Podatnik nie może ponosić odpowiedzialności za sposób postępowania nabywcy gruntów

TEZA: Z wykładni art. 21 ust. 1 pkt 28 updof wynika, że dla utraty rolnego lub leśnego charakteru przez grunty w związku z ich sprzedażą nie ma znaczenia to, czy stanowią one gospodarstwo rolne lub czy wejdą w skład gospodarstwa rolnego nabywcy, jak również to, czy od umowy sprzedaży nabywca zapłacił podatek od czynności cywilnoprawnych. Ma natomiast istotne znaczenie to, czy jakiekolwiek czynności zbywcy lub nabywcy znane zbywcy w dniu dokonania sprzedaży mogły wskazywać, że zbywane grunty w związku z tą sprzedaż utraciły charakter rolny lub leśny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jan Rudowski, Sędziowie: NSA Stefan Babiarz (sprawozdawca), NSA Beata Cieloch, Protokolant Szymon Mackiewicz, po rozpoznaniu w dniu 28 lipca 2017 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej A. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 17 marca 2015 r. sygn. akt I SA/Gd 1509/14 w sprawie ze skargi A.K. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 22 października 2014 r., nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych od przychodu uzyskanego z tytułu sprzedaży nieruchomości 1) uchyla zaskarżony wyrok w całości, 2) uchyla zaskarżoną decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 22 października 2014 r., nr [...], 3) zasądza od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku na rzecz A. K. kwotę 1.536 (jeden tysiąc pięćset trzydzieści sześć) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

UZASADNIENIE

1. Wyrokiem z dnia 17 marca 2015 r., I SA/Gd 1509/14, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku oddalił skargę A. K. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 22 października 2014 r. w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych od przychodu uzyskanego z tytułu sprzedaży nieruchomości.

2. Ze stanu sprawy przyjętego przez sąd pierwszej instancji wynika, że skarżąca wraz z małżonkiem w dniu 11 sierpnia 2008 r. nabyli nieruchomość stanowiącą grunty orne i rowy celem powiększenia rodzinnego gospodarstwa rolnego prowadzonego przez męża skarżącej od 1999 r.

W dniu 3 grudnia 2008 r. małżonkowie dokonali sprzedaży tej nieruchomości za cenę 145.000 zł. Do aktu notarialnego kupujący oświadczyli, że nie są rolnikami indywidualnymi w rozumieniu ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (dz. U. z 2003 r. nr 64, poz. 592 z późn. zm.). Od dokonanej czynności sprzedaży gruntu notariusz jako płatnik pobrał podatek 2% od czynności cywilnoprawnych.

Postanowieniem z dnia 4 czerwca 2014 r. organ pierwszej instancji wszczął postępowanie podatkowe, w toku którego ustalił, że nieruchomość w związku ze sprzedażą (która miała miejsce przed upływem 5 lat, licząc od końca roku, w którym nastąpiło jej nabycie) utraciła charakter rolny, zatem przychód uzyskany z jej sprzedaży nie podlega zwolnieniu, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 28 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm., dalej jako: u.p.d.o.f.).

Decyzją z dnia 23 lipca 2014 r. organ ten określił skarżącej zobowiązanie w podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu sprzedaży nieruchomości w kwocie 8.911 zł.

W odwołaniu skarżąca podniosła zarzut naruszenia m.in. art. 21 ust. 1 pkt 28 u.p.d.o.f., poprzez błędne przyjęcie, że przychód uzyskany ze sprzedaży przedmiotowej nieruchomości nie korzysta ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zdaniem skarżącej Naczelnik US dokonał ustaleń jedynie na podstawie informacji zawartej w akcie notarialnym,

w którym nabywcy przedmiotowej nieruchomości rolnej podali w jednym zdaniu, że nie są rolnikami indywidualnymi, pomijając oświadczenie skarżącej z dnia 22 czerwca 2014 r., w którym potwierdziła ona, że przedmiotowy grunt nie zmienił swojego charakteru rolnego i nadal jest wykorzystywany na cele rolnicze.

3. Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku nie podzielił zarzutów odwołania i zaskarżoną decyzją z dnia 22 października 2014 r. utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji. Organ odwoławczy, tak jak i organ pierwszej instancji, zwrócił uwagę, że od dokonanej czynności sprzedaży gruntu notariusz jako płatnik pobrał podatek 2% od czynności cywilnoprawnych. Okoliczność ta wskazuje, że notariusz sporządzający umowę sprzedaży prawidłowo odczytał intencję zmiany przeznaczenia gruntu. Pobrał bowiem podatek.

4. Skargę na powyższą decyzję wniosła skarżąca, żądając uchylenia w całości decyzji organów obu instancji. Podniosła zarzut naruszenia art. 21 ust. 1 pkt 28 u.p.d.o.f., poprzez błędną jego interpretację, że przychód z transakcji sprzedaży przedmiotowej nieruchomości nie korzysta ze zwolnienia od opodatkowania. W ocenie skarżącej przedmiotowe grunty nie utraciły swojego charakteru rolnego na dzień sprzedaży. Na dzień transakcji skarżąca nie miała bowiem żadnych informacji od nabywców co do zmiany sposobu wykorzystania tych gruntów. Okoliczności znane skarżącej na dzień zawierania transakcji wskazywały na brak utraty charakteru rolnego przedmiotowego gruntu. Pomimo braku wyraźnego stwierdzenia co do przeznaczenia przedmiotowego gruntu przez nabywcę, wszelkie okoliczności związane z tą transakcją świadczyły o braku zmiany sposobu wykorzystania tego gruntu. Ponadto zamiar nabywcy został potwierdzony w dalszym wykorzystaniu tych gruntów, które nie zostały zbyte, nie jest na nich prowadzona żadna inwestycja (nie został przeznaczony pod budownictwo), nadal są opodatkowane podatkiem rolnym, są oddane w użyczenie do uprawy rolnej w zamian za utrzymanie w tzw. kulturze rolnej. Skarżąca stoi na stanowisku, że o charakterze rolnym danego gruntu nie świadczy jedynie fakt, czy został on nabyty w celu powiększenia gospodarstwa rolnego. Mógł on zostać nabyty również m.in. w celu utworzenia gospodarstwa rolnego, czego nie wykluczył nabywca i co wynika z jego zeznań złożonych w postępowaniu odwoławczym. Skarżąca podniosła, że notariusz ograniczył się jedynie do pobrania oświadczenia, że kupujący nie są rolnikami indywidualnymi, zaś samo pobranie przez niego podatku od czynności cywilnoprawnych w żaden sposób nie kształtuje powstania zobowiązania podatkowego po stronie sprzedającego, jak również nie przesądza o statusie rolnym przedmiotowego gruntu.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej wniósł o jej oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie.

5. Sąd oddalając skargę wskazał, że dla zwolnienia przychodu od podatku niezbędne jest spełnienie przesłanki pozytywnej, jaką jest sprzedaż całości lub części gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego oraz niewystąpienie przesłanki negatywnej, przez którą należy rozumieć utratę charakteru rolnego lub leśnego tych gruntów w związku z ich sprzedażą.

W sprawie nie było sporne, że przesłanka pozytywna dotycząca przedmiotu sprzedaży została spełniona.

Sąd stwierdził, że uzyskany przez skarżącą przychód nie mógł korzystać z omawianego zwolnienia od podatku, gdyż zaistniała przesłanka negatywna w postaci utraty przez grunt charakteru rolnego w związku ze sprzedażą.

W ocenie sądu dokonane ustalenia faktyczne, które nie zostały przez skarżącą skutecznie podważone, w pełni uprawniały organ do stwierdzenia, że na dzień sprzedaży grunt będący przedmiotem transakcji utracił charakter rolny. Zgromadzony materiał dowodowy w postaci umowy sprzedaży nieruchomości z dnia 3 grudnia 2008 r. oraz zeznań jej nabywców przesłuchanych w charakterze świadków, był wystarczający do poczynienia miarodajnych w sprawie ustaleń faktycznych i podjęcia na tej podstawie rozstrzygnięcia.

Z powołanych dowodów wynika bowiem, że nabywcy prze...