Polski Ład 2.0: Jakie zmiany nas czekają?

Ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw od 1 lipca br. przede wszystkich obniża PIT z 17 proc. do 12 proc. dla podatników na skali, a przedsiębiorcom na podatku liniowym, ryczałcie i karcie podatkowej pozwala na rozliczenie części składek zdrowotnych w podatku dochodowym. Ponadto m.in. zikwidowana będzie tzw. ulga dla klasy średniej, a przywrócone preferencyjne rozliczenie osób samotnie wychowujących dzieci.Bez zmian pozostają natomiast korzystne rozwiązania, które zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 2022 r., w tym m.in. wyższa kwota wolna (30 tys. zł) i wyższy próg podatkowy (120 tys. zł).

Zgodnie z treścią uzasadnienia głównym celem ustawy jest ulepszenie i uproszczenie systemu podatkowego. Nowe regulacje mają także zapewnić stabilność systemu na kolejne lata. Rezultatem wprowadzonych zmian ma być polepszenie sytuacji zarówno pracowników etatowych, których źródłem przychodów jest stosunek pracy, jak również osób osiągających przychody z tytułu umów cywilnoprawnych, kontraktów oraz innych rodzajów umów.

I. Zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych

1. Preferencje dla osób samotnie wychowujących dzieci

Pierwsza grupa zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczy preferencji podatkowych dla osób samotnie wychowujących dzieci. W drodze ustawy „Polski Ład” uchylono obowiązujące od 1 stycznia 1993 r. przepisy, które statuowały podstawę prawną do rozliczenia się przez podatnika będącego osobą samotnie wychowującą dziecko lub dzieci z tym dzieckiem (dziećmi). W miejsce tej preferencji ustawa „Polski Ład” wprowadziła nową ulgę podatkową adresowaną do osób samotnie wychowujących dzieci (podatnicy mieli prawo do odliczenia od podatku kwoty 1500 zł). Przedłożona ustawa uchyla przepis uprawniający osoby samotnie wychowujące dzieci do pomniejszenia podatku o kwotę 1500 zł, a jednocześnie przywraca preferencję w postaci wspólnego rozliczania się tej kategorii podatników z dziećmi.

2. Opodatkowanie dochodów małoletnich dzieci

W myśl obowiązujących przepisów dochody małoletnich dzieci własnych i przysposobionych, podlegające opodatkowaniu na terytorium RP, co do zasady, dolicza się do dochodów rodziców. Jeżeli małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu, dochody małoletnich dzieci dolicza się po połowie do dochodu każdego z małżonków. Powyższy sposób rozliczania nie znajduje zastosowania w odniesieniu do dochodów dzieci z: pracy, stypendiów oraz dochodów z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku. W odniesieniu do tych dochodów małoletnim dzieciom przysługuje status odrębnego podatnika. W drodze przedłożonej ustawy katalog dochodów dziecka, które nie podlegają doliczeniu do dochodów rodziców rozszerzono o rentę rodzinną. Oznacza to, że także w tym przypadku do dochodów małoletniego będzie miała zastosowanie odrębna kwota wolna od podatku.

3. Zmiany w zakresie stawek podatkowych, ulga dla kasy średniej, hipotetyczny podatek dochodowy

W drodze przedłożonej ustawy stawka stosowania w pierwszym przedziale skali progresywnej zostaje obniżona z 17% do 12%. Jednocześnie ustawa uchyla przepisy dotyczące tzw. ulgi dla klasy średniej. Należy podkreślić, że opodatkowanie według zmienionej stawki ma dotyczyć dochodów uzyskanych w roku 2022. Ponieważ nie można wykluczyć wyjątkowej sytuacji, w której obliczenie podatku zgodnie z przepisami wprowadzonymi w drodze ustawy „Polski Ład” byłoby bardziej korzystne dla podatnika niż zastosowanie stawki 12%, a same zmiany wchodzą w życie w trakcie roku podatkowego, ustawa wprowadza konstrukcję tzw. hipotetycznego podatku należnego za rok 2022. Hipotetyczny podatek należny za 2022 r. będzie obliczany od dochodów uzyskanych w 2022 r. zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu nadanym przedłożoną ustawą, przy czym przy jego obliczaniu będzie się uwzględniać tzw. ulgę dla klasy średniej oraz skalę podatkową obowiązującą w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2022 r. Jeśli podatek należny za 2022 r. będzie wyższy od hipotetycznego podatku należnego za ten rok, właściwy naczelnik urzędu skarbowego zwróci podatnikowi kwotę tej różnicy. Hipotetyczny podatek należny wyklucza sytuację w której podatnik mógłby stracić na zmianach wprowadzonych w trakcie roku podatkowego. Konstrukcja hipotetycznego podatku należnego będzie miała zastosowanie do tych podatników, którzy w 2022 r. uzyskali przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz z pozarolniczej działalności gospodarczej, w wysokości od 68 412 zł do 133 692 zł.

4. Zmiany w zakresie przepisów normujących tzw. ulgę na zabytki

Ze względu na wadliwość obecnie obowiązujących rozwiązań przedłożona ustawa uchyla przepis statuujący podstawę prawną do pomniejszenia podstawy obliczenia podatku o wydatki poniesione na zakup zabytku. Druga modyfikacja polega na wprowadzeniu zastrzeżenia, iż w przypadku odliczenia wydatków na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty ...