Poradniki ZUS: Zasady opłacania składek na FGŚP i FEP z przykładami

Zakład Ubezpieczeń Społecznych udostępnia okresowo aktualizowane poradniki dotyczące realizowania obowiązków związanych z opłacaniem składek na ubezpieczenia, ilustrując je praktycznymi przykładami. Publikujemy poradnik, dotyczący Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Funduszu Emerytur Pomostowych.

1. Obowiązek opłacania składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

Zasady i tryb opłacania składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych reguluje ustawa o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy.

Zgodnie z przepisami tej ustawy składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych są opłacane za pracowników w rozumieniu przepisów tej ustawy.

Za pracownika uważa się osobę fizyczną, która zgodnie z przepisami polskiego prawa:

• pozostaje w stosunku pracy,
• jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę nakładczą,
• wykonuje pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,
• wykonuje pracę zarobkową na podstawie innej niż stosunek pracy na rzecz pracodawcy będącego rolniczą spółdzielnią produkcyjną, spółdzielnią kółek rolniczych lub inną spółdzielnią zajmującą się produkcją rolną, jeżeli z tego tytułu podlega obowiązkowi ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.

Pracownikiem w rozumieniu tej ustawy nie jest natomiast osoba zatrudniona w charakterze pomocy domowej.

Składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych opłacają wyłącznie ci płatnicy składek, którzy są pracodawcami w rozumieniu przepisów powołanej ustawy, a więc są to:

1. przedsiębiorcy, prowadzący działalność gospodarczą wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
2. przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą również na terytorium innych państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym w odniesieniu do działalności prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
3. oddziały banków zagranicznych,
4. oddziały instytucji kredytowych,
5. oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń,
6. oddziały lub przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych, jeśli jednocześnie zatrudniają, zgodnie z przepisami polskiego prawa, co najmniej jedną osobę fizyczną w związku z prowadzoną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalnością gospodarczą lub działalnością przedstawicielstwa.

Przedsiębiorcami, o których mowa w pkt 1 i 2, są przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2017 r. poz. 2168 z późn. zm.), a więc osoby fizyczne, osoby prawne i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – wykonujące we własnym imieniu działalność gospodarczą.

Pod pojęciem oddziału banku zagranicznego – stosownie do art. 4 ust. 1 pkt 20 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 1876) – należy rozumieć jednostkę organizacyjną banku zagranicznego wykonującą w jego imieniu i na jego rzecz wszystkie lub niektóre czynności wynikające z zezwolenia udzielonego temu bankowi, przy czym wszystkie jednostki organizacyjne danego banku zagranicznego odpowiadające powyższym cechom, utworzone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, uważa się za jeden oddział. Bankiem zagranicznym jest natomiast bank mający siedzibę na terytorium państwa niebędącego państwem członkowskim (art. 4 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy).

Oddziałem instytucji kredytowej zgodnie z wyżej powołaną ustawą, jest oddział, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 17 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z dnia 26 czerwca 2013 r. nr 575/2013, niebędący oddziałem banku krajowego ani oddziałem banku zagranicznego (art. 4 ust. 1 pkt 18 ww. ustawy). Instytucją kredytową jest zaś instytucja, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z dnia 26 czerwca 2013 r. nr 575/2013, mającą siedzibę na terytorium innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego (art. 4 ust. 1 pkt 17 ustawy Prawo bankowe).

Oddziałem zagranicznego zakładu ubezpieczeń zgodnie z ustawą z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. z 2017 r. poz. 1170 z późn. zm.), jest każda forma stałej obecności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zakładu ubezpieczeń mającego siedzibę w państwie członkowskim Unii Europejskiej w tym oddział w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Przepisów ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy w tym dotyczących obowiązku opłacania składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych nie stosuje się w odniesieniu do pracodawców, wobec których nie zachodzi niewypłacalność w rozumieniu przepisów tej ustawy, tj. do:

• osób prawnych podlegających obowiązkowi wpisu do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, wpisanych do rejestru przedsiębiorców z tytułu wykonywania działalności gospodarczej,
• jednostek zaliczanych na podstawie odrębnych przepisów do sektora finansów publicznych,
• osób fizycznych prowadzących gospodarstwo domowe zatrudniających osoby do wykonywania pracy zarobkowej w tym gospodarstwie.

Jednostkami zaliczonymi do sektora finansów publicznych zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2077) są:

• organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa oraz sądy i trybunały,
• jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki,
• związki metropolitalne,
• jednostki budżetowe,
• samorządowe zakłady budżetowe,
• agencje wykonawcze,
• instytucje gospodarki budżetowej,
• państwowe fundusze celowe,
• Zakład Ubezpieczeń Społecznych i zarządzane przez niego fundusze oraz Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i fundusze zarządzane przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego,
• Narodowy Fundusz Zdrowia,
• samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej,
• uczelnie publiczne,
• Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne,
• państwowe i samorządowe instytucje kultury,
• inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, instytutów badawczych, banków i spółek prawa handlowego.

Przykład 26

Stowarzyszenie „Ostoja” prowadzi działalność gospodarczą. W związku z tą działalnością zatrudnia 5 osób na podstawie umowy o pracę. Pomimo tego, że Stowarzyszenie jest wpisane do rejestru przedsiębiorców nie ma obowiązku opłacania składek na FGŚP za zatrudnionych pracowników ponieważ jest równocześnie wpisane do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej.

Przykład 27

Zakład Gospodarki Komunalnej w związku z prowadzoną działalnością zatrudniają 36 osób na podstawie umowy o pracę. Z uwagi na to, że płatnik ten jest samorządowym zakładem budżetowym, za zatrudnionych pracowników nie występuje obowiązek opłacania składek na FGŚP.

Przykład 28

Pan Jan Kowalski utrzymuje na swojej posesji duży ogród. Do jego utrzymania zatrudnia na podstawie umowy o pracę ogrodnika (osoba 36 letnia). Pan Jan jest zobowiązany jako płatnik składek rozliczać za zatrudnianą osobę składki na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz na Fundusz Pracy – wynagrodzenie z tytułu zawartej umowy wynosi bowiem 2500 zł. Pan Jan nie opłaca natomiast składki na FGŚP gdyż nie jest przedsiębiorcą.

2. Wyłączenia z obowiązku opłacania składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

a) Osoby, które osiągnęły wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn.

W przypadku, gdy osiągnięcie powyższego wieku następuje w trakcie miesiąca kalendarzowego, zwolnienie z obowiązku opłacania tych składek następuje dopiero od następnego miesiąca. Jedynie w przypadku pracowników, których 55 lub 60 urodziny przypadają pierwszego dnia danego miesiąca, zwolnienie z obowiązku opłacania tych składek przysługuje już od tego miesiąca, ponieważ w dniu swoich 55 czy 60 urodzin dana osoba jest osobą, która osiągnęła wiek 55 lub 60 lat.

- Zwolnienie z obowiązku opłacania składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych należy odnosić do kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o sus, wypłaconych (postawionych do dyspozycji pracownika) w okresie przysługującego zwolnienia (bez znaczenia jest to za jaki okres należne są to wynagrodzenia).

b) Pracownicy powracający z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego.

W powyższym zakresie obowiązują analogiczne zasady jak przedstawione w części dotyczącej składek na Fundusz Pracy. 

c) Pracownicy, którzy ukończyli 50 rok życia i w okresie 30 dni przed zatrudnieniem byli zarejestrowani jako bezrobotni.

W powyższym zakresie obowiązują analogiczne zasady jak przedstawione w części dotyczącej składek na Fundusz Pracy. 

d) Pracownicy, którzy nie ukończyli 30 roku życia, skierowani do pracy przez powiatowe urzędy pracy

W powyższym zakresie obowiązują analogiczne zasady jak przedstawione w części dotyczącej składek na Fundusz Pracy.

3. Podstawa wymiaru i wysokość składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

Składkę na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych ustala się od wypłat stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o sus. Składki opłaca się wyłącznie za okres trwania obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Stopa procentowa składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wynosi 0,10% podstawy jej wymiaru, a składka jest finansowana w całości przez płatnika składek.
III. Fundusz Emerytur Pomostowych

1. Obowiązek opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych

Za kogo jest opłacana składka

Zgodnie z przepisami ustawy o emeryturach pomostowych, składka na Fundusz Emerytur Pomostowych jest opłacana za okres od 1 stycznia 2010 r. za pracownika, który spełnia łącznie następujące warunki:

1. urodził się po 31 grudnia 1948 r.,
2. wykonuje prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o których mowa w art. 3 ust. 1 i 3 ustawy.

Za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach uważa się także ubezpieczonych z tytułu działalności twórczej lub artystycznej tancerzy zawodowych, wykonujących po dniu wejścia w życie ustawy prace związane z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym.

W stosunku do osób zatrudnionych w ramach stosunku pracy wykonujących dodatkowo umowę cywilnoprawną zawartą z własnym pracodawcą lub z innym podmiotem jednakże wykonywaną na rzecz własnego pracodawcy, gdzie praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze jest świadczona jedynie na podstawie umowy cywilnoprawnej, nie zachodzi obowiązek opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych.

W przypadku, gdy pracownika łączą z pracodawcą dwie odrębne umowy o pracę, z których tylko jedna dotyczy wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, obowiązek odprowadzania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych dotyczy wyłącznie przychodów osiąganych z umowy obejmującej obowiązek wykonywania tych prac.

Składka na Fundusz Emerytur Pomostowych jest opłacana również za:

• pracowników wykonujących prace górnicze, którzy uzyskali prawo do emerytury pomostowej na podstawie art. 11 ustawy, za okres wykonywania prac górniczych o których mowa w art. 50c ustawy o emeryturach i rentach z FUS, nie wcześniej jednak niż za okres od 1 stycznia 2010 r.,
• zwolnionych ze służby żołnierzy zawodowych oraz funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Więziennej i Państwowej Straży Pożarnej, od uposażenia wypłaconego po dniu 31 grudnia 2009 r. do dnia zwolnienia ze służby, jeśli nie spełniają warunków do nabycia prawa lub utracili prawo do emerytury określonej w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym tych osób.

Od jakiego momentu powstaje obowiązek opłacania składki

Obowiązek opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych za pracownika, powstaje z dniem rozpoczęcia wykonywania przez niego pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, a ustaje z dniem zaprzestania wykonywania tych prac. Okres od dnia rozpoczęcia wykonywania prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze do dnia zaprzestania wykonywania takiej pracy należy rozumieć jako okres od dnia zatrudnienia pracownika na stanowisku pracy, na którym wykonywana jest praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze do dnia ustania zatrudnienia na tym stanowisku pracy.

Obowiązek dokonania kwalifikacji pracy danego pracownika, jako pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze spoczywa na pracodawcy.

Zatrudnienie pracownika w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nakłada na pracodawcę obowiązek ujęcia danego pracownika w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, za których jest przewidziany obowiązek opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych.

Poza obowiązkiem prowadzenia wskazanej ewidencji, pracodawca zobowiązany jest prowadzić również, wykaz stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

2. Podstawa wymiaru i wysokość składek na Fundusz Emerytur Pomostowych

Podstawę wymiaru składki na Fundusz Emerytur Pomostowych stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, określona w art. 18 ust. 1-2 i ust. 8 oraz art. 21 ustawy o sus. Tym samym:

• przy ustalaniu podstawy wymiaru składki na Fundusz Emerytur Pomostowych (odmiennie niż ma to miejsce przy opłacaniu składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych) stosuje się ograniczenie, o którym mowa w art.19 ust. 1 ustawy o sus,
• jeżeli w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zgodnie z art. 18 ust. 1a ustawy o sus, uwzględniony został przychód z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło zawartej z własnym pracodawcą lub wykonywanej na jego rzecz, to będzie on stanowił podstawę wymiaru składek na Fundusz Emerytur Pomostowych. Bez znaczenia jest, czy przedmiotem takiej umowy cywilnoprawnej jest wykonywanie prac określonych przez płatnika jako prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
• w przypadku osób wykonujących prace w szczególnych warunkach z tytułu działalności twórczej lub artystycznej tancerzy zawodowych, które zobowiązane są do opłacania za siebie składek na Fundusz Emerytur Pomostowych, podstawę wymiaru składek stanowi podstawa określona w art. 18 ust. 8 ustawy o sus.

Stopa procentowa składki na Fundusz Emerytur Pomostowych wynosi 1,5% podstawy jej wymiaru, a składka jest finansowana w całości przez płatnika składek.

Przykład 29

Pracownik podejmuje zatrudnienie u danego pracodawcy od 1 lutego 2015 r. Od 1 kwietnia 2015 r. rozpoczyna wykonywanie prac w szczególnych warunkach. Wynagrodzenie za pracę zgodnie z wewnętrznymi uregulowaniami jest wypłacane 10. dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedni.

W tym przypadku od wynagrodzenia należnego za marzec, stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za kwiecień (wypłata w kwietniu) pracodawca nie ma obowiązku opłacania składki na FEP. Pierwszą składkę na FEP za tego pracownika, pracodawca zobowiązany jest opłacić za maj 2015 r. od wypłaconego w tym miesiącu wynagrodzenia należnego za kwiecień.

Przykład 30

Na podstawie aneksu do umowy o pracę, od dnia 1 października 2015 r. pracownik zostaje zatrudniony na stanowisku pracy w szczególnych warunkach. W dniu 15 października 2015 r. otrzymał nagrodę za III kwartał 2015 r. stanowiącą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

W tym przypadku, od wypłacanej nagrody nie powstaje obowiązek opłacenia składki na FEP.

Wyliczenie składki w sytuacji, gdy data rozpoczęcia lub zakończenia wykonywania prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze nie jest tożsama z datą nawiązania stosunku pracy.
W przypadku, gdy rozpoczęcie lub zakończenie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przypada w trakcie miesiąca (gdy data rozpoczęcia lub zakończenia wykonywania tego rodzaju pracy nie jest tożsama odpowiednio z datą nawiązania lub ustania stosunku pracy), składka na Fundusz Emerytur Pomostowych jest należna tylko od części wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, przysługującego za ten miesiąc.

Podstawę wymiaru tej składki należy ustalić proporcjonalnie w stosunku do okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w tym miesiącu.

Przykład 31

Pracownik jest zatrudniony u płatnika od 1 marca 2014 r., przy czym pracę w szczególnych warunkach zaczął wykonywać od 25 marca 2015 r. Wynagrodzenie za pracę zgodnie z wewnętrznymi uregulowaniami jest wypłacane do 26. dnia miesiąca, za który jest ono należne. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za tego ubezpieczonego za marzec 2015 r. wynosi 3000 zł.

Za danego pracownika składka na FEP należna za marzec powinna być naliczona od podstawy, którą będzie stanowiła podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za ten miesiąc, ustalona proporcjonalnie do okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych w marcu, tj. od kwoty 677,42 zł. - (podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za miesiąc, w którym nastąpiło rozpoczęcie wykonywania pracy w szczególnych warunkach : liczba dni tego miesiąca) x liczba dni pracy w szczególnych warunkach w tym miesiącu.

Przykład 32

Pracownik, który jest zatrudniony w warunkach szczególnych, od dnia 15 kwietnia 2015 r. zostaje skierowany do innej pracy nie będącej pracą w warunkach szczególnych.

Wynagrodzenie za pracę zgodnie z wewnętrznymi uregulowaniami jest wypłacane 10. dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedni. W danym przypadku ostatnią składkę na FEP należną za danego pracownika pracodawca powinien opłacić za maj 2015 r. od części uzyskanego w tym miesiącu przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, tytułem wynagrodzenia należnego za kwiecień, ustalonej proporcjonalnie do okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych w kwietniu.

Przykład 33

Pracownik był zatrudniany w warunkach szczególnych jedynie w okresie od 8 stycznia do 14 lutego 2015 r. Wynagrodzenie za pracę zgodnie z wewnętrznymi uregulowaniami jest wypłacane 10. dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedni.

W danym przypadku, od wypłaconego 10 stycznia wynagrodzenia należnego za grudzień stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, składka na FEP nie jest należna. Składkę tą należy natomiast opłacić od części:

• wypłaconego 10 lutego wynagrodzenia należnego za styczeń, ustalonego proporcjonalnie do okresu pracy w szczególnych warunkach w styczniu (tj. od wynagrodzenia za okres od 8 do 31 stycznia),
• wypłaconego 10 marca wynagrodzenia należnego za luty, ustalonego proporcjonalnie do okresu pracy w szczególnych warunkach w lutym (tj. od wynagrodzenia za okres od 1do 14 lutego).

Analogicznie jak w powyższych przypadkach, podstawę wymiaru składki na Fundusz Emerytur Pomostowych należy ustalić proporcjonalnie w stosunku do okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w odniesieniu do wypłacanych składników wynagrodzenia przysługujących za okres dłuższy niż miesiąc. Jeśli praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze nie była wykonywana w całym okresie, za który przysługuje dany składnik wynagrodzenia, obowiązek opłacenia składki na Fundusz Emerytur Pomostowych powstaje tylko od części wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przysługującego za okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Przykład 34

Pracownik zatrudniony w warunkach szczególnych od 1 kwietnia 2014 r. do 31 października 2014 r. w marcu 2015 r. otrzymuje nagrodę roczną za 2014 r. w kwocie 3000 zł., która stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

W tym przypadku, w związku z wypłatą tej nagrody pracodawca zobowiązany jest opłacić składkę na FEP od części tej nagrody, ustalonej proporcjonalnie za okres zatrudnienia w szczególnych warunkach w 2014 r., a więc od kwoty: 1758,90 zł (3000zł : 365) x 214 (liczba dni, przez które świadczona była praca w warunkach szczególnych w 2014 r.). Rozliczenie tej składki powinno nastąpić w deklaracji rozliczeniowej sporządzanej za marzec 2015 r.

W odniesieniu do składników wynagrodzenia stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, gdy nie są to świadczenia przysługujące za jakiś konkretny okres, np. jednorazowa nagroda uznaniowa, koszt opłacanych za pracowników składek na ubezpieczenie na życie, wartość wydawanych świadczeń rzeczowych, będą one stanowiły podstawę wymiaru składek na Fundusz Emerytur Pomostowych, jeśli przychód z tytułu ich wypłaty lub postawienia do dyspozycji powstanie w okresie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Przykład 35

Pracownik wykonuje pracę w szczególnych warunkach od 1 czerwca 2015 r. zatrudnienie u tego pracodawcy trwa natomiast od 1 marca 2012 r. W dniu 10 lipca 2015 r. pracownikowi wypłacona zostaje jednorazowa nagroda uznaniowa za szczególne zaangażowanie w pracy w wysokości 4500 zł. W tym przypadku od wypłaconej nagrody uznaniowej pracodawca zobowiązany jest naliczyć składkę na FEP.

Przykład 36

Pracownik zatrudniony u pracodawcy od 1 lipca 2008 r., pracę o szczególnym charakterze wykonuje od 21 września 2015 r. W dniu 5 września 2015 r. otrzymuje świadczenie rzeczowe w postaci voucherów do kina i na mecz polskiej reprezentacji siatkówki, finansowanych poza funduszem socjalnym. Wartość tego świadczenia jest uwzględniana w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Z uwagi na to, że przychód z tytułu otrzymania powyższych świadczeń rzeczowych powstał w okresie w którym pracownik nie był zatrudniony w szczególnym charakterze, nie jest on uwzględniany w podstawie wymiaru składki na FEP.

Wyliczenie składki w przypadku osiągnięcia górnej rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe określonej w art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Jeżeli pracownik wykonujący pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze osiągnie roczną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe określoną w art. 19 ust. 1 ustawy o sus, obowiązek opłacania składki na Fundusz Emerytur Pomostowy za tego pracownika w danym roku ustaje.

Przykład 37

Pracownik wykonujący pracę w szczególnych warunkach, w sierpniu 2015 r. osiągnął podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe określoną w art. 19 ust. 1 ustawy o sus. We wrześniu zostało mu wypłacone wynagrodzenie należne za sierpień.

W danym przypadku, począwszy od września do grudnia 2015 r. pracodawca nie ma obowiązku opłacania składek na FEP za tego pracownika.

Jeżeli pracownik osiągnie roczną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w trakcie miesiąca, w którym nastąpiło rozpoczęcie lub zakończenie wykonywania prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, podstawę wymiaru składki na Fundusz Emerytur Pomostowych za ten miesiąc ustala się w oparciu o podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ustaloną za ten miesiąc (po uwzględnieniu ograniczenia wynikającego z art. 19 ust. 1 ustawy o sus) pomniejszoną stosownie do okresu wykonywania tego rodzaju prac.

Składka na Fundusz Emerytur Pomostowych opłacana za osoby nie będące pracownikami zatrudnionymi w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze W przypadku żołnierzy zawodowych oraz funkcjonariuszy, zwolnionych ze służby, składki na Fundusz Emerytur Pomostowych opłaca się od uposażenia tych osób wypłaconego po dniu 31 grudnia 2009 r. do dnia zwolnienia ze służby, na zasadach i w trybie określonym dla składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przekazywanych za żołnierzy lub funkcjonariuszy zwolnionych ze służby. Tym samym, składki ustalone od uposażeń wypłaconych w danym roku kalendarzowym, przyjętych do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (z uwzględnieniem ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ustawy o sus), powinny być wykazane i rozliczone w deklaracji rozliczeniowej przekazywanej za grudzień każdego roku, za który wystąpi obowiązek ich opłacenia oraz za ostatni miesiąc pozostawania w służbie.

Natomiast w przypadku pracowników wykonujących prace górnicze, którzy uzyskali prawo do emerytury pomostowej na podstawie art. 11 ustawy o emeryturach pomostowych, składki na Fundusz Emerytur Pomostowych powinny zostać rozliczone i opłacone jednorazowo za cały okres wykonywania prac górniczych (nie wcześniej jednak niż za okres od 1.01.2010 r.) w odpowiednim terminie miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło ustalenie prawa do emerytury pomostowej.

Przykład 38

Pracownik nabywa prawo do emerytury pomostowej w kwietniu 2015 r. Składki należne na FEP za okres wykonywania prac górniczych, o których mowa w art. 50c ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, płatnik powinien opłacić w odpowiednim terminie opłacania składek należnych za kwiecień 2015 r.

Osoby prowadzące pozarolniczą działalność ubezpieczone z tytułu działalności twórczej lub artystycznej tancerzy zawodowych, wykonujące po dniu wejścia w życie ustawy o emeryturach pomostowych prace związane z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym, zobowiązane są samodzielnie opłacać należną za siebie składkę na Fundusz Emerytur Pomostowych od podstawy wymiaru określonej w art. 18 ust. 8 ustawy o sus, w obowiązującym je terminie płatności składek na ubezpieczenia społeczne.
Wykaz podstawowych aktów prawnych

• Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 1065 z późn. zm.).

• Ustawa z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1256 z późn. zm.).

• Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2017 r. poz. 664 z późn. zm.).

• Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 z późn. zm.).

Źródło: zus.pl