Procedura uproszczona VAT w imporcie

Zgodnie z art. 2 pkt 7 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług importem towarów (jego dotyczy procedura uproszczona) jest przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium Unii Europejskiej. W świetle tej regulacji import towarów ma miejsce w przypadku łącznego spełnienia dwóch warunków: 

Podmioty zobowiązane do rozliczania VAT od importu zostały określone w art. 17 ust. 1 pkt 1 i 2 ww. ustawy. Są to osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej i osoby fizyczne:

• na których spoczywa obowiązek uiszczenia cła, również w przypadku gdy na podstawie przepisów celnych importowany towar zwolniony jest od cła albo cło na towar zostało zawieszone w całości lub w części, bądź zastosowana została preferencyjna, obniżona lub zerowa stawka celna,
• uprawnione do skorzystania z procedury uszlachetniania czynnego lub procedury odprawy czasowej, w tym osoby, na które przeniesione zostały prawa i obowiązki podmiotu uprawnionego do korzystania z procedury.

Podatnicy dokonujący importu mają obowiązek, co do zasady, obliczać i wykazywać kwotę podatku w zgłoszeniu celnym. Zapłata podatku nastąpić powinna w terminie określonym dla należności celnych a więc w ciągu 10 dni od powiadomienia podatnika przez naczelnika urzędu celno-skarbowego o kwocie długu celnego oraz wysokości należności podatkowych. Dokonujący importu ma prawo obniżyć wykazany w zgłoszeniu celnym podatek w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał zgłoszenie celne (PZC poświadczone zgłoszenie celne). To stawia importerów w gorszej sytuacji niż podmioty dokonujące obrotu krajowego i wewnątrzunijnego. Importer musi bowiem najpierw zapłacić podatek należny a odebrać mógł go dopiero w deklaracji VAT-7 od podatku należnego za dany miesiąc.

Antidotum na tę niedogodność jest umożliwienie rozliczenia VAT importowego od razu w deklaracji podatkowej, bez konieczności zgłoszenia celnego oraz dotrzymywania terminu płatności określonego dla należności celnych. Jest to duże ułatwienie działalności importerów.

Zmiany od 1 lipca 2020 r.

Uproszczony sposób rozliczania VAT od importu wprowadzony został przepisem art. 33a ustawy o VAT. Obowiązuje on od 1 grudnia 2008 r. i umożliwił rozliczanie należnego od importu VAT w deklaracji podatkowej. Dzięki temu odpadła konieczność uiszczania go w urzędzie celnym. Było ono jednak ograniczone i nie każdy importer mógł z niego skorzystać. Od 1 lipca br. importer bez względu na to czy towar objęty został uproszczeniami określonymi w art. 166 i 182 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 952/2013 z 9 października 2013 r. ustanawiającego unijny kodeks celny (Dz.Urz.UE L 269/1) może dokonywać rozliczenia VAT od importu w deklaracji. Możliwe stało się więc zatem uregulowanie w deklaracji VAT od całego importu towarów. Całego czyli takiego, który objęty został uproszczeniami celnymi jak i tego objętego zgłoszeniem celnym na ogólnych zasadach.

Uprawnienie do rozliczania importowego VAT w deklaracji podatkowej od 1 lipca br. ma więc zastosowanie do podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT lub też dokonujący zgłoszeń celnych przez przedstawiciela bezpośredniego lub pośredniego w rozumieniu przepisów celnych. Tego rodzaju warunek nie ma natomiast odniesienia do podmiotów posiadających pozwolenie na stosowanie uproszczeń określonych w unijnym kodeksie celnym: art. 166 zgłoszenie uproszczone i art. 182 wpis do rejestru zgłaszającego i do podmiotów posiadających status uprawnionego przedsiębiorcy AEO.

Dla skorzystania z uproszczenia rozliczenia VAT w imporcie konieczne jest spełnienie poniższych warunków.

1) przedstawienie przez podatnika naczelnikowi urzędu celno-skarbowego, wydanych nie wcześniej niż 6 miesięcy przed dokonaniem importu:

• zaświadczeń o braku zaległości we wpłatach na ubezpieczenie społeczne oraz we wpłatach podatków stanowiących dochód budżetu państwa, przekraczających odrębnie z każdego tytułu, w tym odrębnie w każdym podatku, odpowiednio 3% kwoty należnych składek i należnych zobowiązań podatkowych w poszczególnych podatkach. Udział zaległości w kwocie składek lub podatku ustalany jest w stosunku do kwoty należnych wpłat za okres rozliczeniowy, którego zaległość dotyczy.
  
  Przyznać trzeba, że rozwiązanie takie jest nieżyciowe i nieprzystające do doby informatyzacji administracji państwowej. Zmiana ta to coś więcej niż udoskonalenie stosowanych narzędzi ale połączenie w jedną strukturę administracji: podatkowej, celnej i kontroli skarbowej. Efektem tego zabiegu jest ściślejsza i sprawniejsza współpraca organów skarbowych, lepszy przepływ pomiędzy nimi informacji oraz scalenie stosowanych systemów informatycznych i baz danych. W związku z tym jest czystym anachronizmem nałożenie na podatników wymogu przekazywania do urzędu celno-skarbowego deklaracji VAT-7 czy zaświadczeń o niezaleganiu skoro organy administracji podatkowej mają dzięki tym zmianom do takich danych w aktualnej formie stały dostęp.
  
  Obowiązek ten co prawda złagodzony został przez możliwość zastąpienia złożenia ww. dokumentów oświadczeniem podatnika o treści z niego wynikającej. Oświadczenie składane jest pod groźbą odpowiedzialności karnej.
  
  Jednakże rzeczywiste odbiurokratyzowanie możliwości uzyskania dostępu do procedury uproszczonej przyniosłoby oparcie się wyłącznie na oświadczeniu podatnika, które w dowolnym momencie mogłoby zostać zweryfikowane pod kątem prawdziwości przez organ podatkowy.
• potwierdzenia zarejestrowania podatnika jako podatnika VAT czynnego.

2) dokonywanie zgłoszeń celnych przez przedstawiciela bezpośredniego lub pośredniego w rozumieniu przepisów celnych.

Procedura uproszczona rozliczania VAT od importu sprawia, iż termin płatności tego podatku wynika z deklaracji VAT. Zatem obowiązuje do 25 dnia miesiąca po miesiącu powstania obowiązku podatkowego.

Zmiana taka dała skutek w postaci obowiązkowego comiesięcznego rozliczania należnego od importu towarów VAT dokonywanego w deklaracji. Tym samym podatnik rozliczający VAT od importu wyłączony został z możliwości kwartalnego rozliczania tego podatku.

Zmiany od 1 października 2020 r.

Od 1 października br. w związku z likwidacją deklaracji VAT import towarów musi być rozliczany inaczej. Od tego dnia VAT importowy w procedurze uproszczonej wykazywany musi być następująco:

• pozycja K_25 i K_26 w części ewidencyjnej nowego pliku JPK_VAT,
• pozycja P_25 i P_26 w części deklaracyjnej nowego pliku JPK_VAT.

W części ewidencyjnej plik JPK_VAT wypełnić należy w następujących trzech niżej wskazanych polach:

• „Dowód sprzedaży” – wskazać należy numer zgłoszenia celnego lub numer deklaracji VAT-IM,
• „Data wystawienia” – wskazać należy datę przyjęcia zgłoszenia celnego lub deklaracji VAT-IM,
• „Nazwa kontrahenta” – podać należy jego imię i nazwisko lub nazwę nadawcy w przypadku zgłoszenia celnego.

Z kolei podatek naliczony oraz podstawy opodatkowania importowanego towaru wykazane zostają w pliku JPK_VAT w polach:

• K_40 i K_41 albo K_42 i K_43 części ewidencyjnej pliku,
• P_40 albo P_42 i P_43 części deklaracyjnej pliku.

Zmiany te nie wnoszą więc niczego nowego do samej procedury uproszczonej. Brak konieczności wpłaty VAT od importu w terminie 10 dni od dnia dokonania importu, a więc największa korzyść uproszczenia został zachowany.

Adam Okonkwo