Podatki 2019: Mniej przedsiębiorców skorzysta ze zwolnienia podmiotowego VAT

Od 1 września br. tzw. zwolnienie podmiotowe w podatku od towarów i usług zostanie ograniczone. Zgodnie bowiem z ustawą z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, która została przedwczoraj podpisana przez Prezydenta, rozszerzony zostanie katalog podatników, do których nie będzie stosowało się zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ustawy o VAT (do 200 tys. zł rocznego obrotu). Zmiany te obejmą dostawców części do samochodów i motocykli, realizujących dostawy na odległość (np. sprzedaż internetowa lub telefoniczna) niektórych towarów, a także świadczących usługi ściągania długów, w tym faktoringu.

Ustawowo zwolnieniem podmiotowym są objęci podatnicy, u których wartość sprzedaży (bez kwoty podatku) w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła kwoty 200 tys. zł (ustawa przewiduje wyjątki w stosowaniu zwolnienia podmiotowego). Niniejszym nowela likwiduje zwolnienie podmiotowe dla podatników dokonujących dostaw części do pojazdów samochodowych i motocykli (niezależnie od sposobu realizacji dostawy) oraz m.in. preparatów kosmetycznych i toaletowych, komputerów, urządzeń elektronicznych, RTV, AGD i innych tego rodzaju towarów w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie (np. sprzedaż internetowa lub telefoniczna).

Przepis w zakresie określenia umowy wzorowany jest na określeniu umowy zawartej na odległość, zdefiniowanym w art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (Dz. U. z 2019 r. poz. 134, ze zm.). Mając jednak na uwadze to, że ww. definicja umowy zawartej na odległość dotyczy umów zawartych z konsumentem, odwołanie się do niej wprost w art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. f ustawy o podatku od towarów i usług, który dotyczy także umów z podmiotami niebędącymi konsumentami, zdaniem ustawodawcy, byłoby niezasadne.

Dalsze uszczelnianie systemu VAT

Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy zmieniającej, powyższe dotyczy wybranych kategorii towarów szczególnie wrażliwych na oszustwa, sklasyfikowanych według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w grupowaniach PKWiU 20.42.1, 26 – 28, 45.3 oraz 45.4. Są to, jak powyżej wskazano m.in., preparaty kosmetyczne i toaletowe, komputery, wyroby elektroniczne i optyczne, urządzenia elektryczne i nieelektryczny sprzęt gospodarstwa domowego, części do pojazdów samochodowych i motocykli. W obrocie tymi towarami najczęściej dochodzi do unikania opodatkowania, przykładowo nowe telefony są oferowane jako towary używane i stosowane jest do nich opodatkowanie VAT marża.

W przypadku części do pojazdów samochodowych i motocykli problem związany jest z wykorzystywaniem limitu, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, po przekroczeniu którego sprzedaż nie jest już ewidencjonowana. Nabywanie towarów bez podatku VAT i brak ich ewidencjonowania sprzyja następnie świadczeniu usług napraw pojazdów samochodowych i motocykli w tzw. szarej strefie.

Dla ww. procederów nie można wprawdzie podać kwot takich oszustw, jak wyjaśnia ustawodawca, ale analiza funkcjonujących portali internetowych i oferowanych tam ofert sprzedaży świadczą o wysokim poziomie takich transakcji. W przypadku obrotu częściami do pojazdów samochodowych i motocykli objęcie wyłączeniem nie tylko tzw. sprzedaży internetowej jest uzasadnione szeroką skalą oszustw również i w przypadku handlu stacjonarnego. Postulowane ograniczenie zwolnień podmiotowych wynika z analizy, iż właśnie w tych branżach szczególnie dochodzi do określonych nadużyć, co uzasadnia wyłączenie tych dziedzin. W tym zakresie nowela uwzględnia zasadę proporcjonalności.

Wprowadzana zmiana jest uzasadniona nie samym faktem występowania nadużyć, gdyż te co do zasady można spotkać we wszystkich branżach, natomiast spostrzeżenie, że w tych objętych zmianą jest nadmiernie spotykane. Bezczynności w powyższym zakresie wpłynęłaby w istotnym stopniu negatywnie na dokonujący się proces uszczelniania VAT. Oceniając proporcjonalność zmiany należy również pamiętać o konieczności wspierania uczciwych przedsiębiorców poprzez dążenie do zapewnienia równych zasad konkurencji w przedmiotowych branżach - wyjaśnia projektodawca.

Ponadto zlikwidowane zostanie zwolnienie podmiotowe dla podatników świadczących usługi ściągania długów, w tym faktoringu – usługi te nie są objęte zwolnieniem przewidzianym dla tzw. usług finansowych na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 ustawy o VAT. Nie jest zatem zasadne, aby podatnicy świadczący usługi ściągania wierzytelności, w tym faktoringu, korzystali ze zwolnienia podmiotowego, w przypadku gdy wartość sprzedaży (bez kwoty podatku VAT) nie przekroczy u nich w roku poprzednim kwoty 200 tys. zł. Stwierdzono, że przedmiotowe usługi bardzo często są realizowane dla firm ubezpieczeniowych (zwolnione z VAT), co również stanowi element unikania opodatkowania. Ponadto dla celów świadczenia takich usług tworzone są podmioty, które funkcjonują dopóki nie osiągną progu zwolnienia i następnie dokonuje się likwidacji tego podmiotu po to, aby utworzyć następny podmiot i dalej móc korzystać ze zwolnienia od podatku.

Brak przepisów przejściowych

Wprowadzane projektowaną ustawą wyłączenia ze zwolnienia podmiotowego w przypadku podatników dokonujących dostaw niektórych kategorii towarów, w tym niektórych towarów zbywanych na podstawie umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość oraz podatników świadczących usługi ściągania długów, w tym faktoringu będą mieć zastosowanie do dostaw towarów/świadczenia usług dokonanych od dnia wejścia w życie ustawy, tj. od 1 września 2019 r. Czynności dokonane od wejścia w życie ustawy będą objęte obligatoryjnym opodatkowaniem podatkiem VAT.

Zdaniem ustawodawcy, zmiana art. 113 ust. 13 ustawy o VAT nie wymaga regulacji przejściowych. Ewentualne zastosowanie znajdzie art. 41 ust. 14h ustawy o VAT, który reguluje kwestie opodatkowania podatkiem czynności uprzednio zwolnionych od podatku oraz zwolnienia od podatku czynności uprzednio opodatkowanych podatkiem – przepisy ust. 14a – 14g ustawy o VAT (określające sposób opodatkowania w związku ze zmianą stawki VAT) stosuje się wówczas odpowiednio.

W przypadku, gdy na poczet dostawy ww. towarów lub świadczenia ww. usług, które zostaną dokonane po dniu wejścia w życie ustawy (tj. 1 września br.), przed dniem wejścia w życie ustawy podatnik otrzyma zaliczkę (część lub całość zapłaty), wówczas będzie ona w tej części podlegać zwolnieniu od podatku VAT (znajdzie zastosowanie art. 41 ust. 14h pkt 1 ustawy o VAT w związku z art. 41 ust. 14f). W stosunku do takiej zapłaty obowiązek podatkowy powstał wcześniej, co oznacza, że może ona korzystać np. ze zwolnienia od podatku. Natomiast pozostała część należności z tytułu tych czynności będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

Zmiany w ustawie o VAT

Red.