05.10.2017

Od 1 stycznia 2018 r. wszyscy czynni podatnicy VAT będą objęci obowiązkiem comiesięcznego przekazywania – bez wezwania – ewidencji zakupu i sprzedaży VAT – JPK_VAT. W praktyce znaczna część podatników realizuje już ten obowiązek. Duże, średnie i małe firmy zostały nim objęte. Od 1 stycznia 2018 r. obowiązek ten obejmie także najmniejsze firmy – mikroprzedsiębiorców.

Obowiązek przekazywania JPK_VAT wynika z art. 82 § 1b ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm., dalej: o.p.). Zgodnie z tym przepisem osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych są obowiązane, bez wezwania organu podatkowego, do przekazywania, za pomocą środków komunikacji elektronicznej, Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej informacji o prowadzonej ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej, o której mowa w art. 193a § 2, na zasadach dotyczących przesyłania ksiąg podatkowych lub ich części określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 193a § 3.

Terminy, w jakich poszczególni przedsiębiorcy zostali objęci obowiązkiem przesyłania JPK_VAT, określone są w art. 6 ust. 2 ustawy z 13 maja 2016 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U poz. 846, z późn. zm.).

Z uregulowań tych wynika, że:

1. duże przedsiębiorstwa przekazują JPK_VAT od 1 lipca 2016 r.,
2. małe i średnie przedsiębiorstwa od 1 stycznia 2017 r.,
3. mikroprzedsiębiorcy od 1 stycznia 2018 r.

Czym jest JPK_VAT?

Jednolity Plik Kontrolny (JPK) jest zbiorem danych, tworzonym z systemów informatycznych podmiotu gospodarczego poprzez bezpośredni eksport danych, zawierającym informacje o operacjach gospodarczych za dany okres, posiadającym ustandaryzowany układ i format (schemat XML) umożliwiający jego łatwe przetwarzanie.

W chwili obecnej JPK obejmuje 7 struktur:

• struktura 1 – księgi rachunkowe – JPK_KR,
• struktura 2 – wyciąg bankowy – JPK_WB,
• struktura 3 – magazyn – JPK_MAG,
• struktura 4 – ewidencje zakupu i sprzedaży VAT – JPK_VAT,
• struktura 5 – faktury VAT – JPK_FA,
• struktura 6 – podatkowa księga przychodów i rozchodów – JPK_PKPIR,
• struktura 7 – ewidencja przychodów – JPK_EWP.

JPK_VAT to rejestry VAT przedstawione w formacie XML.

Krąg podatników objętych obowiązkiem składania JPK_VAT

Ujmując najkrócej, obowiązek przekazywania JPK_VAT będzie dotyczył podatników VAT czynnych, którzy prowadzą ewidencje VAT przy użyciu programów komputerowych.

Z dniem 1 stycznia 2018 r. do przepisów ustawy o VAT dodany zostanie art. 109 ust. 8a, zgodnie z którym ewidencja, o której mowa w ust. 3 (art. 109 ust. 3), prowadzona jest w formie elektronicznej przy użyciu programów komputerowych. Wskazane uregulowanie zostało dodane do ustawy o VAT przepisami art. 3 pkt 2 lit. b ustawy z 13 maja 2016 r.

Zatem należy stwierdzić, że nie ma takiej możliwości, aby czynny podatnik VAT nie był objęty obowiązkiem przekazywania JPK_VAT od nowego roku. Nowelizacja przepisów ustawy o VAT spowoduje, że żaden czynny podatnik podatku VAT nie będzie mógł prowadzić ewidencji VAT w formie papierowej.

Czy Microsoft Excel jest programem komputerowym?

W wyjaśnieniach opublikowanych przez Ministerstwo Finansów na swojej stronie internetowej (www.mf.gov.pl) MF uznał księgi podatkowe prowadzone z wykorzystaniem programów biurowych, w tym arkuszy kalkulacyjnych, za prowadzone przy użyciu programów komputerowych. Tym samym podmioty prowadzące księgi podatkowe przy użyciu arkuszy kalkulacyjnych będą obowiązane do comiesięcznego przekazywania za pomocą środków komunikacji elektronicznej informacji o prowadzonej ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3 ustawy o VAT.

Z uwagi na fakt, że obowiązek przekazywania ewidencji zakupu i sprzedaży (JPK_VAT) dotyczy ewidencji prowadzonych przez czynnych podatników VAT, tj. ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3 ustawy o VAT, obowiązkiem przekazywania JPK_VAT nie są objęci:

• podatnicy wykonujący wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy o VAT oraz
• podatnicy zwolnieni ze względu na wartość sprzedaży, tj. u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy o VAT.

Termin przekazania JPK_VAT

Przepisy wymagają, by ewidencja była przekazywana za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, wskazując miesiąc, którego ta informacja dotyczy. Mikroprzedsiębiorstwa obowiązek przesyłania JPK_VAT obejmie od 1 stycznia 2018 r., dlatego też pierwsze pliki JPK_VAT mikroprzedsiębiorcy wyślą za styczeń w terminie do 26 lutego 2018 r. (25 lutego przyszłego roku przypada w niedzielę).

Nie należy zatem przesyłać JPK_VAT za grudzień 2017 r. w terminie do 25 stycznia 2018 r.

Jak wysłać plik JPK_VAT?

Pliki JPK_VAT muszą być przekazywane tylko i wyłącznie za pomocą środków komunikacji elektronicznej. W praktyce oznacza to konieczność wysyłki albo za pomocą:

• udostępnionej przez Ministerstwo Finansów aplikacji klienckiej do wysyłania plików JPK; aplikacja jest darmowa i umożliwia tworzenie, walidację, szyfrowanie, podpisywanie i przesyłanie JPK do systemu MF; aplikacja wraz z instrukcją obsługi jest udostępniona na stronie MF: http://www.mf.gov.pl/web/wp/pp/jpk/klient-jpk, albo
• przy użyciu dostępnych na rynku programów przeznaczonych do tworzenia i przesyłania plików XML o strukturze logicznej zgodnej ze schematami JPK; producenci oprogramowania księgowego dostosowali systemy do nowych obowiązków w zakresie sprawozdawczości JPK i w zasadzie większość programów księgowych umożliwia wygenerowanie i elektroniczną wysyłkę pliku JPK_VAT; przedsiębiorcy powinni jedynie zadbać o to, by posiadali aktualne wersje programów.

Pokreślenia wymaga to, że przekazanie plików JPK_VAT np. za pomocą e-maila czy na informatycznym nośniku danych (CD, DVD, pendrive) nie jest możliwe.

Sankcje za niewysłanie JPK_VAT

Należy zaznaczyć, że JPK_VAT jest deklaracją w rozumieniu art. 3 pkt 5 o.p., zgodnie z którym deklaracjami są również zeznania, wykazy, zestawienia oraz informacje, do których składania obowiązani są, na podstawie przepisów prawa podatkowego, podatnicy, płatnicy i inkasenci.

Wobec powyższego podatnikowi za niewywiązanie się z obowiązku złożenia deklaracji grożą sankcje z art. 80 § 1 ustawy z 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 2137, z późn. zm., dalej: k.k.s.), zgodnie z którym kto wbrew obowiązkowi nie składa w terminie właściwemu organowi wymaganej informacji podatkowej, podlega karze grzywny do 120 stawek dziennych.

Stosownie zaś do art. 80 § 3 k.k.s. w sytuacji złożenia nieprawdziwej informacji sprawca podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.

W wypadku mniejszej wagi sprawca wskazanych powyżej czynów zabronionych podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe. W razie wykroczenia skarbowego grzywna określana jest kwotowo.

W 2017 r. najniższa grzywna za przestępstwo skarbowe wynosi 666,70 zł, natomiast za wykroczenie skarbowe 200 zł.

Edyta Zaniewicz