Projekty fotograficzne i sesje zdjęciowe a stawka VAT 

Gdy fotograf będzie wykonywał zdjęcia samodzielnie jako twórca i artysta w rozumieniu przepisów prawa autorskiego i przedmiotem umowy będzie przekazanie praw autorskich do tych projektów, to czynność ta, a w szczególności wynagrodzenie otrzymywane (w formie honorariów) za wykonanie projektów fotograficznych, będzie podlegała opodatkowaniu stawką VAT 8%.

Potwierdza to interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 7 kwietnia 2016 r., nr IBPP3/4512-84/16/UH.

Z treści wniosku o jej wydanie wynikało, że wnioskodawca w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej wykonuje projekty fotograficzne – sesje zdjęciowe na zlecenie osób fizycznych. Prace fotograficzne są utworami w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Mają niepowtarzalny charakter, są przejawem działalności twórczej wnioskodawcy o indywidualnym charakterze. Za wykonane prace wnioskodawca otrzymuje honorarium, tj. wynagrodzenie należne twórcy za stworzenie utworu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami oraz podpisaną z klientem umową.

Wątpliwości wnioskodawcy dotyczyły kwestii zastosowania stawki VAT w wysokości 8% do świadczonych usług.

Usługi twórców i artystów z niższą stawką VAT

Odpowiadając na pytanie podatnika, Dyrektor Izby Skarbowej przypomniał w pierwszej kolejności, że w załączniku nr 3 do ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r., nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zawierającym wykaz towarów i usług opodatkowanych stawką podatku w wysokości 8%, pod pozycją 181 wskazano, że stawką tą objęte są, bez względu na symbol PKWiU: usługi twórców i artystów wykonawców w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych wynagradzane w formie honorariów za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania.

Odwołanie do prawa autorskiego jest konieczne

Organ podatkowy wyjaśnił, że zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r., nr 90, poz. 631, z późn. zm.) przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). Wskazał, że w szczególności przedmiotem prawa autorskiego – w myśl art. 1 ust. 2 ww. ustawy – są utwory:

• wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe);
• plastyczne;
• fotograficzne;
• lutnicze;
• wzornictwa przemysłowego;
• architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne;
• muzyczne i słowno-muzyczne;
• sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne;
• audiowizualne (w tym filmowe).

Dodatkowo – na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy – domniemywa się, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu.

Jak wyjaśnił organ podatkowy, ustawodawca posłużył się syntetyczną definicją utworu, określając w sposób generalny cechy konieczne wyróżniające utwór od innych rezultatów działalności człowieka. Utwór musi zatem wykazywać łącznie trzy cechy:

1. stanowić przejaw działalności człowieka (twórcy);
2. stanowić przejaw działalności twórczej;
3. mieć indywidualny charakter.

O ile sens pierwszej z cech nie budzi wątpliwości, dwie pozostałe mają charakter ocenny. Jednakże stwierdzenie, że utwór to przejaw działalności twórczej, uwypukla fakt, że utwór powinien stanowić rezultat działalności o charakterze kreacyjnym. Przesłanka ta, niekiedy określana przesłanką „oryginalności” utworu, kładzie nacisk na aspekt przedmiotowy, tj. odnoszący się do samego wytworu ludzkiego umysłu. Spełniona zostaje, gdy istnieje nowy wytwór intelektu.

Nie może natomiast być uznany za utwór i objęty ochroną prawa autorskiego taki przejaw ludzkiej aktywności umysłowej, który jest rutynowy, standardowy lub typowy. Podkreśla to konieczność łącznego traktowania obu z wymienionych w pkt 2 i pkt 3 cech. Sam „przejaw działalności twórczej” nie jest warunkiem wystarczającym do zakwalifikowania określonego wytworu jako przedmiotu prawa autorskiego. Konieczne jest, by wytwór taki miał indywidualny charakter, tzn. żeby cechował się indywidualnością. Muszą zatem charakteryzować go dostatecznie doniosłe różnice w porównaniu z uprzednio wytworzonymi produktami intelektualnymi.

Honoraria autorskie na gruncie przepisów ustawy o VAT

Ustawa o podatku od towarów i usług nie zawiera definicji honorarium. Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej jego znaczenie powinno się wyjaśnić, posługując się słownikiem języka polskiego (Słownik współczesnego języka polskiego, Wydawnictwo Wilga, Warszawa 1996, s. 309), według którego honorarium to wynagrodzenie za pracę w wolnych zawodach.

Ustawa o VAT nie definiuje jednak także pojęcia wolnego zawodu. Organ podatkowy podkreślił, że nie oznacza to automatycznie, że wynagrodzenie otrzymane z tytułu udzielenia licencji do utworu nie stanowi wynagrodzenia za pracę w wolnym zawodzie o charakterze honorarium, a wynagrodzenia za wykonaną pracę nie można utożsamiać z zapłatą za usługę wykonaną w ramach działalności gospodarczej.

Przechodząc do sytuacji wnioskodawcy, Dyrektor Izby Skarbowej podkreślił, że w przypadku gdy projekty fotograficzne – sesje zdjęciowe – są wykonane przez artystę w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych i stanowią przedmiot autorskich praw majątkowych, który zgodnie z umową zostaje przeniesiony na nabywcę usług, a wynagrodzenie za te prawa wypłacane jest artyście w formie honorarium, to z uwagi na nierozerwalność powyższych czynności, tj. sprzedaży fotografii i filmów oraz praw autorskich, czynność ta będzie podlegała opodatkowaniu VAT według stawki 8% na podstawie art. 41 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług w związku z poz. 181 załącznika nr 3 do ww. ustawy.

Krzysztof Koślicki