaną przez lidera konsorcjum od zamawiającego, a kwotami wynikającymi z przygotowanego podsumowania kosztów wskazanych w budżetach rozliczeń zadań, a niedotyczące żadnej usługi wykonanej przez partnera konsorcjum, będzie stanowiło jedynie jego udział w zysku konsorcjum w zrealizowanym projekcie i będzie rozliczane za pomocą innych dokumentów księgowych – w tym poprzez wystawiane przez partnera konsorcjum na rzecz lidera konsorcjum noty obciążeniowe.

Pytania Wniskodawcy

Czy wynagrodzenie, które zostanie otrzymane przez Partnera Konsorcjum od Lidera Konsorcjum, odnoszące się do rzeczywiście wykonanych przez Partnera Konsorcjum prac związanych z realizacją przedsięwzięcia, powinno zostać udokumentowane przez Partnera Konsorcjum fakturą VAT wystawioną na rzecz Lidera Konsorcjum, wyłącznie odpowiedzialnego za rozliczenia z Zamawiającym?

Czy kwota będąca podziałem zysku pomiędzy Konsorcjantami, otrzymana przez Partnera Konsorcjum od Lidera Konsorcjum, nieodnosząca się do żadnych wykonanych przez Spółkę usług, a stanowiąca jedynie transfer przez Lidera Konsorcjum części wynagrodzenia od Zamawiającego, będących także częścią zysku Konsorcjum, powinna zostać udokumentowana przez Partnera Konsorcjum notą księgową?

Stanowisko Wnioskodawcy:

Pytanie 1

W ocenie Wnioskodawcy wynagrodzenie, które zostanie otrzymane przez Partnera Konsorcjum od Lidera Konsorcjum, odnoszące się do zadań rzeczywiście wykonanych przez Partnera Konsorcjum w ramach realizacji przedsięwzięcia, powinno zostać udokumentowane fakturą VAT wystawioną na rzecz Lidera Konsorcjum wyłącznie odpowiedzialnego za rozliczenia z Zamawiającym. Jak wynika ze stanu faktycznego będącego przedmiotem niniejszego wniosku, Partner Konsorcjum oraz Lider Konsorcjum zawarli Umowę celem wspólnego opracowania i złożenia oferty przetargowej oraz w przypadku udzielenia tym podmiotom zamówienia przez Zamawiającego, jego realizacji. Instytucja umowy konsorcjum nie została zdefiniowana przez polskiego ustawodawcę ani w przepisach prawa cywilnego, ani w przepisach prawa podatkowego. Jak wynika jednak z art. 353(1) ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93, z późn. zm.), zgodnie z zasadą swobody umów, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie, ani zasadom współżycia społecznego.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. podatku od towarów i usług (zwana dalej: uVAT), podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Przepisy uVAT nie regulują w żaden sposób rozliczeń we wspólnym przedsięwzięciu. Podatnikami, w rozumieniu uVAT, są zatem wyłącznie uczestnicy konsorcjum i lider konsorcjum, którzy jako równorzędne podmioty zobowiązały się do wykonania wspólnego przedsięwzięcia. Skoro konsorcjum nie posiada statusu podatnika VAT, każdy z konsorcjantów obowiązany jest do rozliczania VAT odrębnie, to z praktyki obrotu gospodarczego wiadomo, że z reguły umowy konsorcjum przewidują dla jednego spośród jego członków status tzw. lidera, który przeważnie posiada również uprawnienie do wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonanie prac przez konsorcjum.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 uVAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 uVAT przez dostawę towarów należy rozumieć, co do zasady, przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, natomiast w świetle art. 8 ust. 1 uVAT, świadczeniem usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 uVAT. W związku z powyższym, realizację poszczególnych zadań ujętych w umowie i porozumieniu wykonawczym, uznać należy za świadczenie usług w rozumieniu uVAT, a z uwagi na fakt, że są to czynności opodatkowane wskazane w art. 5 ust. 1 uVAT, powinny one podlegać udokumentowaniu w sposób wskazany w ustawie, stosownie do treści art. 106b ust. 1 pkt 1 uVAT, w świetle którego podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem. Powyższe stanowisko jest zbieżne z rozstrzygnięciami organów podatkowych, czego przykładem jest m.in. interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 16 stycznia 2018 r. (sygn. 0112-KDIL1-1.4012.624.2017.1.AK).

Pytanie 2

Zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym, mechanizm rozliczeń realizacji przedsięwzięcia ustalony przez konsorcjantów, oprócz wynagrodzenia za wykonanie poszczególnych zadań szczegółowo określonych w porozumieniu wykonawczym do umowy (będącego tematem zapytania nr 1), będzie obejmował również drugi rodzaj wynagrodzenia, stanowiącego typowy dla konstrukcji konsorcjum podział zysku pomiędzy podmiotami w nim uczestniczącymi. Mając na uwadze, że kwota będąca podziałem zysku pomiędzy konsorcjantami, którą Partner Konsorcjum otrzyma od Lidera Konsorcjum, a która nie będzie odnosiła się do żadnych wykonanych przez Partnera Konsorcjum usług, natomiast będzie stanowiła wyłącznie transfer (alokację) przez Lidera Konsorcjum części wynagrodzenia, który przysługuje Konsorcjantowi zgodnie z ustalonym w porozumieniu wykonawczym udziałem w zysku Konsorcjum – w ocenie Wnioskodawcy, za prawidłowe należy uznać udokumentowanie otrzymanego przychodu notą księgową. Należy zauważyć, że uVAT zawiera zamknięty katalog czynności objętych opodatkowaniem VAT.

Zgodnie z przytoczonym powyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 uVAT, opodatkowaniu podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 uVAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Mając na uwadze powyższe i biorąc pod uwagę przytoczone unormowania, zdaniem Wnioskodawcy otrzymany przez Partnera Konsorcjum od Lidera Konsorcjum podział zysku nieodnoszący się do żadnych wykonanych przez Partnera Konsorcjum usług, a stanowiący jedynie transfer przez Lidera Konsorcjum części wynagrodzenia należnego Partnerowi Konsorcjum, nie powinien podlegać opodatkowaniu VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionej sytuacji nie dochodzi do czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, a w konsekwencji czynność ta nie podlega obowiązkowi jej udokumentowania fakturą VAT, lecz innym dokumentem księgowym, np. notą księgową.

Z art. 106b ust. 1 pkt 1 uVAT wynika bowiem, że faktura VAT służy jedynie do dokumentowania transakcji objętych przepisami ustawy. Stanowisko Wnioskodawcy znajduje odzwierciedlenie w orzecznictwie sądów administracyjnych. Potwierdzenie prawidłowości ww. stanowiska można znaleźć przykładowo w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 czerwca 2014 r. (sygn. akt I FSK 1072/13), w którym sąd uznał, że: „(...) pomiędzy świadczeniami skarżącej na rzecz konsorcjum, a w rezultacie na rzecz zamawiającego, a przeniesieniem na nią proporcjonalnej części kosztów i przychodów całego konsorcjum, brak jest takiego stosunku prawnego, z którego wynikałaby wzajemność świadczenia lidera konsorcjum przybierającego postać rozdziału kosztów i przychodów całego przedsięwzięcia. Nie jest to zatem świadczenie wzajemne lidera konsorcjum, a jedynie umown...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »