Przedawnienie zobowiązania podatkowego

Zobowiązanie podatkowe, to – jak stanowi art. 5 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst. jedn. Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.; dalej: O.p.) – wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.

Przedawnienie jest jedną z podstawowych instytucji prawa, w tym również prawa podatkowego, która chroni pewność obrotu. Polega ono na tym, że po upływie określonego czasu, liczonego od momentu powstania zobowiązania podatkowego, zobowiązanie to wygasa, a w konsekwencji organ podatkowy nie może domagać się zapłaty podatku. Z upływem terminów przedawnienia związane są także inne skutki, takie jak np. konieczność umorzenia postępowania, gdy dojdzie do przedawnienia zobowiązania podatkowego, zanim organ podatkowy wyda decyzję dotyczącą tego zobowiązania.

Jakie są okresy przedawnienia?

Zgodnie z art. 70 § 1 O.p. zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Taka redakcja tego przepisu oznacza, że nie jest istotna data powstania zobowiązania podatkowego, ale to, kiedy upłynął termin płatności podatku. Termin ten wynika zaś z odpowiedniej ustawy regulującej dany podatek.

Tytułem przykładu, dla podatku od towarów i usług rozliczanego za okresy miesięczne termin ten upływa 25. dnia następnego miesiąca. Jeśli więc pod uwagę weźmiemy zobowiązanie w tym podatku za listopad 2015 r., którego termin płatności upłynie 28 grudnia 2015 r., to przedawni się ono 31 grudnia 2020 r. Natomiast zobowiązanie za grudzień 2015 r. przedawni się zaś rok później, czyli 31 grudnia 2021 r. Stanie się tak dlatego, że termin płatności tego podatku przypadać tu będzie na 25 stycznia 2016 r., a co za tym idzie pięcioletni okres, o którym mowa w art. 70 § 1 O.p., upłynie dopiero 31 grudnia 2021 r.

Wydłużenie terminu przedawnienia podatku

Podatnicy muszą mieć na uwadze to, że może dojść do wydłużenia terminu przedawnienia podatku. Przyczyną takiego stanu rzeczy może być to, że bieg terminu przedawnienia:

1. nie rozpoczął się, a rozpoczęty uleg zawieszeniu

Przyczyny takiego stanu rzeczy są wymienione w art. 70 § 2 oraz 6 O.p. Warto tu wymienić chociażby:

  • wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania;
  • wniesienia skargi do sądu administracyjnego na decyzję dotyczącą tego zobowiązania.

2. został przerwany

Do przerwania biegu przedawnienia dochodzi na skutek ogłoszenia upadłości. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o ukończeniu postępowania upadłościowego.

Bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany również wskutek zastosowania środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny.

Niekiedy zobowiązanie podatkowe nie ulega przedawnieniu

Niezwykle istotna z punktu widzenia przedawniania zobowiązań podatkowych jest zasada ustanowiona w art. 70 § 8 O.p., zgodnie z którą nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym. Oznacza to, że jeśli organ podatkowy uzyska zabezpieczenie w takiej postaci, nie dojdzie do przedawnienia przedmiotowego zobowiązania podatkowego. Przepis ten stanowi jednak, że po upływie terminu przedawnienia zobowiązania te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu.

Przedawnienie, a prawo złożenia korekty deklaracji

Art. 81 § 1 O.p. stanowi, że jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy, płatnicy i inkasenci mogą skorygować uprzednio złożoną deklarację. Prawo to nie jest jednak nieograniczone w czasie. Mimo iż w przepisach podatkowych nie ma żadnego przepisu, który określałby termin w jakim taka korekta może być dokonana, przyjmuje się, że uprawnienie to przysługuje do momentu upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, który został określony w art. 70 § 1 O.p., czyli upływu 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Na uwadze należy mieć jednak to, że niekiedy przepisy ustaw podatkowych nieco ograniczają to prawo. Będzie tak na przykład w odniesieniu do korekt podatku VAT naliczonego związanego z transakcjami krajowymi. Zgodnie z brzmieniem art. 86 ust. 13 ustawy o VAT, jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w terminach, które są wskazane w tej ustawie (czyli co do zasady w okresie, w którym otrzymał fakturę lub w dwóch kolejnych okresach), może on obniżyć kwotę podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Oznacza to, że o ile w sytuacji, gdyby skorygować trzeba było podatek należny, zastosowanie miałaby zasada ogólna, że taka korektę można złożyć do chwili, dopóki nie upłynie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku, to w przypadku konieczności skorygowania podatku naliczonego ten pięcioletni okres jest krótszy, bo liczony jest od początku roku, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Potwierdza to Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 6 sierpnia 2013 r., nr IPPP2/443-424/13-2/JW:

Zmieniana przez korektę deklaracji może być zarówno wysokość podatku należnego, jak i wysokość podatku naliczonego. Przepisy ustawy nie ograniczają w żadnej mierze czasu korekty podatku należnego. Jedynym ograniczeniem czasowym jest tu termin przedawnienia (i związany z nim termin złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty) zobowiązania podatkowego. Natomiast kwestię prawa korygowania podatku naliczonego reguluje ww. art. 86 ust. 13 ustawy.
(...)
Wnioskodawca winien bowiem obniżyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego za okres, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego zgodnie z art. 86 ust. 10 i 11 ustawy, nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło to prawo stosownie do art. 86 ust. 13 ustawy. Natomiast przepis art. 70 § 1 Ordynacja podatkowa nie ma zastosowania w przedmiotowej sprawie, gdyż dotyczy on kwestii terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, a nie rozstrzyga o terminie w jakim przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Izabela Rutkowska

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...