Polski Ład: Nowa kwota wolna i skala podatkowa oraz ulga dla klasy średniej

Najważniejszymi rozwiązaniami podatkowymi w Polskim Ładzie, jak informuje Ministerstwo Finansów na swojej stronie internetowej, to m.in: historyczna podwyżka kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł (europejski poziom) - równo dla wszystkich, niezależnie od zarobków, wyższy próg podatkowy - podniesiony z ok. 85 tys. zł do 120 tys. zł (liczba osób, które będą płaciły 32-proc. podatek spadnie o połowę), oraz fair play w zakresie składki zdrowotnej. Zobaczmy zatem co to oznacza w praktyce. Dla kogo te zmiany będą korzystne, a kto będzie musiał więcej dołożyć się do budżetu państwa?

Skala podatkowa i kwota wolna

W 2021 r. podatek dochodowy pobiera się od podstawy jego obliczenia według następującej skali:

Przy czym kwota zmniejszająca podatek odliczana w rocznym obliczeniu podatku lub w zeznaniu wynosi:

1. 1360 zł - dla podstawy obliczenia podatku nieprzekraczającej kwoty 8000 zł;
2. 1360 zł pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru:
   
   834,88 zł × (podstawa obliczenia podatku - 8000 zł) ÷ 5000 zł
   
   - dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 8000 zł i nieprzekraczającej kwoty 13 000 zł;
3. 525,12 zł - dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 13 000 zł i nieprzekraczającej kwoty 85 528 zł;
4. 525,12 zł pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru:
   
   525,12 zł × (podstawa obliczenia podatku - 85 528 zł) ÷ 41 472 zł
   
   - dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 85 528 zł i nieprzekraczającej kwoty 127 000 zł.

W 2022 r. skala podatkowa ma przedstawiać się następująco:

Ustawodawca przewiduje zatem podwyższenie kwoty wolnej od podatku dla wszystkich podatników do poziomu 30 000 zł, poprzez podwyższenie kwoty zmniejszającej podatek do wysokości 5100 zł (30 000 zł x 17% minus 5100 zł = 0 zł).

Po zmianie kwota zmniejszająca podatek nie będzie już miała degresywnego charakteru (nie będzie malała wraz ze wzrostem dochodów) oraz jej wysokość dla potrzeb obliczania zaliczek na podatek oraz rocznego obliczenia podatku będzie taka sama. Ponadto kwota wolna od podatku w wysokości 30 000 zł będzie stosowana już przy obliczaniu zaliczek na podatek poprzez odliczenie od podatku kwoty w wysokości 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (1/12 z kwoty 5100 zł = 425 zł miesięcznie). Dotyczy to zaliczek obliczanych w sposób narastający, czyli z uwzględnieniem dochodów uzyskanych od początku roku.

Brak odliczenia składki zdrowotnej

Obecnie, kwota składki opłaconej w roku podatkowym bezpośrednio przez podatnika zgodnie z przepisami ustawy o NFZ, lub pobrana w roku podatkowym przez płatnika zgodnie z tymi przepisami, podlega odliczeniu od podatku na zasadach określonych w art. 27b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odliczenie realizowane jest już na etapie obliczania zaliczek na podatek. Dotyczy to zarówno zaliczek obliczanych samodzielnie przez podatników, jak i pobieranych przez płatników, np. zakłady pracy, organy rentowe.

Od 2022 r. zlikwidowane mają być przepisy, które w obecnym stanie prawnym stanowią podstawę odliczenia od podatku składki na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 7,75% podstawy jej wymiaru.

Ulga dla klasy średniej

Od 2022 r. podstawę obliczenia podatku będzie stanowić dochód po odliczeniu kwot m.in. ulgi dla pracowników lub podatników osiągających przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 26 ust. 1 pkt 2aa ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Ulga ta, jak tłumaczą projektodawcy, ma chronić klasę średnią przed skutkami wprowadzanych w PIT zmian.

Kwotę ulgi będzie obliczać się według wzoru:

1. (A x 6,68% - 4566 zł) ÷ 0,17, dla A wynoszącego co najmniej 68 412 zł i nieprzekraczającego kwoty 102 588 zł,
2. (A x (-7,35%) + 9829 zł) ÷ 0,17, dla A wyższego od 102 588 zł i nieprzekraczającego kwoty 133 692 zł

- w którym A oznacza sumę uzyskanych przez podatnika w roku podatkowym i podlegających opodatkowaniu zgodnie z art. 27 (według skali podatkowej) przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy oraz uzyskanych w ciągu roku przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej pomniejszonych o koszty prowadzenia tej działalności z wyłączeniem z tych kosztów składek na ubezpieczenia społeczne, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. a i pkt 2a.

Kwota ulgi określona według powyższego wzoru będzie stosowana, jeżeli suma uzyskanych w roku podatkowym przychodów wynosi co najmniej 68 412 zł i nie przekracza kwoty 133 692 zł.

Ulga przy zaliczkach na podatek

Za miesiące, w których podatnik uzyskał w tym zakładzie pracy przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy w wysokości wynoszącej od 5701 zł do 11 141 zł, które podlegają opodatkowaniu według skali podatkowej, płatnik pomniejsza dochód (tj. przychód po odliczeniu kosztów uzyskania przychodów i składek na ubezpieczenie społeczne) o kwotę ulgi dla pracowników w wysokości obliczonej według wzoru:

1. (A x 6,68% - 380,50 zł) ÷ 0,17, dla A wynoszącego co najmniej 5701 zł i nieprzekraczającego kwoty 8 549 zł,
2. (A x (-7,35%) + 819,08 zł) ÷ 0,17, dla A wyższego od 8 549 zł i nieprzekraczającego kwoty 11 141 zł

- w którym A oznacza uzyskane w ciągu miesiąca przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, które podlegają opodatkowaniu według skali podatkowej.

Przy czym, jeżeli podatnik złoży sporządzony na piśmie wniosek o niepomniejszanie dochodu o kwotę ulgi dla pracowników płatnik nie pomniejsza dochodu najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał wniosek. Wniosek ten składa się odrębnie dla każdego roku podatkowego.

Przykłady

Tyle teorii, a teraz przeanalizujmy skutki powyższych zmian na konkretnych przykładach.

Założenia:

• pracownik - umowa o pracę na pełny etat,
• wiek powyżej 26 lat, ale nie w wieku emerytalnym, tj. bez ulgi dla młodych i ulgi dla seniorów,
• praca w miejscu zamieszkania, czyli miesięczne koszty uzyskania przychodu to 250 zł (rocznie: 3000 zł),
• uwzględniamy kwotę wolną od podatku,
• bez PPK,
• minimalna kwota wynagrodzenia: 3010 zł (obowiązująca w 2022 r.),
• kwota ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe : 157 770 zł (obowiązująca w 2021 r.).

W skrócie:

Zestawienie wynagrodzeń brutto i netto w 2021 i 2022 r.

Ewa Iwan