Pozostało ponad milion nie zlikwidowanych książeczek mieszkaniowych

Określenie zamkniętych ram czasowych ponoszenia wydatków budżetowych z tytułu refundacji premii gwarancyjnych, przy jednoczesnym wprowadzeniu nowych tytułów wydatkowych w większym zakresie odnoszących się do poprawy efektywności energetycznej w istniejącym zasobie mieszkaniowym - to pomysły rządu na rozwiązanie ciągle istotnego problemu książeczek mieszkaniowych.

Interpelacja nr 18895 do ministra inwestycji i rozwoju w sprawie lokat na książeczkach mieszkaniowych i tzw. premii gwarancyjnych

Szanowna Pani Minister!

Ponad milion osób w Polsce jest w posiadaniu tzw. książeczek mieszkaniowych. System oparty na książeczkach mieszkaniowych zaistniał w połowie ub. wieku i był obsługiwany przez PKO. Co miesiąc posiadacze książeczek wpłacali stałą kwotę pieniędzy, oszczędzając w ten sposób na zakup własnego mieszkania. Galopująca inflacja oraz denominacja złotego sprawiły, że swoje oszczędności gromadzone na książeczkach mieszkaniowych straciły setki tysięcy Polaków. Oszczędności na książeczkach mieszkaniowych nie zostały bowiem zwaloryzowane. Właściciele książeczek mogli starać się w zamian za to o tzw. premie gwarancyjne z przeznaczeniem na cele mieszkaniowe.

Tryb i zasady wypłaty premii gwarancyjnej są określone w ustawie z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2016 r. poz. 1779) zwanej dalej „ustawą”. PKO Bank Polski SA jest jedynie wykonawcą powyższych przepisów. Premia taka wynosi dziś średnio ok. 8 tys. zł, a kryteria jej uzyskana są ściśle określone i wąskie. Na wypłatę premii dla wszystkich do nich uprawnionych potrzebne są duże kwoty pieniędzy. Pieniądze wypłacane są z budżetu państwa. Poza tym istnieje grupa osób bez prawa do premii, których ogromne oszczędności w wyniku przemian zamieniły się w groszowe wkłady.

W związku z powyższym zwracam się do Pani Minister z następującymi pytaniami:

1. Ile pieniędzy jest potrzebnych na zabezpieczenie roszczeń z tytułu premii gwarancyjnych dla osób, którym te premie przysługują i czy w budżecie państwa zarezerwowano środki na ten cel?

2. Jak rozwiązana zostanie sytuacja osób pokrzywdzonych w wyniku reform ustrojowych, których oszczędności na książeczkach mieszkaniowych straciły swoją wartość? Czy prowadzone są jakiekolwiek prace w resorcie, aby zrekompensować im utratę oszczędności?

Z poważaniem,

Małgorzata Pępek, 23-01-2018

Szanowny Panie Marszałku,

w odpowiedzi na interpelację Pani Poseł Małgorzaty Pępek w sprawie lokat na książeczkach mieszkaniowych i tzw. premii gwarancyjnych (nr 18895), przekazaną przez Ministra Finansów pismem z dnia 12 lutego br., przekazuję poniższe wyjaśnienia.

Mieszkaniowe książeczki oszczędnościowe funkcjonują w polskim systemie bankowym od lat pięćdziesiątych ubiegłego stulecia. Celem systemu oszczędzania na książeczkach było gromadzenie przez osoby fizyczne wkładów pieniężnych z przeznaczeniem na cele mieszkaniowe. Książeczki były szczególną postacią umowy rachunku bankowego (art. 725 k.c.), a utrzymanie realnej wartości wkładów na nich zgromadzonych, miał zapewniać system udzielania tzw. premii gwarancyjnych, obowiązujący od dnia 17 kwietnia 1958 r. Do wypłaty premii zobowiązany został bank PKO, lecz wydatki z tego tytułu refundowane były z budżetu państwa. Zasady gromadzenia wkładów na książeczkach, ich oprocentowanie oraz warunki nabywania prawa do premii gwarancyjnej i zasady ustalania jej wysokości zmieniały się od tego czasu wielokrotnie wraz ze zmianami podstaw prawnych w tym przedmiocie.

Aktualnie zagadnienia związane z realizacją praw przysługujących właścicielom książeczek mieszkaniowych, wystawionych do dnia 23 października 1990 r., w tym warunki wypłaty premii gwarancyjnej przy jej likwidacji regulują przepisy ustawy z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacj bankom wypłaconych premii gwarancyjnych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1779). Zgodnie z ustawą właściciele książeczek mieszkaniowych mogą ubiegać się o wypłatę premii gwarancyjnej w przypadku realizacji jednego z 12 różnych celów mieszkaniowych. Natomiast budżet państwa refunduje bankom wypłacone klientom premie gwarancyjne, w związku z likwidacją książeczki. Należy podkreślić, że ustawa była kilkakrotnie nowelizowana w celu poszerzenie katalogu czynności, w związku z którymi można ubiegać się o premię gwarancyjną. W wyniku zrealizowan...