Pomyłki na paragonie i korekta ewidencji na kasie
Pytanie: Prowadzę działalność polegającą na m.in. organizacji turnusów rehabilitacyjnych/rehabilitacyjno-wypoczynkowych. Czasami dochodzi do pomyłek związanych z błędnie wskazanym na paragonie miejscem i terminem turnusu wpływającym na kwotę należną od nabywcy na skutek samokontroli ewidencji na kasie dokonanej przeze mnie. Czy mam obowiązek ująć w odrębnej ewidencji kasy rejestrującej ww. pomyłki? Czy mam obowiązek podłączyć oryginał paragonu wydanego klientowi czy wystarczającym jest oryginał paragonu będący w moim posiadaniu (zapisany w pamięci systemu rejestracyjnego kasy rejestrującej lub na rolce kasy rejestrującej)?
Odpowiedź:
Zasady prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących określono w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz. U. z 2013 r., poz. 363), zwane dalej rozporządzeniem w sprawie kas.
Na podstawie § 2 pkt 12 rozporządzenia w sprawie kas, przez paragon fiskalny rozumie się wydrukowany przez kasę dla nabywcy w momencie sprzedaży dokument potwierdzający dokonaną transakcję sprzedaży.
Pamięć fiskalna to urządzenie zawierające elektroniczny nośnik danych, umożliwiające jednokrotny, niezmienialny zapis danych pod kontrolą programu pracy kasy, które są nieusuwalne bez zniszczenia samego urządzenia, oraz wielokrotny odczyt tych danych (§ 2 pkt 11 ww. rozporządzenia).
Natomiast raport fiskalny (dobowy, okresowy, w tym miesięczny oraz rozliczeniowy) - w myśl § 2 pkt 19 cyt. wyżej rozporządzenia - to dokument fiskalny zawierający dane sumaryczne o obrocie i kwotach podatku za daną dobę lub za wybrany okres w ujęciu według poszczególnych stawek podatku oraz sprzedaży zwolnionej od podatku.
Na mocy § 3 ust. 1 ww. rozporządzenia, podatnicy prowadzą ewidencję każdej sprzedaży, w tym sprzedaży zwolnionej, wyłącznie przy użyciu kas, które mają potwierdzenie, że kasa spełnia funkcje wymienione w art. 111 ust. 6a ustawy oraz kryteria i warunki techniczne określone w przepisach wydanych na podstawie art. 111 ust. 9 ustawy.
Zgodnie z § 3 ust. 2 rozporządzenia w sprawie kas, otrzymanie przed dokonaniem sprzedaży całości lub części należności (zapłaty) podlega ewidencjonowaniu z chwilą jej otrzymania.
W § 3 ust. 3 cyt. rozporządzenia wskazano, że nie ewidencjonuje się zwrotów towarów i uznanych reklamacji towarów i usług.
W myśl § 3 ust. 4 ww. rozporządzenia, zwroty towarów i uznane reklamacje towarów i usług, które skutkują zwrotem całości lub części należności (zapłaty) z tytułu sprzedaży, należy ująć w odrębnej ewidencji zawierającej:
- datę sprzedaży;
- nazwę towaru lub usługi pozwalającą na jednoznaczną ich identyfikację i ewentualnie opis towaru lub usługi stanowiący rozwinięcie tej nazwy;
- termin dokonania zwrotu towaru lub reklamacji towaru lub usługi;
- wartość brutto zwracanego towaru lub wartość brutto towaru lub usługi będących przedmiotem reklamacji oraz wartość podatku należnego - w przypadku zwrotu całości należności z tytułu sprzedaży;
- zwracaną kwotę (brutto) oraz odpowiadającą jej wartość podatku należnego - w przypadku zwrotu części należności z tytułu sprzedaży;
- dokument potwierdzający dokonanie sprzedaży;
- protokół przyjęcia zwrotu towaru lub reklamacji towaru lub usługi podpisany przez sprzedawcę i nabywcę.
Stosownie do treści § 3 ust. 5 powołanego rozporządzenia, w przypadku wystąpienia oczywistej pomyłki w ewidencji podatnik dokonuje niezwłocznie jej korekty przez ujęcie w odrębnej ewidencji:
- błędnie zaewidencjonowanej sprzedaży (wartość sprzedaży brutto i wartość podatku należnego);
- krótkiego opisu przyczyny i okoliczności popełnienia pomyłki oraz dołączenie oryginału paragonu fiskalnego dokumentującego sprzedaż, przy której nastąpiła oczywista pomyłka.
W oparciu o § 3 ust. 6 rozporządzenia w sprawie kas, w przypadku, o którym mowa w ust. 5, podatnik ewidencjonuje przy zastosowaniu kasy sprzedaż w prawidłowej wysokości.
Kasa rejestrująca, a w szczególności pamięć fiskalna kasy, zostały skonstruowane w sposób uniemożliwiający jakąkolwiek ingerencję podatnika (również podmiotów wykonujących serwis techniczny kas rejestrujących), co oznacza, że dane raz wprowadzone do kasy (transakcja zakończona wydrukowaniem paragonu) nie podlegają już modyfikacji. Korekta danej transakcji (treści paragonu fiskalnego) jest możliwa jedynie przed wydrukowaniem paragonu, czyli zapisaniem danych w pamięci fiskalnej.
Jednak zakaz ingerencji w pamięć fiskalną nie oznacza zakazu korekty samej transakcji sprzedaży, gdyż to dokumentacja kasowa transakcji nie podlega korekcie, a nie sama transakcja sprzedaży (w istocie obowiązuje jedynie zakaz zmiany treści paragonu).
Przepisy nie narzucają określonej formy prowadzenia ewidencji
Należy zauważyć, że obowiązujące od dnia 1 kwietnia 2013 r. rozporządzenie w sprawie kas rejestrujących przewiduje m.in. możliwości skorygowania sprzedaży i podatku należnego zaewidencjonowanego za pomocą kasy rejestrującej w przypadku zwrotu towarów i uznanych reklamacji towarów i usług, które skutkują zwrotem całości lub części należności (zapłaty) z tytułu sprzedaży, poprzez ujęcie w odrębnej ewidencji. Ponadto, rozporządzenie to określa również możliwość korekty w przypadku wystąpienia oczywistej pomyłki, która to korekta ujmowana jest w odrębnej ewidencji.
Podkreślić należy, że rozporządzenie w sprawie kas rejestrujących nie wyczerpuje (nie wskazuje) wszystkich możliwych sytuacji, w których należy dokonać korekty sprzedaży zaewidencjonowanej przy użyciu kasy rejestrującej. W tych sytuacjach przepisy ustawy o VAT nie narzucają określonej formy prowadzenia ewidencji. Ważne jest tylko, aby zawierała ona wszystkie elementy wymienione w art. 109 ust. 3 ustawy oraz inne dane, które są niezbędne do prawidłowego wypełnienia deklaracji VAT.
Ewidencja prowadzona w kasie rejestrującej jest niezależna od ewidencji, której prowadzenia wymagają inne przepisy, w szczególności art. 109 ust. 3 ustawy. Ewidencja prowadzona na podstawie art. 111 ustawy dotyczy bowiem części sprzedaży podatnika na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Ewidencja sprzedaży prowadzona przy zastosowaniu kasy rejestrującej spełnia wymogi zawarte w art. 109 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług wyłącznie w przypadku, gdy zawiera dane niezbędne do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej, tj. dane odzwierciedlające rzeczywisty przebieg transakcji.
W świetle powyższych unormowań podatnikom przysługuje prawo do korekty sprzedaży i podatku należnego, jednakże pod warunkiem, że zdarzenia te zostaną udokumentowane wiarygodnymi dowodami.
Wskazać należy, że ustawodawca jednoznacznie określił obowiązki w zakresie dokumentowania sprzedaży dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, tj. za pomocą paragonów fiskalnych (jeżeli na podatniku ciąży obowiązek prowadzenia ewidencji za pomocą kasy rejestrującej) lub faktur VAT wystawianych na żądanie nabywcy. Zatem w sytuacji, kiedy dana sprzedaż zostanie udokumentowana fakturą wystawianą na żądanie nabywcy (osoby fizycznej), wówczas podatnik ma obowiązek zaewidencjonowania jej w kasie rejestrującej niezależnie od faktu wystawienia faktury.
Wątpliwości Pana dotyczą kwestii ujęcia w ewidencji korekt sprzedaży zaewidencjonowanej na kasie rejestrującej w przypadku pomyłek związanych z błędnie wskazanym na paragonie miejscem i terminem turnusu wpływającym na kwotę należną od nabywcy na skutek samokontroli ewidencji na kasie dokonanej przez Pana oraz sposobu udokumentowania korekt.
Powołany wcześniej § 3 ust. 5 rozporządzenia określa, w jaki sposób należy dokonać korekty ewidencji w sytuacji wystąpienia oczywistej pomyłki. Przez oczywistą pomyłkę należy rozumieć taką pomyłkę, która ma miejsce w momencie sprzedaży, bądź niezwłocznie po niej. Przykładem takiej pomyłki może być np. pomyłka w ilości towaru - sprzedawca wydając np. 1,5 kg jabłek zaewidencjonuje na kasie 15 kg owoców lub pomyłka w cenie towaru - sprzedawca wydając np. chleb, zamiast ceny brutto 2 zł naliczy na kasie 20 zł.
O oczywistej pomyłce można mówić również w sytuacji, gdy sprzedawca zaewidencjonuje na kasie sprzedaż towarów, której nie było - np. klient kupuje pomidory, gruszki, i ziemniaki, a sprzedawca zaewidencjonuje dodatkowo także cebulę. Za oczywistą pomyłkę należy uznać również przypadek, w którym sprzedawca zamiast zaewidencjonować na kasie stawkę podatku w wysokości 8% naliczy stawkę 80%, a zatem stawkę, która nie jest przewidziana w obowiązujących przepisach, stawkę nieistniejącą.
Oczywista pomyłka jest to więc pomyłka, która jest łatwa do zauważenia, a „oczywistość” pomyłki, rozumianej jako określenie niedokładności, nasuwa się każdemu bez potrzeby dodatkowych ustaleń, dokumentów.
Obowiązujące przepisy prawa nie przewidują możliwości skorygowania błędnie zaewidencjnowanej sprzedaży i podatku należnego zaewidencjonowanego za pomocą kasy rejestrującej w sytuacji, gdy powstałe błędy nie są efektem oczywistej pomyłki, jednakże brak regulacji prawnych w tym zakresie, nie może pozbawić podatnika możliwości dokonania korekty, jeżeli możliwe jest wykazanie, że obrót z danej transakcji był inny niż kwota figurująca na paragonie, bądź też paragon nie odzwierciedla zaistniałego stanu faktycznego.
Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że kiedy dojdzie do pomyłki na paragonie (błędnego wskazania na paragonie fiskalnym miejsca/daty usługi, który to błąd skutkuje wysokością należności i kwoty podatku należnego) nie dojdzie do sytuacji, o której mowa w § 3 ust. 4 rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących, tj. zwrotu lub reklamacji usługi, która to czynność skutkowałaby zwrotem przyjętej kwoty. Jednakże wskazane pomyłki szczególnie, że fakt ich zaistnienia skutkuje zamianą wysokości podatku należnego, wymagają skorygowania w ewidencji korekt. W tej sytuacji znajdzie zastosowanie przepis § 3 ust. 5 rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących.
Wobec powyższego, w przypadku pomyłek związanych z błędnie wskazanym na paragonie miejscem i terminem turnusu na skutek samokontroli ewidencji na kasie dokonanej przez Pana, zobowiązany Pan będzie do zastosowania § 3 ust. 5 rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących, tj. skorygowania błędu w odrębnej od kasy rejestrującej ewidencji pomyłek dokonując w niej wskazania błędnie zaewidencjonowanej sprzedaży oraz krótkiego opisania przyczyny i okoliczności popełnienia pomyłki oraz dołączenia oryginału paragonu fiskalnego dokumentującego sprzedaż, przy której nastąpiła oczywista pomyłka. Ponadto, zgodnie z § 3 ust. 6 rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących, zobowiązany Pan będzie do ponownej ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrując ją w prawidłowej wysokości.
Korektę należy udokumentować wiarygodnymi dowodami
Wątpliwości Pana dotyczą również kwestii ustalenia, czy wypełniając obowiązki określone w § 3 ust. 5 pkt 2 rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących będzie Pan miał obowiązek podłączenia oryginału paragonu wydanego klientowi czy wystarczającym będzie oryginał paragonu będący w Pana posiadaniu (zapisany w pamięci systemu rejestracyjnego kasy rejestrującej lub na rolce kasy rejestrującej).
Zgodnie z § 3 ust. 5 pkt 2 ww. rozporządzenia, w przypadku wystąpienia oczywistej pomyłki w ewidencji podatnik dokonuje niezwłocznie jej korekty przez ujęcie w odrębnej ewidencji: m.in. dołączenie oryginału paragonu fiskalnego dokumentującego sprzedaż, przy której nastąpiła oczywista pomyłka.
Wskazać należy, że gdy dana transakcja została zaewidencjonowana dwukrotnie (prawidłowo i nieprawidłowo) na kasie rejestrującej i do ewidencji, o której mowa w § 3 ust. 5 rozporządzenia nie zostały dołączone oryginały paragonu fiskalnego, to powinien Pan posiadać inne dokumenty świadczące o stanie faktycznym. Dowodzenie zaistniałego błędu, będącego podstawą dokonania korekty, na podstawie innych dokumentów aniżeli oryginał paragonu fiskalnego, nie stoi w sprzeczności z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa podatkowego. Podkreślenia jednak wymaga, że to na podatniku spoczywa obowiązek rzetelnego udokumentowania prowadzonych transakcji w urządzeniach księgowych, tak by odzwierciedlały faktyczny ich przebieg.
Zatem w sytuacji, kiedy nie dysponuje Pan oryginałem paragonu, ponieważ np. zaginie, ulegnie zniszczeniu, zostanie wydany klientowi, z którym po transakcji sprzedaży nie ma ponownego kontaktu - może skorygować obrót z tytułu sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy fiskalnej przy założeniu, że podstawą prawidłowego sporządzenia rozliczenia jest rzeczywisty przebieg transakcji gospodarczej, udokumentowany rzetelnymi dowodami i wynika z zapisów zawartych w prowadzonych urządzeniach księgowych.
Zatem, w świetle powyższej analizy, stwierdzić należy, że w związku z opisanymi pomyłkami przysługuje Panu uprawnienie do korekty opisanych transakcji, pomimo nieposiadania oryginału paragonu. Warunkiem jednak jest udokumentowanie zdarzeń (korekt) innymi wiarygodnymi dowodami (np. umowami, wewnętrznymi dowodami przyjęcia zamówienia na usługę).
(Interpretacja indywidualna z 2 listopada 2015 r., sygn. ILPP2/4512-1-554/15-5/MR - Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu)
Red.
Ostatnie artykuły z tego działu
- Podatki 2024: Usługi kosmetyczne z niższą stawką VAT już od 1 kwietnia
- Samochód będący współwłasnością w kosztach firmy
- Źródła przychodu w PIT: Najem w okresie zawieszenia firmy
- Składki ZUS zleceniobiorców delegowanych do pracy za granicą
- Budowle i garaże a podatki. Resort finansów zapowiada ważne zmiany
- JPK_CIT bez opóźnień, ale z mniejszą ilością danych podatkowych
- Stawka VAT na żywność wraca do poziomu 5 proc. Inflacja wyraźnie wzrośnie
- Ulga dla seniora przy przejściu na emeryturę w trakcie roku
- Czy limit płatności gotówkowych będzie zmieniony? - MF odpowiada
- Wystawianie faktur i paragonów podczas zawieszenia działalności
Wszystkie artykuły z tego działu »
Dodaj nowy komentarz