Prawo sukcesji w VAT. Rozliczenie podatku po zmarłym mężu 

Czy osoba kontynuująca działalność po zmarłym przedsiębiorcy ma prawo do rozliczenia nadwyżki podatku naliczonego nad należnym? Czy spadkobierczyni, która przejęła firmę po zmarłym mężu może wnioskować o rozliczenie nadpłaty VAT po spadkodawcy w formie bezpośredniego zwrotu nadwyżki?

Odpowiedź na takie pytanie była przedmiotem interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 17 sierpnia 2016 r., nr ITPP1/4512-342/16/AJ. Zdaniem wnioskodawczyni, spadkobiercy podatnika przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy, a w przypadku kontynuowania przez spadkobierców, na ich własny rachunek, działalności spadkodawcy, przechodzą na następców prawnych również przewidziane przepisami prawa podatkowego, przysługujące spadkodawcy uprawnienia o charakterze niemajątkowym, związane z prowadzoną przez spadkodawcę działalnością gospodarczą. Jej zdaniem możliwe jest zatem rozliczenie nadpłaty VAT po zmarłym mężu w formie zwrotu bezpośredniego z uwagi na wejście w jego prawa majątkowe i niemajątkowe. Organ podatkowy nie zgodził się jednak z tym stanowiskiem.

Śmierć podatnika w przepisach o VAT
Dyrektor Izby Skarbowej zauważył w pierwszej kolejności, że przepisy ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r., poz. 710, z późn. zm.) nie precyzują wprost skutków prawnych związanych ze śmiercią podatnika podatku od towarów i usług. Podkreślił jednak, że śmierć podatnika jest jedną z form zakończenia bytu prawnego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, a więc również zakończeniem występowania podmiotu w obrocie gospodarczym w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

Zgłoszenie zakończenia działalności
Zgodnie z art. 96 ust. 6 ustawy o VAT, jeżeli podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT zaprzestał wykonywania czynności podlegającej opodatkowaniu, jest on obowiązany zgłosić zaprzestanie działalności naczelnikowi urzędu skarbowego. Zgłoszenie to stanowi dla naczelnika urzędu skarbowego podstawę do wykreślenia podatnika z rejestru jako podatnika VAT. Artykuł 96 ust. 7 ustawy o VAT stanowi z kolei, że zgłoszenia o zaprzestaniu działalności w wyniku śmierci podatnika dokonuje jego następca prawny.

Następca prawny jako odrębny podmiot?
Zdaniem organu podatkowego w sytuacji, gdy działalność jest kontynuowana przez następcę prawnego ma on obowiązek zarejestrowania się jako odrębny podmiot gospodarczy, ponieważ przepisy ustawy o NIP nie przewidują mo...