Podatkowe skutki wygaśnięcia zobowiązania

Pytanie podatnika: Czy prawidłowe jest podejście, zgodnie z którym wygaśnięcie zobowiązania z tytułu wierzytelności, poprzez konfuzję następującą w wyniku likwidacji Spółki, na skutek połączenia w rękach tej samej osoby praw i korelatywnie sprzężonych z nim obowiązków, nie spowoduje powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu PIT po stronie Wnioskodawcy?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 4 lutego 2014 r. (data wpływu 14 lutego 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie wygaśnięcia zobowiązania Wnioskodawcy z tytułu wierzytelności – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 lutego 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie otrzymania w ramach majątku likwidacyjnego Spółki środków pieniężnych, niepieniężnych składników majątku, wierzytelności pożyczkowych obcych, wierzytelności pożyczkowych własnych, w zakresie spłaty pożyczki oraz w zakresie wygaśnięcia zobowiązania Wnioskodawcy z tytułu wierzytelności.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Osoba fizyczna podlegająca nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce (dalej: Wnioskodawca), wraz z żoną pozostającą w ustawowej wspólności majątkowej (dalej: Wspólnik) planują przeprowadzenie restrukturyzacji podmiotów, w których są właścicielami lub współwłaścicielami.

W ramach restrukturyzacji rozważana jest m.in. likwidacja spółki osobowej (dalej: Spółka). Przewiduje się, że na moment likwidacji w skład majątku Spółki mogą wchodzić:

1. środki pieniężne i/lub
2. niepieniężne składniki majątku w postaci akcji/udziałów i/lub
3. wierzytelności pożyczkowe obce (tj. wierzytelności gdzie Spółka jest wierzycielem wobec osób trzecich z tytułu pożyczki/pożyczek) i/lub
4. wierzytelności pożyczkowe własne (tj. wierzytelności gdzie Spółka jest wierzycielem wobec wspólnika i wspólników z tytułu pożyczki/pożyczek).

Zarówno wskazane środki pieniężne jak i wierzytelności pożyczkowe będą pochodziły z działalności gospodarczej prowadzonej przez Spółkę.

Zasadniczo nie jest przewidziane, aby na moment likwidacji w skład majątku Spółki wchodziły inne elementy niż wskazane powyżej środki pieniężne, akcje, udziały, wierzytelności pożyczkowe obce oraz wierzytelności pożyczkowe własne.

W wyniku rozważanej likwidacji, wspólnikom, w tym Wnioskodawcy, zostaną wydane ww. składniki majątkowe.

Mając przy tym na uwadze fakt, że w toku likwidacji Spółki na Wnioskodawcę mogą przejść wierzytelności obce z tytułu udzielonych pożyczek, Wnioskodawca może otrzymać zwrot pożyczek z tytułu ww. wierzytelności (już po likwidacji Spółki) wraz z odsetkami.

Na wierzytelności pożyczkowe własne (tj. wobec wspólnika/wspólników) będą się składały wierzytelności Spółki wobec Wnioskodawcy (i/lub Wspólnika) z tytułu pożyczek udzielonych Wnioskodawcy (i/lub Wspólnikowi), obejmujące również wierzytelności z tytułu odsetek należnych od zaciągniętych pożyczek.

W takim przypadku, Wnioskodawca pragnie wskazać, że w związku z likwidacją Spółki wygaśnięcie zobowiązania Wnioskodawcy wobec Spółki z tytułu zaciągniętych pożyczek nastąpi poprzez tzw. konfuzję (confusio) - instytucję prawa cywilnego, powodującą wygaśnięcie prawa podmiotowego (wierzytelności Spółki wobec Wnioskodawcy) na skutek połączenia w rękach tej samej osoby (Wnioskodawcy) prawa (wierzytelności Spółki wobec Wnioskodawcy) i korelatywnie sprzężonego z nim obowiązku (zobowiązania Wnioskodawcy wobec Spółki).

Powyższe może wystąpić w sytuacji, gdy likwidator (na podstawie jednomyślnej uchwały wspólników Spółki w sprawie podziału majątku Spółki pozostałego po jej likwidacji) tytułem rozliczenia wartości udziału kapitałowego przypadającego Wnioskodawcy po likwidacji Spółki (i ewentualnej nadwyżki pozostałej po spłacie tych udziałów), wyda Wnioskodawcy wierzytelności Spółki przysługujące jej wobec Wnioskodawcy z tytułu udzielonych pożyczek. Skutkiem tego, w osobie Wnioskodawcy może dojść do połączenia wierzytelności przysługującej po jej wydaniu Wnioskodawcy z zobowiązaniem Wnioskodawcy wobec samego siebie. W ten sposób dojdzie do ww. konfuzji i wygaśnięcia zobowiązania Wnioskodawcy z tytułu zaciągniętych pożyczek oraz odsetek od tych pożyczek. Momentem wygaśnięcia tego zobowiązania będzie z mocy prawa moment przekazania przez Spółkę przedmiotowej wierzytelności Wnioskodawcy w ramach ostatniego etapu postępowania likwidacyjnego - podziału majątku Spółki pozostałego po likwidacji pomiędzy wspólników Spółki.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie w zakresie wygaśnięcia zobowiązania Wnioskodawcy z tytułu wierzytelności.

Czy prawidłowe jest podejście Wnioskodawcy, zgodnie z którym wygaśnięcie zobowiązania Wnioskodawcy z tytułu wierzytelności, poprzez konfuzję następującą w wyniku likwidacji Spółki, na skutek połączenia w rękach tej samej osoby (Wnioskodawcy) praw (wierzytelności Spółki wobec Wnioskodawcy) i korelatywnie sprzężonych z nim obowiązków (zobowiązania Wnioskodawcy wobec Spółki), nie spowoduje powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu na gruncie ustawy o PIT po stronie Wnioskodawcy?

Zdaniem Wnioskodawcy, w analizowanym zdarzeniu przyszłym wygaśnięcie zobowiązania Wnioskodawcy wobec Spółki z tytułu wierzytelności, poprzez konfuzję następującą w wyniku likwidacji Spółki, na skutek połączenia w rękach tej samej osoby (Wnioskodawcy) prawa (wierzytelności Spółki wobec Wnioskodawcy) i korelatywnie sprzężonych z nimi obowiązków (zobowiązań Wnioskodawcy wobec Spółki), w żadnym zakresie nie spowoduje powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu PIT po stronie Wnioskodawcy.

Powyższe stanowisko Wnioskodawcy, uzasadniają w szczególności poniżej przedstawione argumenty.
Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy o PIT za przychody z działalności gospodarczej uznaje się również zasadniczo wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, w tym z tytułu zaciągniętych kredytów (pożyczek), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy.

Należy wskazać, że w omawianym przepisie ustawodawca posługuje się, w odniesieniu do wymienionych w nim kategorii przychodów, m.in. terminem „umorzonych zobowiązań”. Pojęcie to nie zostało jednak zdefiniowane w ustawie o PIT.

W związku z powyższym, należy odwołać się do wykładni językowej użytego terminu. I tak, zgodnie z definicją zawartą w Słowniku Języka Polskiego Wydawnictwa Naukowego PWN (www.sjp.pwn.pl/szukaj/umorzony), „umorzyć” oznacza m.in. „zrezygnować całkowicie lub częściowo ze ściągania jakichś należności pieniężnych”. Termin „umorzony” zastosowany w odniesieniu do zobowiązania oznacza zatem skutek w postaci zmniejszenia lub zlikwidowania tego zobowiązania poprzez uzyskanie zrzeczenia się należności przez wierzyciela. Stąd skutkiem umorzenia zobowiązania jest zmniejszenie lub zlikwidowanie zobowiązania dłużnika w stosunku do wierzyciela, za jego zgodą, co prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania.

W tym miejscu należy zauważyć, że zgodnie z art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16. poz. 93 ze zm., dalej: Kodeks cywilny), zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Zatem o uznaniu zobowiązania za umorzone w całości lub w części decyduje spełnienie dwóch przestanek. Po pierwsze, w przypadku wierzyciela konieczne jest złożenie oświadczenia woli o zwolnieniu dłużnika z długu i po drugie, w przypadku dłużnika konieczne jest złożenie oświ...