Programy motywacyjne czasem bez podatku

Powiązanie interesów kadry zarządzającej z celami akcjonariuszy lub udziałowców może przybierać różnorodne formy. W ostatnim czasie na popularności coraz bardziej zyskuje przyznawanie tym osobom instrumentów finansowych, których wartość zależy od wyników prowadzonego przedsiębiorstwa. Wybór takiej formy prawnej ma nie tylko kluczowy wpływ na relację łączącą managera z firmą, ale także na poziom opodatkowania i wymiar składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

Z jednej strony wpływa pozytywnie na poziom kosztów przedsiębiorstwa, z drugiej podnosi motywację zarządzającego.

Jak pokazuje najnowsze orzecznictwo znaczenie ma nie tylko wybór odpowiedniej formy przyznania świadczenia, ale także niezwykle staranne sformułowanie samego programu motywacyjnego. Warto zwrócić uwagę na wyrok WSA w Krakowie z 3 czerwca 2015 roku (I SA/Kr 537/15), gdzie zapisy mówiące, że kwoty z tytułu uczestnictwa w programie motywacyjnym będą stanowiły wynagrodzenie z tytułu pełnionej funkcji przesądziły o ich zakwalifikowaniu do przychodów z działalności wykonywanej osobiście. Przy użyciu takiego sformułowania sama konstrukcja programu – jako formuła wyliczania wypłaty – okazała się mieć znaczenie drugorzędne. W innym przypadku orzekał NSA 30 stycznia 2014 r. (II FSK 324/12). Tutaj z kolei sąd wskazał, ze nawet w przypadku zmaterializowania certyfikatów uczestnictwa nie można mówić o instrumencie finansowym (a co za tym idzie o przychodach z kapitałów pieniężnych), jeżeli jego formuła ma służyć jedynie kalkulacji wartości wynagrodzenia.

Jednocześnie należy podkreślić, że w przeważającej liczbie przypadków organy skarbowe i orzecznictwo przychylały się do kwalifikowania wypłat z uczestnictwa w zbliżonych programach do przychodów z kapitałów pieniężnych. Pokazuje to, że nawet pozornie niewielkie różnice w formułowaniu treści wewnętrznej dokumentacji i umów pomiędzy zarządzającym a spółką, mogą wskazywać na inna naturę otrzymywanych świadczeń, a co za tym idzie generować zwiększone koszty i ryzyko braku zgodności z przepisami. Należy więc przyjąć, że tworzenie programu motywacyjnego wymaga kompleksowego podejścia obejmującego wszelkie aspekty, w tym przede wszystkim staranne opisanie formuły i warunków wypłaty. Brak należytej uważności w chociażby jednym z aspektów, może rodzić negatywne skutki prawne i finansowe zarówno dla spółki, jak i jej managerów.

Małgorzata Fiedorczuk, starszy konsultant w EY
http://www.blog.ey.pl/taxweb/