Polski Ład 2.0: Jakie zmiany wejdą w życie w PIT 1 lipca br.?

Ustawa z 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, tzw. Polski Ład 2.0, stała się faktem. Ustawa ta, poza licznymi wyjątkami, wchodzi w życie 1 lipca 2022 r., a większość zmian dotyczy dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. Lipiec przywita nas zatem nową skalą podatkową, likwidacją ulgi dla klasy średniej, możliwością odliczania składek zdrowotnych przez liniowców, ryczałtowców i kartowiczów. Samotni rodzice będą mogli znowu rozliczać się z dzieckiem, a co się z tym wiąże z ustawy o PIT zniknie tzw. ulga 1500 zł. Jak na tradycyjną, dużą nowelizację przystało, ustawa zawiera także liczne przepisy przejściowe.

Na skróty:

Wykaz zmian, które wchodzą w życie 1 lipca 2022 r.

Powrót wspólnego rozliczenia z dzieckiem

(art. 6 ust. 4c-4h, ust. 8, ust. 11, 12 i 13 ustawy o PIT)

Z dniem 1 lipca br. tzw. ulga 1500 zł zostanie zlikwidowana a samotni rodzice będą mogli rozliczyć się za ten rok wspólnie z dzieckiem, przy czym z możliwości tej będzie mógł skorzystać tylko jeden rodzic lub opiekun prawny. A dokładniej, od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, będącego:

• panną, kawalerem,
• wdową, wdowcem,
• rozwódką, rozwodnikiem,
• osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub
• osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:
  1. małoletnie,
  2. pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
  3. pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Polsce oraz w innym państwie
     
     Ważne.
     Zmieniono kwotę kryterium dochodowego pełnoletniego uczącego się dziecka. Kwota ta będzie wynosić dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej, w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego. Limit ten jest więc kwotą zmienną, w zależności od wysokości renty socjalnej w danym roku podatkowym. Przed 2022 r. limit ten wynosił sztywno 3089 zł rocznie. Od marca 2022 r. kwota renty socjalnej wynosi 1338,44 zł, zatem jej dwunastokrotność to kwota 16 061,28 zł.

- podatek będzie mógł być określony, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.

Niestety jako samotny rodzic nie będzie mogła rozliczyć się osoba, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.

Więcej:
Polski Ład 2.0: Wspólne rozliczenie z dzieckiem nie przy opiece naprzemiennej

Albo rozliczenie ze zmarłym małżonkiem albo rozliczenie z dzieckiem

(art. 6a ust. 2 pkt 4 ustawy o PIT)

Zgodnie z art. 6a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wniosek o łączne opodatkowanie dochodów małżonków, między którymi istniała w roku podatkowym wspólność majątkowa, może być także złożony przez podatnika, który pozostawał w związku małżeńskim w roku podatkowym, a jego małżonek zmarł w trakcie roku podatkowego albo zmarł po upływie roku podatkowego przed złożeniem zeznania podatkowego za ten rok.

Do podatników, którzy złożyli ww. wniosek stosuje się sposób opodatkowania określony w art. 6 ust. 2, a także stosuje się przepisy art. 6 ust. 3, 3a, 8 i 11-13, a więc sposób opodatkowania i przepisy takie jak przy wspólnym rozliczeniu z żyjącym małżonkiem. Natomiast nie będzie stosowało się, zgodnie ze zmianą wchodzącą w życie 1 lipca br., przepisów art. 6 ust. 4c-4h, tj. przepisów dotyczących wspólnego rozliczenia samotnego rodzica z dzieckiem. Zmiana ta ma więc charakter porządkowy i związana jest z powrotem możliwości rozliczenia podatku jako osoba samotnie wychowująca. Podatnik składając wniosek o wspólne rozliczenie ze zmarłym małżonkiem nie będzie mógł wybrać wspólnego rozliczenia z dzieckiem.

Rozliczenie straty także z odpłatnego zbycia akcji nabytych na IPO

(art. 9 ust. 3a pkt 4 ustawy o PIT)

Do ustawy o PIT wprowadzone zostaną również przepisy doprecyzowujące w zakresie preferencji podatkowych w związku z odpłatnym zbyciem akcji nabytych w pierwszej ofercie publicznej (IPO).

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 105a ustawy o PIT, obecnie dochody te są zwolnione z opodatkowania, jeżeli odpłatne zbycie tych akcji nastąpiło po upływie trzech lat od dnia, w którym akcje te zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym albo wprowadzone do alternatywnego systemu obrotu. Przy czym ze zwolnienia tego nie mogą skorzystać podatnicy, jeżeli oni (albo ich spadkodawcy) byli ze spółką podmiotami powiązanymi, w okresie dwóch lat poprzedzających dzień objęcia lub nabycia tych akcji przez podatnika (albo jego spadkodawcę).

Założeniem tej ulgi było, żeby podatnicy, którzy nabyli prawo do zwolnienia dochodów z odpłatnego zbycia akcji na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 105a ustawy PIT, w przypadku gdy poniosą na takim zbyciu stratę ekonomiczną, mogli taką stratę rozliczać z innymi dochodami z kapitałów pieniężnych osiągniętymi w roku podatkowym, które są opodatkowane na podstawie art. 30b ustawy PIT. W konsekwencji stratę taką będą mogli również rozliczać w latach następnych, na zasadach określonych w art. 9 ust. 3 ustawy PIT.

Dlatego też w art. 9 ust. 3a pkt 4 ustawy o PIT znajdzie się zastrzeżenie, które pozwala rozliczać straty z odpłatnego zbycia akcji nabytych na IPO, nawet w przypadku nabycia uprawnień do zwolnienia z opodatkowania tych dochodów na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 105a ustawy PIT.

Przypomnijmy, że o wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, podatnik może:

1. obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty, albo
2. obniżyć jednorazowo dochód uzyskany z tego źródła w jednym z najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu lat podatkowych o kwotę nieprzekraczającą 5 000 000 zł, nieodliczona kwota podlega rozliczeniu w pozostałych latach tego pięcioletniego okresu, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty.

Przy czym powyższe nie ma zastosowania do strat:

1. z odpłatnego zbycia rzeczy i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8;
2. z odpłatnego zbycia walut wirtualnych;
3. z niezrealizowanych zysków, o których mowa w art. 30da;
4. ze źródeł przychodów, z których dochody są wolne od podatku dochodowego, z wyjątkiem strat:
   1. z odpłatnego zbycia akcji, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 105a, tj. akcji objętych lub nabytych przez podatnika lub spadkodawcę podatnika w wyniku pierwszej oferty publicznej w rozumieniu art. 4 pkt 5 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych,
      
      a od 1 lipca 2022 r. także z wyjątkiem strat:
   2. związanych z przychodami, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 152 lit. c, pkt 153 lit. c i pkt 154 w zakresie przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, tj. związanymi z przychodami z działalności korzystającymi ze zwolnienia w ramach ulgi na powrót z emigracji, ulgi dla rodzin 4+ czy ulgi dla seniorów.

Zmiany w zwolnieniach przedmiotowych

(art. 21 ust. 1 pkt 38, pkt 148 lit. e, pkt 152 lit. d, pkt 153 i pkt 154, ust. 46 i 48 ustawy o PIT)

• świadczenia otrzymywane przez emerytów lub rencistów od byłego pracodawcy
  
  (art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT)

Obecnie wolne od podatku dochodowego są świadczenia otrzymywane przez emerytów lub rencistów w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy, w tym od związków zawodowych,  do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 3000 zł.

Natomiast od 1 lipca br. zwolniona z opodatkowania PIT będą świadczenia otrzymywane przez emerytów, rencistów lub osoby pobierające nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy, w tym od związków zawodowych - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 4500 zł.

Zatem, zwolnienie będzie dotyczyło także osób pobierających nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, a przy okazji podniesiono jego kwotę do 4500 zł (z 3000 zł).

• ulga dla młodych do 26 roku życia i zasiłek macierzyński
  
  (art. 21 ust. 1 pkt 148 lit. e ustawy o PIT)

Wolne od opodatkowania będą także otrzymane przez podatnika do ukończenia 26. roku życia przychody z zasiłku macierzyńskiego.

Od 1 lipca 2022 r., zwolnione z opodatkowania będą więc przychody:

1. e stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy,
2. z umów zlecenia,
3. z tytułu odbywania praktyki absolwenckiej,
4. z tytułu odbywania stażu uczniowskiego,
5. z zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa

- otrzymane przez podatnika do ukończenia 26. roku życia, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł.

• ulga na powrót z emigracji, ulga dla rodzin 4+ i ulga dla seniorów również z zasiłkiem macierzyńskim
  
  (art. 21 ust. 1 pkt 152 lit. d, pkt 153 i pkt 154, ust. 46 i 48 ustawy o PIT)

Podobnie jak w przypadku ulgi dla młodych nowe ulgi, które weszły w życie 1 stycznia 2022 r., obejmą swym zakresem także przychody z zasiłku macierzyńskiego.

I tak, wolne od opodatkowania są:

(pkt 152 - ulga na powrót): przychody podatnika, który przeniósł miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł, osiągnięte:

1. ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy,
2. z umów zlecenia,
3. z pozarolniczej działalności gospodarczej, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27 (skala podatkowa), art. 30c (podatek liniowy) albo art. 30ca (IP BOX) albo ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym w zakresie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,
4. z zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa

- w czterech kolejno po sobie następujących latach podatkowych, licząc od początku roku, w którym podatnik przeniósł to miejsce zamieszkania, albo od początku roku następnego,

(pkt 153 - ulga dla rodzin 4+): przychody podatnika do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł, osiągnięte:

1. ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy,
2. z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8,
3. z pozarolniczej działalności gospodarczej, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27 (skala podatkowa), art. 30c (podatek liniowy) albo art. 30ca (IP BOX) albo ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym w zakresie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,
4. z zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa

- który w roku podatkowym w stosunku do co najmniej czworga dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4e i 8, wykonywał władzę rodzicielską, pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało, lub sprawował funkcję rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą, a w przypadku pełnoletnich uczących się dzieci - wykonywał ciążący na nim obowiązek alimentacyjny albo sprawował funkcję rodziny zastępczej.

Ważne.
Zmieniono kwotę kryterium dochodowego pełnoletniego uczącego się dziecka. Kwota ta będzie wynosić dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej, w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego. Limit ten jest więc kwotą zmienną, w zależności od wysokości renty socjalnej w danym roku podatkowym. Przed 2022 r. limit ten wynosił sztywno 3089 zł rocznie. Od marca 2022 r. kwota renty socjalnej wynosi 1338,44 zł, zatem jej dwunastokrotność to kwota 16 061,28 zł.

Podatnik korzystający z tego zwolnienia:

1. wyłącznie w zakresie przychodów podlegających opodatkowaniu zgodnie z art. 27 (skala podatkowa), innych niż z pozarolniczej działalności gospodarczej, składa w terminie określonym w art. 45 ust. 1 (od dnia 15 lutego do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym) informację, według ustalonego wzoru, zawierającą dane o liczbie dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów - imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci;
   
   Podatnik jest zwolniony z obowiązku złożenia informacji jeżeli w złożonym zeznaniu podatkowym, w którym dokonał odliczenia, o którym mowa w art. 27f (ulga na dzieci), oświadczył, że równocześnie skorzystał ze zwolnienia określonego w ust. 1 pkt 153 (ulga dla rodzin 4+) i prawo do zastosowania tego zwolnienia i tego odliczenia przysługiwało w stosunku do tych samych dzieci.
2. w zakresie przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej podlegających opodatkowaniu zgodnie z art. 27 (skala podatkowa), art. 30c (podatek liniowy) lub zgodnie z przepisami ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, w złożonym zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1 lub ust. 1a pkt 2, lub zeznaniu, o którym mowa w art. 21 ust. 2 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (PIT-36, PIT-36L lub PIT-28), składanym za rok podatkowy, w którym korzystał ze zwolnienia, informuje o liczbie dzieci i ich numerach PESEL, a w przypadku braku tych numerów - imionach, nazwiskach oraz datach urodzenia dzieci.

(pkt 154 - ulga dla seniorów): przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy, z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8, z zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz z pozarolniczej działalności gospodarczej, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27 (skala podatkowa), art. 30c (podatek liniowy) albo art. 30ca (IP BOX) albo ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym w zakresie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, otrzymane przez podatnika po ukończeniu 60. roku życia w przypadku kobiety i 65. roku życia w przypadku mężczyzny, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł pod warunkiem, że podatnik podlega z tytułu uzyskania tych przychodów ubezpieczeniom społecznym w rozumieniu ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz podatnik, mimo nabycia uprawnienia, nie otrzymuje:

1. emerytury lub renty rodzinnej, o których mowa w ustawie z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników,
2. emerytury lub renty rodzinnej, o których mowa w ustawie z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin,
3. emerytury lub renty rodzinnej, o których mowa w ustawie z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin,
4. emerytury lub renty rodzinnej, o których mowa w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
5. świadczenia pieniężnego otrzymywanego po zwolnieniu ze służby przez funkcjonariuszy służb mundurowych oraz żołnierzy, w związku ze zwolnieniem tych osób ze służby stałej na podstawie odrębnych ustaw, przez okres roku co miesiąc lub za okres roku jednorazowo albo co miesiąc przez okres trzech miesięcy,
6. uposażenia przysługującego w stanie spoczynku lub uposażenia rodzinnego, o których mowa w ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych.

Koszty uzyskania przychodów

• odpłatne zbycie akcji nabytych w pierwszej ofercie publicznej (IPO)
  
  (art. 22 ust. 1u ustawy o PIT)

W ustawie o PIT w art. 22 dodany zostanie ust. 1u, w którym jasno zostało określone, że jeżeli w związku z odpłatnym zbyciem akcji nabytych na IPO, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 105a ustawy PIT, powstanie strata ekonomiczna, tj. nadwyżka wydatków poniesionych na ich objęcie lub nabycie nad przychodami z ich odpłatnego zbycia, to nadwyżka ta stanowi koszt uzyskania przychodów, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy PIT, w roku podatkowym. Koszt ten powstaje w roku, w którym nastąpiło odpłatne zbycie takich akcji.

Jednocześnie należy zauważyć, że przepis ten będzie miał faktyczne zastosowanie nie wcześniej niż do rozliczenia podatku za 2025 r. Wynika to z faktu, że zwolnienie z art. 21 ust. 1 pkt 105a ustawy o PIT ma zastosowanie, tylko w przypadku, gdy odpłatne zbycie akcji nabytych lub objętych w wyniku IPO nastąpiło po, upływie trzech lat od dnia, w którym akcje te zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym albo wprowadzone do alternatywnego systemu obrotu w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi. Z kolei zgodnie z art. 52 ustawy z dnia 29 października 2021 r. zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 105a ustawy PIT, ma zastosowanie do akcji nabytych w wyniku IPO po dniu 31 grudnia 2021 r.

• składki na ubezpieczenie zdrowotne (podatek liniowy)
  
  (art. 23 ust. 1 pkt 58 ustawy o PIT)

Obecnie nie uważa się za koszty uzyskania przychodów składek na ubezpieczenie zdrowotne, opłaconych w roku podatkowym przez podatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Od 1 lipca br. kosztami uzyskania przychodów będą mogły być składki na ubezpieczenie zdrowotne:

1. z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej zgodnie z art. 30c (podatkiem liniowym),
2. za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym w sposób określony w art. 30c

- przy czym łączna wysokość tych składek zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów lub odliczonych od dochodu nie może przekroczyć w roku podatkowym 8700 zł.

• zbycie majątku otrzymanego w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną, wystąpienie wspólnika z takiej spółki lub zmniejszenia udziału kapitałowego w takiej spółce
  
  (art. 23 ust. 3g ustawy o PIT)

W ustawie o PIT treść art. 23 ust. 3g ustawy PIT zostanie uzupełniona o wskazanie, że w przypadku odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną w związku z likwidacją takiej spółki, wystąpienia wspólnika z takiej spółki lub zmniejszenia udziału kapitałowego w takiej spółce, kosztem uzyskania przychodów, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 38a ustawy PIT, są wydatki poniesione na ich nabycie lub objęcie niezaliczone w jakiejkolwiek formie do kosztów uzyskania przychodów przez wspólnika lub spółkę niebędącą osobą prawną. W takim przypadku do kosztów tych stosuje się odpowiednio przepis art. 22 ust. 8a ustawy PIT.

Obowiązujący przepis art. 23 ust. 3g ustawy o PIT jest przepisem szczególnym określającym co należy rozumieć przez wydatki, określone w art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT, na objęcie lub nabycie udziałów (akcji), papierów wartościowych, tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych oraz pochodnych instrumentów finansowych, gdy zostały one nabyte przez podatnika w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną, wystąpieniem z takiej spółki lub zmniejszeniem udziału kapitałowego w takiej spółce. Wydatki określone w tym przepisie stanowią koszt uzyskania przychodów w przypadku ustalania dochodów do opodatkowania ze zbycia tych składników majątku. Przepisy art. 30b ust. 2 dotyczące zasad obliczania dochodu z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) i papierów wartościowych wprost odwołują się do art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT. Jednak pkt 38 w art. 23 ust. 1 wskazuje wyłącznie wydatki na nabycie lub objęcie udziałów (akcji), papierów wartościowych oraz tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych. Natomiast zasada ustalania kosztów uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych określona została w art. 23 ust. 1 pkt 38a ustawy o PIT.

Dlatego też przepis art. 23 ust. 3g ustawy PIT należało uzupełnić przez wskazanie, że stosuje się go także do określania wydatków, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 38a ustawy PIT, co będzie miało miejsce przy obliczaniu dochodu z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych. Zmiana ta ma charakter doprecyzowujący i pozwala uniknąć wątpliwości co do możliwości stosowania kosztów uzyskania przychodów w przypadku odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych otrzymanych przez podatnika w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną, wystąpienia wspólnika z takiej spółki lub zmniejszenia udziału kapitałowego w takiej spółce. Zmiana taka jest zatem korzystna dla podatników.

Doprecyzowanie przychodu do opodatkowania z połączenia spółki niebędącej osobą prawną

(art. 24 ust. 8dd ustawy o PIT)

W art. 24 ustawy o PIT będzie dodany przepis pozwalający wartość emisyjną udziałów (akcji), otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną w związku z połączeniem tej spółki, dla celów określenia przychodów, o którym mowa w art. 24 ust. 5 pkt 7a ustawy PIT, pomniejszyć o tzw. „zyski zatrzymane” w spółce niebędącej osobą prawną. Zyski te były już opodatkowane podatkiem dochodowym u tego wspólnika. Tak więc, w dodanym do art. 24 ust. 8dd określono, że w przypadku połączenia spółki niebędącej osobą prawną wartość emisyjną przydzielonych wspólnikowi tej spółki niebędącej osobą prawną udziałów (akcji) spółki przejmującej lub nowo zawiązanej pomniejsza się o uzyskaną przez podatnika nadwyżkę przychodów nad kosztami ich uzyskania z tytułu udziału w tej spółce niebędącej osobą prawną obliczoną zgodnie z art. 8 oraz powiększa się o wypłaty dokonane z tytułu udziału w spółce niebędącej osobą prawną i wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów z tytułu udziału w tej spółce niebędącej osobą prawną.

Odliczenia od dochodu

• likwidacja ulgi dla klasy średniej
  
  (art. 26 ust. 1 pkt 2aa, ust. 4a-4c ustawy o PIT)

Od 1 stycznia 2022 r. w ustawie o PIT obowiązuje odliczenie od podstawy opodatkowania zwane potocznie ulgą dla klasy średniej. Ulga ta polega na odliczeniu od dochodu kwoty, która jest ustalana indywidualnie w oparciu o wysokość uzyskanych przychodów. Odliczenie nie dotyczy wszystkich podatników, a jedynie tych, którzy uzyskali przychody z pracy na etacie oraz z pozarolniczej działalności gospodarczej w łącznej wysokości od 68 412 zł do 133 692 zł rocznie. Rozwiązanie to dotyczy przychodów podlegających opodatkowaniu na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej, z tym że w przypadku przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej kwota ta dotyczy przychodów pomniejszonych o koszty uzyskania przychodów z tytułu prowadzenia tej działalności, z wyłączeniem z tych kosztów składek na ubezpieczenia społeczne.

Z uwagi na zakres podmiotowy ulgi dla klasy średniej oraz skomplikowany algorytm, w oparciu o który ulga ta jest obliczana (już obecnie na etapie zaliczek na podatek na podatek), preferencja ta od początku budziła kontrowersje.

Przypomnijmy, że kwotę ulgi dla klasy średniej dla pracowników lub podatników osiągających przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej oblicza się według wzoru:

1. (A × 6,68% - 4566 zł) ÷ 0,17, dla A wynoszącego co najmniej 68 412 zł i nieprzekraczającego kwoty 102 588 zł,
2. (A × (-7,35%) + 9829 zł) ÷ 0,17, dla A wyższego od 102 588 zł i nieprzekraczającego kwoty 133 692 zł

- w którym A oznacza sumę uzyskanych przez podatnika w roku podatkowym i podlegających opodatkowaniu według skali podatkowej przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy oraz uzyskanych w ciągu roku przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej pomniejszonych o koszty uzyskania przychodów z tytułu prowadzenia tej działalności z wyłączeniem z tych kosztów składek na ubezpieczenia społeczne.

Z omawianego odliczenia nie mogą skorzystać przykładowo emeryci, osoby uzyskujące przychody z działalności wykonywanej osobiście (np. zleceniobiorcy) czy osoby uzyskujące opodatkowane według skali podatkowej przychody z praw majątkowych. W związku z tym ustawodawca zdecydował, że ulga ta z dniem 1 lipca br. zostanie zlikwidowana.

Ustawa zmieniająca zawiera także zabezpieczenie, które ma spowodować, że podatnicy, którzy stracą na likwidacji tej ulgi (mimo obniżenia stawki z 17% do 12%), otrzymają zwrot różnicy, czyli kwotę zmniejszającą zobowiązanie, tak aby nowe rozwiązanie nie spowodowało pogorszenia ich prawnopodatkowej sytuacji (przepisy przejściowe - art. 26 ustawy, który wejdzie w życie 1 stycznia 2023 r.).

I tak, że jeśli podatek należny za 2022 r. wynikający z zeznania będzie wyższy od hipotetycznego podatku należnego za 2022 r., właściwy naczelnik urzędu skarbowego zwróci podatnikowi kwotę tej różnicy. „Hipotetyczny podatek należny za 2022 r.” nie stanowi podatku należnego za 2022 r., ponieważ podatek ten będzie zawsze obliczany zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 lipca 2022 r. Hipotetyczny podatek należny będzie obliczony według przepisów obowiązujących w PIT przed 1 lipca 2022 r. Hipotetyczny podatek należny umożliwia ustalenie, czy podatnik nie stracił na zmianach wprowadzonych w trakcie roku podatkowego, i stanowi podstawę do dokonania „zwrotu kwoty różnicy” w celu, jak tłumaczy ustawodawca, zapewnienia zgodności przepisów obowiązujących od 1 lipca 2022 r. z zasadami demokratycznego państwa prawnego (zakazem wprowadzania zmian niekorzystnych dla podatników w trakcie roku podatkowego).

• składki członkowskie z wyższym limitem
  
  (art. 26 ust. 1 pkt 2c i ust. 7 pkt 5 ustawy o PIT)

Obecnie podstawa obliczenia podatku może być pomniejszona o kwoty składek członkowskich zapłaconych na rzecz związków zawodowych, w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 300 zł. W trakcie konsultacji publicznych zaproponowane zostało zwiększenie tego limitu do 500 zł.

Ponadto, wysokość wydatków będzie ustalana na podstawie m.in. dowodu wpłaty składek członkowskich na rzecz związku zawodowego, z którego wynikają co najmniej: dane identyfikujące członka związku zawodowego dokonującego wpłaty, nazwa organizacji związkowej, na rzecz której dokonano wpłaty, tytuł i data wpłaty oraz kwota wpłaconych składek, a w przypadku składek potrącanych przez pracodawcę - na podstawie informacji, o której mowa w art. 39 ust. 1 ustawy, tj. informacji PIT-11.

Zatem, w przypadku składek potrącanych przez pracodawcę informacja PIT-11 zastąpiła oświadczenie organizacji związkowej o wysokości pochodzących od podatnika składek.

• ulga rehabilitacyjna - zmiana porządkowa dot. alimentów na dzieci
  
  (art. 26 ust. 7e ustawy o PIT)

Przepisy dot. ulgi rehabilitacyjnej stosuje się odpowiednio do podatników, na których utrzymaniu pozostają następujące osoby niepełnosprawne:

- współmałżonek,

- dzieci własne i przysposobione,

- dzieci obce przyjęte na wychowanie,

- pasierbowie,

- rodzice,

- rodzice współmałżonka,

- rodzeństwo,

- ojczym,

- macocha,

- zięciowie i synowe,

jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają dwunastokrotności kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej, w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego  (tj. 16 061,28 zł = 12 x 1338,44 zł). Do dochodów tych nie zalicza się:

- alimentów na rzecz dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4c, z uwzględnieniem art. 6 ust. 4e,

- świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji,

- dodatku energetycznego,

- dodatku osłonowego,

- zasiłku pielęgnacyjnego oraz

- dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów.

Zmiana polega na zastąpieniu wyrazów „art. 27ea ust. 1” wyrazami „art. 6 ust. 4c, z uwzględnieniem art. 6 ust. 4e” i jest skutkiem likwidacji tzw. ulgi 1500 zł oraz przywróceniem wspólnego rozliczenia z dzieckiem, a co się z tym wiąże przepisy dot. określenia dzieci, których alimenty dotyczą zostały przeniesione do art. 6 ustawy o PIT.

Nowa skala podatkowa

(art. 27 ust. 1 ustawy o PIT)

1 lipca br. nastąpi kolejne obniżenie niższej stawki podatkowej z 17% do 12%. Nowa, niższa stawka podatkowa dotyczyć będzie każdego podatnika (uzyskującego dochody na skali), bez względu na źródło osiąganych przychodów, wysokość przysługujących kosztów uzyskania przychodu, fakt zatrudnienia u kilku pracodawców czy też równoczesnego pobierania emerytury. Z nowej, niższej stawki podatku skorzystają również przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą opodatkowaną według skali podatkowej. Rozwiązanie to ma zrekompensować uchylaną tzw. ulgę dla klasy średniej.

Obowiązująca od 1 stycznia 2022 r. skala podatkowa:

z dniem 1 lipca br. zmieni się na:

Podatek od dochodów w wysokości 120 000 zł (tj. na poziomie granicy przedziału skali podatkowej) wyniesie więc 10 800 zł, zamiast dotychczasowej kwoty 15 300 zł. Stąd podatnicy uzyskujący dochody co najmniej na tym poziomie, na nowej konstrukcji skali podatkowej z obniżoną stawką, zyskają w skali roku 4500 zł. Niższy podatek będzie pobierany zaraz po wejściu w życie ustawy (1 lipca br.), już na etapie poboru zaliczek na podatek przy zastosowaniu 12% stawki. Natomiast ostateczny zysk tej zmiany będzie odczuwalny przy rozliczeniu podatku dochodowego.

Utrzymanie kwoty wolnej na poziomie 30 000 zł oznacza nową kwotę zmniejszającą podatek, skoro obniżeniu ulega niższa stawka podatkowa do 12%. Nowa kwota zmniejszająca podatek (przekładająca się na kwotę wolną od podatku w wysokości 30 000 zł) wyniesie 3600 zł (30 000 zł x 12% = 3 600 zł).

Konsekwencją innej kwoty zmniejszającej podatek wynoszącej 3600 zł jest też odpowiadająca jej kwota zmniejszająca miesięczne zaliczki na podatek wynosząca 300 zł (1/12 z kwoty zmniejszającej podatek 3600 zł = 300 zł).

Likwidacja tzw. ulgi 1500 zł

(art. 27ea ustawy o PIT)

Ustawa z dnia 29 października 2021 r. wprowadziła do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych tzw. ulgę 1500 zł, która zastąpiła dotychczasowe preferencyjne opodatkowanie dochodów osób samotnie wychowujących dzieci (rodzica, opiekuna prawnego), istniejące niemal od początku obowiązywania ustawy o PIT. Ulga 1500 zł, jako odliczenie od podatku, w założeniu miała sprawić, że korzystające z niej osoby samotnie wychowujące dzieci nie stracą w porównaniu z dotychczasowym rozwiązaniem.

Więcej:
Polski Ład: Wspólne rozliczenie z dzieckiem do likwidacji, a w zamian 1500 zł

Zastąpienie preferencyjnego opodatkowania dochodów ulgą 1500 zł zostało jednak odebrane przez samotnych rodziców jako niekorzystne i podatkowo dyskryminujące dla ich niepełnych rodzin. Zgłaszano postulaty dotyczące przywrócenia możliwości korzystania z tego sposobu opodatkowania. I tak też się stało. Z dniem 1 lipca br. ulga 1500 zł znika z ustawy a przywrócona zostanie możliwość wspólnego rozliczenia z dzieckiem.

Ulga na dzieci: nowe kryterium dochodowe uczącego się dziecka i składki zdrowotne liniowca

(art. 27f ust. 2 pkt 1 lit. b, ust. 2a, ust. 6, ust. 9 pkt 2 i 3 ustawy o PIT)

Zmienione zostanie kwoty kryterium dochodowe pełnoletniego uczącego się dziecka i będzie ono wynosiło dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej, w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego. Od marca 2022 r. kwota renty socjalnej wynosi 1338,44 zł, zatem jej dwunastokrotność to kwota 16 061,28 zł. Przed 2022 r. limit ten wynosił sztywno 3089 zł rocznie.

Ponadto, z uwagi na wprowadzenie limitowanego odliczenia z tytułu zapłaconej przez podatnika opodatkowanego podatkiem liniowym (19%) składki na ubezpieczenie zdrowotne, zmieniona zostanie także ulga na dzieci w zakresie określenia dochodu podatnika, a także określenia różnicy do zwrotu niewykorzystanej ulgi. Dodajmy przy okazji, że wysokość rocznego odliczenia składek zdrowotnym dla tzw. liniowca będzie wynosił 8700 zł i będzie on corocznie waloryzowany. Oprócz podatników prowadzących działalność opodatkowaną tzw. podatkiem liniowym, prawo do odliczenia części zapłaconych składek zdrowotnych przysługiwać będzie podatnikom, którzy opodatkowują przychody z działalności gospodarczej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

I tak, uwzględniając powyższe, zgodnie z art. 27f ustawy o PIT:

Od podatku dochodowego obliczonego według skali podatkowej podatnik ma prawo odliczyć kwotę ulgi na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

1. wykonywał władzę rodzicielską;
2. pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
3. sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

Odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę w stosunku do:

1. jednego małoletniego dziecka - kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:
   1. pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112 000 zł,
   2. niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4c i 4g (dotychczas było: "dziecko wymienionego w art. 27ea", ale likwiduje się przepisy dot. tzw. ulgi 1500 zł), do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a;
      
      Za dochody, o których mowa w pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w:
      
      - art. 27 (skala podatkowa),
      - art. 30b (zryczałtowany podatek 19% od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych) i
      - art. 30c (podatek liniowy),
      
      pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a (składki na ubezpieczenia społeczne) oraz art. 30c ust. 2 pkt 2 (składki zdrowotne podatnika opodatkowanego podatkiem liniowym).
2. dwojga małoletnich dzieci - kwota 92,67 zł na każde dziecko;
3. trojga i więcej małoletnich dzieci - kwota:
   1. 92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,
   2. 166,67 zł na trzecie dziecko,
   3. 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.

Przepisy dot. ulgi na dzieci stosuje się także do podatników utrzymujących pełnoletnie dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4c pkt 2 i 3 (było "art. 27ea ust. 1 pkt 2 lit. b i c", ale likwiduje się przepisy dot. tzw. ulgi 1500 zł), w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Jeżeli kwota przysługującego odliczenia jest wyższa od kwoty odliczonej w zeznaniu rocznym podatnikowi przysługuje kwota stanowiąca różnicę między kwotą przysługującego podatnikowi odliczenia a kwotą odliczoną w zeznaniu podatkowym, a więc zwrot niewykorzystanej ulgi na dzieci. Przy czym, kwota różnicy nie może przekroczyć sumy:

1. podlegających odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne pomniejszonych o składki odliczone w zeznaniu PIT-36L (dla podatku liniowego), lub na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym;
2. składek na ubezpieczenie zdrowotne, o których mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, pomniejszonych o składki odliczone w zeznaniu PIT-36L (dla podatku liniowego), lub na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym;
3. składek na ubezpieczenia społeczne zapłaconych ze środków podatnika od przychodów zwolnionych od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152-154 (dot. ulgi dla młodych do 26. roku życia, ulgi na powrót z emigracji, ulgi dla rodzin 4+ oraz ulgi dla seniorów), z wyjątkiem przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 30c (podatek liniowy), art. 30ca (ulga IP Box) albo ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Zryczałtowany podatek od umów do 200 zł z nową stawką

(art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o PIT)

Zmniejszona zostanie stawka zryczałtowanego podatku dochodowego od tzw. „małych umów zlecenia”, z 17% do 12%. Nowa stawka będzie miała zastosowanie, tak jak do tej pory, wyłącznie do przychodów ze źródeł wskazanych w art. 13 pkt 2 i 5-9 ustawy o PIT, a są to:

• przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, przychody z tytułu udziału w badaniach i eksperymentach prowadzonych przez podmioty tworzące system szkolnictwa wyższego i nauki, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych (art. 13 pkt 2 ustawy);
• przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7 (art. 13 pkt 5 ustawy);
• przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9 (art. 13 pkt 6 ustawy);
• przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych (art. 13 pkt 7 ustawy);
• przychody otrzymywane przez członków Rady Mediów Narodowych (art. 13 pkt 7a ustawy);
• przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:
  1. osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,
  2. właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora - jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością,
  3. przedsiębiorstwa w spadku

  z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9 (art. 13 pkt 8 ustawy);

• przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej - z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7 (art. 13 pkt 9 ustawy).

Podatek liniowy i odliczanie od dochodu składki zdrowotnej

(art. 30c ust. 2, ust. 2a-2c, ust. 3 ustawy o PIT)

Podatnicy, którzy opodatkowują dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej podatkiem liniowym (19%), będą mogli dochód ten pomniejszyć, oprócz tak jak dotychczas, o:

• składki na ubezpieczenia społeczne,
• wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego,
• darowiznę na cele kształcenia zawodowego, w wysokości dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż kwoty stanowiącej 6% dochodu,

także o:

• składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłacone w roku podatkowym na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych:
  1. z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym,
  2. za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym podatkiem liniowym

- przy czym łączna wysokość tych składek zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów lub odliczonych od dochodu nie może przekroczyć w roku podatkowym 8700 zł.

Wysokość ww. kwoty będzie podlegać corocznie podwyższeniu o wskaźnik odpowiadający ilorazowi kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, ogłoszonej w roku poprzednim na podstawie art. 19 ust. 10 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, oraz kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru tych składek
ogłoszonej dwa lata wstecz, w zaokrągleniu do pełnych 100 złotych w górę.  Nowa wysokość tej kwoty będzie ogłoszona, do końca roku poprzedzającego rok podatkowy, w drodze obwieszczenia, w „Monitorze Polskim”.

Składki na ubezpieczenia społeczne, składki na ubezpieczenie zdrowotne, wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego oraz dokonane darowizny na cele kształcenia zawodowego, podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały:

1. zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub
2. odliczone od dochodów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 27 (według skali podatkowej), lub
3. odliczone od przychodów na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, lub
4. zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Dodajmy, że oprócz podatników prowadzących działalność gospodarczą opodatkowaną tzw. podatkiem liniowym (19%), prawo do odliczenia części zapłaconych składek zdrowotnych przysługiwać będzie podatnikom, którzy opodatkowują przychody z działalności gospodarczej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Ponadto będzie można również odliczyć 19% zapłaconej składki zdrowotnej od karty podatkowej. Odliczenie składki zdrowotnej od dochodu nie obejmuje podatników opłacających podatek dochodowy na ogólnych zasadach według skali podatkowej. Wynika to z faktu, jak tłumaczy ustawodawca, w skali podatkowej zastosowano inną preferencję, tj. obniżenie z 17% do 12% stawkę podatku. Częściowe odliczenie składki zdrowotnej stanowi rekompensatę za brak możliwości korzystania z obniżonej stawki podatku w skali podatkowej z 17% do 12%. Z tego względu możliwość takiego odliczenia składki zdrowotnej w podatku dochodowym obejmuje przedsiębiorców opłacających tzw. podatek liniowy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych albo kartę podatkową.

Danina solidarnościowa z odliczeniem składek zdrowotnych

(art. 30h ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT)

Podstawę obliczenia daniny solidarnościowej stanowi nadwyżka ponad 1 000 000 zł sumy dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w:

• art. 27 ust. 1, 9 i 9a (według skali podatkowej, a także metody odliczenia proporcjonalnego - dot. dochodów zagranicznych),
• art. 30b (zryczałtowany podatek 19% od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych),
• art. 30c (podatek liniowy, 19%) oraz
• art. 30f (podatek od dochodów zagranicznej jednostki kontrolowanej w wysokości 19%)

po ich pomniejszeniu o:

1. składki na ubezpieczenia społeczne oraz limitowane składki zdrowotne zapłacone przez podatnika opodatkowanego podatkiem liniowym,
2. dywidendę otrzymaną od zagranicznej jednostki kontrolowanej oraz dochód z odpłatnego zbycia przez podatnika udziału w zagranicznej jednostce kontrolowanej

- odliczone od tych dochodów.

PIT-11A od ZUS także przy wypłacie świadczeń zwolnionych z podatku

(art. 34 ust. 8 i ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT)

W przypadku gdy organ rentowy nie jest obowiązany do dokonania rocznego obliczenia podatku PIT-40A, sporządza imienną informację o wysokości uzyskanego dochodu PIT-11A i przekazuje ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu. Informację tę organ rentowy sporządza również w przypadku, gdy dokonuje wypłaty:

• rent przyznanych na podstawie odrębnych przepisów o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin,
• rent wypłaconych osobom represjonowanym i członkom ich rodzin, przyznanych na zasadach określonych w przepisach o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin,
• emerytur lub rent otrzymanych przez osoby, które utraciły wzrok w wyniku działań wojennych w okresie wojny 1939-1945 lub eksplozji pozostałych po tej wojnie niewypałów i niewybuchów,

a po lipcowych zmianach także, gdy dokonuje wypłaty świadczeń zwolnionych z PIT w ramach:

• ulgi dla młodych do 26. roku życia,
• ulgi na powrót z emigracji,
• ulgi dla rodzin 4+ lub
• ulgi dla seniorów.

Jeżeli podatnik poza dochodami uzyskanymi od organu rentowego:

• nie uzyskał w roku podatkowym innych dochodów, z wyjątkiem określonych w art. 30-30c oraz art. 30e (opodatkowanych zryczałtowanym podatkiem dochodowym lub podatkiem liniowym),
• nie korzysta z odliczeń, z zastrzeżeniem ust. 10-10b (m.in. zwrot nienależnie pobranych emerytur i rent lub zasiłków),
• nie korzysta z możliwości opodatkowania jego dochodów w sposób określony w art. 6 ust. 2 albo 4d (wspólne rozliczenie z małżonkiem lub dzieckiem),
• nie uzyskał dochodów zagranicznych powodujących obliczenie należnego podatku w sposób określony w art. 27 ust. 8 ustawy o PIT,
• nie ma obowiązku doliczenia kwot uprzednio odliczonych,

- podatek wynikający z rozliczenia rocznego PIT-40A jest podatkiem należnym od podatnika za dany rok, chyba że właściwy organ wyda decyzję określającą wysokość zobowiązania podatkowego w innej wysokości.

Powyższa zmiana jest związana z powrotem możliwości wspólnego rozliczenia się z dzieckiem.

Zaliczki od dochodów zagranicznych bez ulgi dla klasy średniej

(art. 44 ust. 3aa, ust. 3d i 7 ustawy o PIT)

Zgodnie z art. 44 ust. 3aa ustawy o PIT, za miesiące, w których podatnik uzyskał przychody ze stosunku pracy z zagranicy, w wysokości od 5701 zł do 11 141 zł, które podlegają opodatkowaniu według skali podatkowej, dochód podatnik może pomniejszyć o kwotę tzw. ulgi dla klasy średniej. Przepis ten z dniem 1 lipca br. zostanie uchylony. Zatem, przy obliczaniu zaliczki od dochodów uzyskanych w okresie od dnia 1 lipca 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. nie będzie już pomniejszać się dochodu o tę kwotę.

Zaliczka uproszczona liniowca pomniejszona o składkę zdrowotną

(art. 44 ust. 6j i 7 ustawy o PIT)

Podatnik opodatkowany podatkiem liniowym, który wybrał uproszczoną formę wpłacania zaliczek, będzie mógł zaliczkę obniżyć o kwotę stanowiącą 19% składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconej w danym miesiącu przez podatnika.

Zeznanie podatkowe osoby, która nie mieszka w Polsce

(art. 45 ust. 7a ustawy o PIT)

Podatnicy niemający na terytorium Polski miejsca zamieszkania, którzy wybrali:

• wspólne rozliczenie z małżonkiem albo
• wspólne rozliczenie z dzieckiem lub
• opodatkowanie przychodów uzyskanych na terytorium Polski zamiast zryczałtowanym podatkiem według skali podatkowej,

składają zeznanie podatkowe w terminie od dnia 15 lutego do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Do zeznania podatkowego podatnicy dołączają certyfikat rezydencji dokumentujący miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.

Powyższa zmiana jest związana z powrotem możliwości wspólnego rozliczenia się z dzieckiem.

Podpis na informacji dla podatnika o obowiązku wpłaty należności podatkowych

(art. 45cf ust. 1a ustawy o PIT)

W przypadku braku wpłaty różnicy między podatkiem należnym wynikającym z zeznania a sumą zapłaconych za dany rok zaliczek, w tym również sumą zaliczek pobranych przez płatników przez podatnika, który złożył zeznanie roczne za pośrednictwem portalu podatkowego, organ podatkowy w terminie miesiąca od dnia upływu terminu płatności informuje podatnika o obowiązku jej wpłaty w terminie 7 dni od dnia doręczenia tej informacji.

Informacja organu podatkowego będzie mogła, zamiast podpisu osoby upoważnionej do jej wydania, zawierać podpis mechanicznie odtwarzany tej osoby lub nadruk imienia i nazwiska wraz ze stanowiskiem służbowym osoby upoważnionej do jej wydania.

Uchylenie mechanizmu przedłużenia poboru i wpłaty zaliczek na podatek w trakcie 2022 r.

(art. 53a ustawy o PIT)

Od 1 lipca 2022 r. uchyla się obowiązek nałożony na płatników wyliczania w trakcie 2022 r. zaliczek również według zasad obowiązujących do końca 2021 r., czyli uchyla się tzw. mechanizm rolowania zaliczek wdrożonego do systemu prawnego w drodze rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 7 stycznia 2022 r. w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (Dz.U. poz. 28). Mechanizm ten obecnie reguluje art. 53a ustawy o PIT.

Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy zmieniającej, uchylenie tego mechanizmu jest możliwe dzięki wprowadzeniu niższej stawki podatkowej. W niektórych sytuacjach zmiana ta natomiast wyeliminuje ryzyko dużych dopłat w rocznym rozliczeniu podatkowym.

Jednocześnie w celu wyeliminowania ewentualnych wątpliwości ustawa zmieniająca zwalnia płatnika z obowiązku poboru i wpłacenia niepobranej do dnia 30 czerwca 2022 r. tej części zaliczki, która nie została pobrana ze względu na niewystąpienie różnicy umożliwiającej pobranie wcześniej sprolongowanej zaliczki (art. 28 ustawy zmieniającej).

Zmiany w ryczałcie od 1 lipca 2022 r.

• możliwość odliczania składki zdrowotnej
  
  (art. 11 ust. 1a i 1b oraz ust. 4, art. 31 i art. 52 ust. 1 pkt 3 ustawy o ryczałcie)

Zmiany w ustawie o ryczałcie umożliwią odliczanie składek na ubezpieczenie zdrowotne, płaconych przez prowadzących działalność gospodarczą, którzy nie obliczają z tego tytułu podatku dochodowego według skali podatkowej. Z możliwości tej skorzystają podatnicy opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych lub kartę podatkową.

50% zapłaconych składek zdrowotnych będzie mogło być odliczane od przychodu w przypadku podatników opłacających ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, w tym także opłacany w trakcie roku podatkowego. Odliczeniu podlegać będą składki płacone w związku z działalnością opodatkowaną w tej formie, a dokładniej składki zapłacone:

1. z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,
2. za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych

- jeżeli nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Natomiast w przypadku osób opłacających podatek w formie karty podatkowej odliczeniu od podatku podlegać będzie kwota stanowiąca 19% składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconej w roku podatkowym w związku z prowadzoną działalnością opodatkowaną w formie karty podatkowej.

• zmiana terminu składania PIT-28 i PIT-28S
  
  (art. 21 ust. 2 pkt 2 i ust. 5b ustawy o ryczałcie)

W celu ujednolicenia terminu dla podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, wydłużony będzie termin składania zeznań rocznych PIT-28 oraz PIT-28S do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Termin ten obowiązywał będzie już w przypadku zeznań rocznych PIT-28/PIT-28S składanych za 2022 r.

W związku z wydłużeniem tego terminu, zmieniony zostanie również termin płatności ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych za grudzień oraz ostatni kwartał roku podatkowego. Tak samo jak w przypadku podatników obowiązanych do obliczania i wpłacania zaliczek miesięcznych/kwartalnych do 20 stycznia roku następującego po roku podatkowych, również podatnicy stosujący opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych ostatni ryczałt (za grudzień/czwarty kwartał) wpłacać będą w tym terminie. Nowy termin obowiązywał będzie po raz pierwszy w przypadku ryczałtu należnego za grudzień/czwarty kwartał 2023 r. Natomiast ryczałt należny za grudzień/czwarty kwartał 2022 r., podatnicy obowiązani będą wpłacić do końca lutego 2023 r.

Wybór skali podatkowej przez podatników opodatkowanych w 2022 r. podatkiem liniowym

(art. 14 ustawy zmieniającej)

Podatnicy osiągający w 2022 r. dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej, które opodatkowane są podatkiem liniowym, będą mogli po zakończeniu 2022 r. dokonać wyboru skali podatkowej dla opodatkowania tych dochodów. Wyboru tego podatnicy dokonają w zeznaniu rocznym PIT-36 składanym za 2022 r. W zeznaniu tym podatnicy wykażą dochody, które w trakcie 2022 r. opodatkowywali podatkiem liniowym. Zatem w okresie od 1 stycznia do 2 maja 2023 r. (30 kwietnia w 2023 r. to niedziela), podatnicy będą mogli podjąć decyzję co do formy opodatkowania tych dochodów. Jeśli jednak podatnik złoży w ustawowym terminie PIT-36L, nie będzie mógł już zmienić tej decyzji i wybrać skali podatkowej.

Możliwość wyboru skali podatkowej po zakończeniu roku podatkowego oznacza, że podatnicy obowiązani będą obliczać i wpłacać zaliczki należne od dochodów osiągniętych w 2022 r. na dotychczasowych zasadach. Zaliczki te podatnicy wykażą w zeznaniu PIT-36 bez konieczności przeliczania ich według zasad obowiązujących przy opodatkowaniu według skali podatkowej.

Decyzja co do wyboru skali podatkowej dla opodatkowania dochodów osiągniętych w 2022 r. dotyczyć będzie tylko tego roku. Jeśli więc podatnik na początku 2022 r. (lub w latach poprzednich) wybrał opodatkowanie podatkiem liniowym, to ta forma opodatkowania dotyczy również lat następnych, w tym 2023 r. Zasady tej nie zmienia wybór skali podatkowej dla opodatkowania dochodów osiągniętych w 2022 r.

Zatem podatnik, który również w 2023 r. nie będzie chciał stosować podatku liniowego, będzie musiał:

• do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo
• do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu tego roku podatkowego

zawiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z tego sposobu opodatkowania albo złożyć w terminie i na zasadach określonych w ustawie o ryczałcie sporządzone na piśmie oświadczenie o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Należy pamiętać, że jeżeli podatnik:

1. prowadzi działalność gospodarczą samodzielnie i jest wspólnikiem spółki niebędącej osobą prawną,
2. jest wspólnikiem spółki niebędącej osobą prawną

- wybór opodatkowania podatkiem liniowym dotyczy wszystkich form prowadzenia tej działalności, do których mają zastosowanie przepisy ustawy o PIT.

W przypadku wyboru skali podatkowej przez podatników opodatkowanych w 2022 r. podatkiem liniowym, nie będą miały zastosowania przepisy dot. zwrotu nadpłaty w terminie 45 dni:

• od dnia złożenia zeznania rocznego za pomocą środków komunikacji elektronicznej, czy też
• od dnia skorygowania zeznania rocznego za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Powyższe przepisy przejściowe dot. wyboru skali podatkowej stosuje się także do podatników, którzy dochody z działy specjalne produkcji rolnej ustalają na podstawie prowadzonych ksiąg.

Wybór skali podatkowej przez podatników opodatkowanych w 2022 r. ryczałtem

(art. 15 ustawy zmieniającej)

Podatnicy osiągający w 2022 r. przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej lub ze sprzedaży przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnych upraw, hodowli lub chowu, które opodatkowane są ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, będą mogli po zakończeniu 2022 r. dokonać wyboru skali podatkowej dla opodatkowania tych przychodów. Wyboru tego podatnicy dokonają w zeznaniu rocznym PIT-36 składanym za 2022 r. W zeznaniu tym podatnicy wykażą dochody, które w trakcie 2022 r. opodatkowywali ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

W przypadku prowadzenia działalności w formie spółki cywilnej osób fizycznych, spółki cywilnej osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku lub spółki jawnej osób fizycznych, ww. zawiadomienia dokonują wszyscy wspólnicy.

Wyboru skali podatkowej nie może dokonać:

1. podatnik, który nie prowadzi ewidencji lub prowadzi ją niezgodnie z warunkami wymaganymi do uznania jej za dowód w postępowaniu podatkowym, a także w przypadku gdy u podatnika stwierdzono istnienie relacji pomiędzy podmiotami powiązanymi określonych w art. 23m ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT, lub gdy podatnik utracił prawo do opodatkowania ryczałtem,
2. podatnik, który złożył oświadczenie o rezygnacji z opodatkowania przychodów osiągniętych w okresie od dnia 1 lipca 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Możliwość wyboru skali podatkowej po zakończeniu roku podatkowego oznacza, że podatnicy obowiązani będą obliczać i wpłacać miesięcznie albo kwartalnie należny ryczałt od przychodów ewidencjonowanych na dotychczasowych zasadach. Ryczałt należny za grudzień lub ostatni kwartał 2022 r. podatnicy obowiązani będą wpłacić do końca lutego 2023 r. Zatem w okresie od 1 stycznia do 2 maja 2023 r. (30 kwietnia w 2023 r. to niedziela) podatnicy będą mogli podjąć decyzję co do formy opodatkowania tych dochodów (przychodów). Jeśli jednak podatnik złoży w ustawowym terminie (tj. od dnia 15 lutego do do dnia 2 maja 2023 r.) PIT-28, w którym wykaże przychody opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, to nie będzie mógł już zmienić tej decyzji i wybrać skali podatkowej dla opodatkowania tych samych przychodów.

Podatnicy, którzy dokonają wyboru skali podatkowej w zeznaniu PIT-36, należny i wpłacony ryczałt od przychodów ewidencjonowanych za poszczególne miesiące albo kwartały 2022 r. wykażą jako zaliczki miesięczne albo kwartalne. Podatnicy nie będą więc obowiązani do wyliczania należnych w 2022 r. zaliczek według zasad obowiązujących przy opodatkowaniu według skali podatkowej.

W zeznaniu PIT-36 podatnicy wykażą dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej obliczony zgodnie z art. 24 ust. 2-2b ustawy o PIT, czyli na zasadach obowiązujących podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów. W tym celu, podatnicy będą mieli obowiązek zaprowadzić i uzupełnić podatkową księgę przychodów i rozchodów, w której wykażą osiągnięte w 2022 r. dochody z działalności gospodarczej.

Ustawodawca zaznaczył, że nie będzie uznawać się księgi za nierzetelną i wadliwą wyłącznie z powodu jej zaprowadzenia lub uzupełnienia przed złożeniem zeznania PIT-36.

W księdze przychodów i rozchodów podatnicy będą musieli również wpisać wartość remanentu na dzień 1 stycznia i 31 grudnia 2022 r. Przy czym, jeżeli podatnik sporządził remanent towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków na dzień 31 grudnia 2021 r., przyjmuje się, że jest to remanent sporządzony na dzień 1 stycznia 2022 r. Jeżeli podatnik nie sporządził remanentu na dzień 1 stycznia 2022 r., przyjmuje się, że wartość remanentu początkowego wynosi 0 zł.

Decyzja co do wyboru skali podatkowej dla opodatkowania dochodów osiągniętych w 2022 r. dotyczyć będzie tylko tego roku. Jeśli więc podatnik na początku 2022 r. (lub w latach poprzednich) wybrał opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, to ta forma opodatkowania dotyczy również lat następnych, w tym 2023 r. Zasady tej nie zmienia wybór skali podatkowej dla opodatkowania dochodów osiągniętych w 2022 r. Zatem podatnik, który również w 2023 r. nie będzie chciał stosować opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, będzie musiał:

• do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo
• do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód osiągnął w grudniu roku podatkowego

złożyć oświadczenie na piśmie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego o rezygnacji z tej formy opodatkowania albo oświadczenie o wyborze opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 30c ustawy PIT (tzn. podatkiem liniowym).

W przypadku wyboru skali podatkowej przez podatników opodatkowanych w 2022 r. ryczałtem, nie będą miały zastosowania przepisy dot. zwrotu nadpłaty w terminie 45 dni:

• od dnia złożenia zeznania rocznego za pomocą środków komunikacji elektronicznej, czy też
• od dnia skorygowania zeznania rocznego za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Powyższe przepisy przejściowe dot. wyboru skali podatkowej stosuje się także do podatników, którzy uzyskują przychody ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych.

Wybór skali podatkowej przez podatników osiągających przychody z tzw. najmu prywatnego, którzy opłacali w 2022 r. ryczałt

(art. 16 ustawy zmieniającej)

Podatnicy osiągający w 2022 r. przychody z tzw. najmu prywatnego, którzy opłacali w trakcie roku ryczałt od przychodów ewidencjonowanych z tego tytułu, będą mogli po zakończeniu roku wybrać opodatkowanie według skali podatkowej. Wyboru tego podatnicy dokonają w zeznaniu rocznym PIT-36.

Jeśli jednak podatnik złoży w ustawowym terminie (tj. od dnia 15 lutego do do dnia 2 maja 2023 r.) PIT-28, w którym wykaże przychody z najmu prywatnego opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, to nie będzie mógł już zmienić tej decyzji i wybrać skali podatkowej dla opodatkowania tych samych przychodów.

Rezygnacja z opodatkowania ryczałtem przychodów z działalności gospodarczej

(art. 17 ustawy zmieniającej)

Podatnicy osiągający w 2022 r. przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej lub ze sprzedaży przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnych upraw, hodowli lub chowu, które przed 1 lipca 2022 r. opodatkowane są ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, będą mogli w terminie do 22 sierpnia 2022 r. złożyć oświadczenie o rezygnacji z opodatkowania przychodów osiągniętych w okresie od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia 2022 r. ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Oświadczenie to będzie dotyczyć również lat następnych, chyba że podatnik dokona wyboru innej formy opodatkowania.

W przypadku prowadzenia działalności w formie spółki cywilnej osób fizycznych, spółki cywilnej osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku lub spółki jawnej osób fizycznych, ww. oświadczenie składają wszyscy wspólnicy.

Oświadczenia  o rezygnacji z ryczałtu nie może złożyć podatnik, który nie prowadzi ewidencji lub prowadzi ją niezgodnie z warunkami wymaganymi do uznania jej za dowód w postępowaniu podatkowym, a także w przypadku gdy u podatnika stwierdzono istnienie relacji pomiędzy podmiotami powiązanymi określonych w art. 23m ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT.

Podatnicy, którzy złożą takie oświadczenie, po zakończeniu roku będą musieli złożyć dwa zeznania roczne, tj. PIT-28, w którym wykażą przychody osiągnięte od 1 stycznia do 30 czerwca 2022 r., oraz PIT-36, w którym wykażą dochody osiągnięte w okresie od 1 lipca do 31 grudnia 2022 r.

Pobór przez płatnika zaliczki w lipcu 2022 r.

(art. 21 ustawy zmieniającej)

W przypadku gdy płatnik pobrał w lipcu 2022 r. zaliczkę na podatek dochodowy na podstawie przepisów ustawy o PIT, w brzmieniu z dnia 30 czerwca 2022 r., i nie przekazał tej zaliczki na rachunek urzędu skarbowego, niezwłocznie zwraca podatnikowi tę część pobranej zaliczki, która przekracza zaliczkę obliczoną na podstawie nowych przepisów ustawy.

Zasady poboru zaliczek przez płatnika od dochodów uzyskanych od 1 lipca do 31 grudnia 2022 r.

(art. 23 ustawy zmieniającej)

Pobór zaliczek przez zakłady pracy

Zgodnie z przepisami przejściowymi, przy obliczaniu zaliczki według zasad określonych w art. 32 ust. 1 i 1a ustawy o PIT, od dochodów uzyskanych w okresie od dnia 1 lipca 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. zamiast stawki 17% stosuje się stawkę 12%. A zatem:

Zaliczki na podatek dochodowy pobierane przez zakłady pracy (płatników) od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej, za miesiące od lipca do grudnia 2022 r. wynoszą:

1. za miesiące, w których dochód podatnika uzyskany od początku roku w tym zakładzie pracy nie przekroczył kwoty 120 tys. zł - 12% dochodu uzyskanego w danym miesiącu;
2. za miesiąc, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku w tym zakładzie pracy przekroczył kwotę 120 tys. zł - 12% od tej części dochodu uzyskanego w tym miesiącu, która nie przekroczyła tej kwoty, i 32% od nadwyżki ponad kwotę 120 tys. zł;
3. za miesiące następujące po miesiącu, o którym mowa w pkt 2 - 32% dochodu uzyskanego w danym miesiącu.

A jeżeli podatnik złoży płatnikowi oświadczenie, że za dany rok zamierza opodatkować dochody łącznie z małżonkiem, a za rok podatkowy przewidywane, określone w oświadczeniu:

1. dochody podatnika nie przekroczą 120 tys. zł, a małżonek nie uzyskuje żadnych dochodów - zaliczki za miesiące od lipca do grudnia 2022 r. wynoszą 12% dochodu uzyskanego w danym miesiącu i są dodatkowo pomniejszane za każdy miesiąc o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, tj. 300 zł;
2. dochody podatnika przekroczą 120 tys. zł, a małżonek nie uzyskuje żadnych dochodów lub dochody małżonka mieszczą się w niższym przedziale skali podatkowej, zaliczki za miesiące od lipca do grudnia 2022 r. wynoszą 12% dochodu uzyskanego w danym miesiącu.

Przy czym, ilekroć w ww. przepisie jest mowa o:

1. opodatkowaniu dochodów łącznie z małżonkiem - należy przez to rozumieć opodatkowanie dochodów na zasadach określonych dla małżonków albo osób samotnie wychowujących dzieci;
2. małżonku - należy przez to rozumieć małżonka lub dziecko.

W okresie od dnia 1 lipca 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. obowiązek poinformowania o zmianie stanu upoważniającego do obniżki zaliczek lub utraty możliwości do wspólnego opodatkowania dochodów obejmuje zmiany stanu faktycznego upoważniającego do obniżki zaliczek lub skutkującego utratą możliwości opodatkowania dochodów na zasadach określonych dla małżonków albo osób samotnie wychowujących dzieci.

Bez ulgi dla klasy średniej

Przy obliczaniu zaliczki od dochodów uzyskanych w okresie od dnia 1 lipca 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. nie pomniejsza się dochodu o kwotę ulgi dla pracowników, czyli tzw. ulgi dla klasy średniej.

PIT-40A od ZUS

W przypadku gdy zaliczki były ustalane według dotychczasowych przepisów ZUS ma obowiązek sporządzić i przekazać roczne obliczenie podatku PIT-40A również w przypadku gdy podatnik przed końcem 2022 r. złoży oświadczenie o rezygnacji z zamiaru opodatkowania jego dochodów na zasadach określonych dla osób samotnie wychowujących dzieci.

Inni płatnicy i kwota zmniejszająca podatek

Zaliczki pobierane przez:

• osoby prawne i ich jednostki organizacyjne, które dokonują wypłaty emerytur i rent z zagranicy - od wypłacanych przez nie emerytur i rent,
• uczelnie, federacje podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki, instytuty naukowe Polskiej Akademii Nauk, instytuty badawcze, międzynarodowe instytuty naukowe utworzone na podstawie odrębnych ustaw działające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zakłady pracy oraz inne jednostki organizacyjne - od wypłacanych przez nie stypendiów,
• areszty śledcze oraz zakłady karne - od należności za pracę przypadającej tymczasowo aresztowanym oraz skazanym,
• centrum integracji społecznej - od wypłacanych świadczeń integracyjnych i motywacyjnej premii integracyjnej, przyznanych na podstawie ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym,

ustala się w sposób określony w art. 32 ust. 1-1c ustawy o PIT, tj. według zasad dla zakładów pracy, z tym że w przypadku poboru zaliczek od emerytur i rent z zagranicy stosuje się postanowienia umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, zawartej z państwem, z którego pochodzą te emerytury i renty.

Tak obliczoną zaliczkę zmniejsza się o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, jeżeli podatnik przed pierwszą wypłatą należności w roku podatkowym lub przed upływem miesiąca, w którym zaczął osiągać takie dochody, złoży płatnikowi oświadczenie według ustalonego wzoru, że nie osiąga równocześnie innych dochodów, z wyjątkiem określonych w art. 30-30c oraz art. 30e ustawy o PIT. W okresie od dnia 1 lipca 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. zmniejszenie to dokonuje się jeżeli podatnik złoży płatnikowi ww. oświadczenie. Płatnik stosuje to oświadczenie najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym je otrzymał. Oświadczenie to dotyczy również kolejnych lat podatkowych, chyba że podatnik wycofa to oświadczenie.

Nowe przepisy przy wyliczaniu zaliczki na PIT z działalności

(art. 25 ustawy zmieniającej)

Działy specjalne produkcji rolnej

Podatnicy, którzy dochody z działów specjalnych produkcji rolnej ustalają przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodu z określonej powierzchni upraw lub jednostki produkcji zwierzęcej, dokonujący wpłaty zaliczki miesięcznej w wysokości określonej przed 1 lipca 2022 r. mogą pomniejszyć wysokość tej wpłaty za miesiące od lipca do grudnia 2022 r. o kwotę stanowiącą 29,4% ustalonej zaliczki miesięcznej.

Zaliczki miesięczne i kwartalne

Nowe przepisy ustawy o PIT mają zastosowanie do zaliczek, o których mowa w art. 44 ust. 1a, 3, 3f, 3g i 3h tej ustawy zmienianej, a więc do zaliczek płaconych przez:

• podatników osiągających dochody bez pośrednictwa płatników:
  1. ze stosunku pracy z zagranicy,
  2. z emerytur i rent z zagranicy,
  3. z tytułów określonych w art. 13 pkt 2, 4 i 6-9 (m.in. umów zleceń i o dzieło),
     
     a także
• podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej,

począwszy od zaliczek należnych za czerwiec 2022 r. albo za drugi kwartał 2022 r., z tym że przy ich obliczaniu podatnicy opodatkowani podatkiem liniowym mogą uwzględnić limitowane składki zdrowotne, będące kosztem uzyskania przychodów albo które mogą być odliczone od dochodu, zapłacone przed 1 lipca 2022 r.

Przypomnijmy, że podatnicy osiągający dochody z działalności gospodarczej wpłacają zaliczki miesięczne w wysokości ustalonej w następujący sposób:

1. obowiązek wpłacania zaliczki powstaje, poczynając od miesiąca, w którym dochody te przekroczyły kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz najniższej stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, tj. 30 tys. zł (3600 zł / 12%);
2. zaliczkę za ten miesiąc stanowi podatek obliczony od tego dochodu według zasad określonych w art. 26 (odliczenia od dochodu) i art. 27 (skala podatkowa);
3. zaliczkę za dalsze miesiące ustala się w wysokości różnicy pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku a sumą zaliczek za miesiące poprzedzające.

Przy czym, podatnicy opodatkowani podatkiem liniowym wpłacają na rachunek urzędu skarbowego zaliczki miesięczne w wysokości różnicy między podatkiem należnym od dochodu
osiągniętego od początku roku, obliczonym zgodnie z art. 30c, a sumą należnych zaliczek za poprzednie miesiące.

Przedsiębiorcy będący małymi podatnikami oraz podatnicy rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej mogą wpłacać zaliczki kwartalne. Wysokość zaliczek ustala się w następujący sposób:

1. obowiązek wpłacania zaliczki powstaje, poczynając od kwartału, w którym dochody przekroczyły kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz najniższej stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, tj. 30 tys. zł (3600 zł / 12%);
2. zaliczkę za ten kwartał stanowi podatek obliczony od dochodu według zasad określonych w art. 26 (odliczenia od dochodu) i art. 27 (skala podatkowa);
3. zaliczkę za kolejne kwartały ustala się w wysokości różnicy pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku a sumą zaliczek za poprzednie kwartały.

Z kolei podatnicy opodatkowani podatkiem liniowym, będący małymi podatnikami oraz podatnicy rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej mogą wpłacać na zaliczki kwartalne w wysokości różnicy między podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonym zgodnie z art. 30c, a sumą należnych zaliczek za poprzednie kwartały.

Natomiast podatnicy osiągający dochody bez pośrednictwa płatników, o których mowa powyżej, wpłacają zaliczki miesięczne, stosując do uzyskanego dochodu najniższą stawkę podatkową (od 1 lipca br. będzie to 12%). Za dochód uważa się uzyskane w ciągu miesiąca przychody po odliczeniu miesięcznych kosztów uzyskania w wysokości określonej w art. 22 ust. 2 (250 zł lub 300 zł) lub 9 (20% lub 50% przychodu) oraz zapłaconych w danym miesiącu składek na ubezpieczenia społęczne. Przy obliczaniu zaliczki podatnik może stosować wyższą stawkę podatkową (32%).

Zaliczki uproszczone

Podatnicy osiągający dochody z działalności gospodarczej, z wyłączeniem przedsiębiorstw w spadku, dokonujący wpłaty zaliczki miesięcznej w formie uproszczonej, obliczonej przy zastosowaniu skali podatkowej, w brzmieniu z dnia 30 czerwca 2022 r., mogą pomniejszyć wysokość tej wpłaty za miesiące od lipca do grudnia 2022 r. o kwotę stanowiącą 29,4% ustalonej zaliczki miesięcznej.

Zaliczki uproszczone "liniowców"

Podatnicy opodatkowani podatkiem liniowym, dokonujący wpłaty zaliczki miesięcznej w formie uproszczonej, mogą pomniejszyć wysokość tej wpłaty za miesiące od lipca do grudnia 2022 r. o kwotę stanowiącą 19% zapłaconych od stycznia do czerwca 2022 r. składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Ryczałt i składki zdrowotne

Nowe przepisy wprowadzane ustawą zmieniającą mają zastosowanie do ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych począwszy od ryczałtu należnego za czerwiec 2022 r. albo za drugi kwartał 2022 r., z tym że przy jego obliczaniu podatnicy mogą uwzględnić kwotę stanowiącą 50% składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych w roku podatkowym przed 1 lipca 2022 r.:

1. z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,
2. za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych

- jeżeli nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Karta podatkowa i składki zdrowotne

Podatnicy płacący podatek dochodowy w formie karty podatkowej, dokonujący po dniu 30 czerwca 2022 r. wpłaty podatku dochodowego, mogą pomniejszyć wysokość wpłat o kwotę stanowiącą 19% składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych przed 1 lipca 2022 r.

Ewa Iwan