27.10.2016

Jak wynika z projektu (z 21 października 2016 r.) ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, od nowego roku limit zwolnienia podmiotowego dla podatników VAT ma zostać podniesiony ze 150 tys. do 200 tys. zł. Projekt został przyjęty przez rząd 25 października br. i czeka na dalsze prace legislacyjne.

Obecnie podatnicy mogą korzystać z tzw. zwolnienia podmiotowego, w przypadku przekroczyli limitu sprzedaży w roku poprzednim w wysokości 150 tys. zł.

Zgodnie z decyzją wykonawczą Rady Unii Europejskiej 2015/1173 z dnia 14 lipca 2015 r. (Dz. Urz. UE. L.189 z 17.7.2015, str. 36) limit zwolnienia podmiotowego w podatku od towarów i usług w wysokości 150 000 zł obowiązuje do dnia 31 grudnia 2018 r.

Na podstawie art. 395 dyrektywy VAT Polska wystąpiła do Komisji Europejskiej z wnioskiem o upoważnienie do stosowania szczególnego środka stanowiącego odstępstwo od art. 287 pkt 14 niniejszej dyrektywy, w celu przyznania od 1 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2018 r. zwolnienia w podatku od towarów i usług podatnikom, których roczny obrót nie przekracza 40 000 EUR (po przeliczeniu na złote, zgodnie z art. 399 i 400 dyrektywy VAT, limit ten wynosi 200 000 zł). Proces uzyskania derogacji jest w toku. Pismem z dnia 23 września Komisja Europejska potwierdziła, że zgodnie z art. 395 ust. 2 dyrektywy 2006/112/UE posiada wszystkie informacje do rozpatrzenia wniosku. Z uwagi na proces legislacyjny w Polsce nie ma uzasadnienia, aby z tym rozwiązaniem (z jego procedowaniem) czekać do grudnia (prawdopodobna data przyjęcia przez Radę derogacji), gdyż jego uchwalenie i ogłoszenie nie nastąpiłoby przed 1 stycznia 2017 r., a podatnikom trzeba zapewnić możliwość skorzystania z tego korzystnego dla nich rozwiązania odpowiednio wcześniej.

Przyznanie prawa do podwyższenia limitu zwolnienia podmiotowego w podatku od towarów i usług podatnikom, których roczne obroty nie przekraczają 40 000 EUR, pozwoli stosować uproszczenia dla większej ilości podatników osiągających niewielkie obroty z tytułu wykonywanej działalności gospodarczej. Podatnicy objęci zwolnieniem od podatku od towarów i usług są bowiem zwolnieni z obowiązku rejestracji dla potrzeb tego podatku, z obowiązku prowadzenia pełnej (szczegółowej) ewidencji czynności podlegających temu podatkowi oraz z obowiązku wystawiania faktur i rozliczania podatku VAT.

W związku ze złożeniem przez Polskę przedmiotowego wniosku, ustawodawca wprowadza odpowiednie zmiany w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, umożliwiające zwolnienie od podatku sprzedaży dokonywanej przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekracza łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł.

Podatnicy rozpoczynający w ciągu roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5 ustawy o VAT będą mogli skorzystać ze zwolnienia, jeżeli przewidywana przez nich wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 200 000 zł.

Przepisy przejściowe

Ustawodawca proponuje możliwość skorzystania z wyższego limitu do tzw. zwolnienia podmiotowego podatnikom, którzy przekroczyli "stary" limit, a nie przekroczyli "nowego" limitu.

Zgodnie z przepisami przejściowymi zawartymi w projekcie, podatnicy, u których łączna wartość sprzedaży w 2016 r. będzie wyższa niż 150 000 zł, ale nie przekroczy 200 000 zł, będą mogli skorzystać ze zwolnienia podmiotowego, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym od 2017 r.

Ze zwolnienia podmiotowego w 2017 r. będą mogli skorzystać również podatnicy rozpoczynający w 2016 r. wykonywanie czynności opodatkowane VAT, u których łączna wartość sprzedaży, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, przekroczy 150 000 zł i nie przekroczy 200 000 zł.

Kto może skorzystać ze zwolnienia z VAT?

Przypomnijmy, że zgodnie z art. 113 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Przy czym, do wartości sprzedaży nie wlicza się:

- jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych;

1. wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju;
2. odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy o VAT, z wyjątkiem:
   1. transakcji związanych z nieruchomościami,
   2. usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41 ustawy o VAT,
   3. usług ubezpieczeniowych
3. odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Jeżeli wartość sprzedaży zwolnionej od podatku przekroczy kwotę150 000 zł, zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.

Ze zwolnienia podmiotowego nie mogą skorzystać podatnicy:

1. dokonujący dostaw:
   1. towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy o VAT (wyroby (złom) z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali),
   2. towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:
      • energii elektrycznej (PKWiU 35.11.10.0),
      • wyrobów tytoniowych,
      • samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,
   3. budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b,
   4. terenów budowlanych,
   5. nowych środków transportu;
2. świadczący usługi:
   1. prawnicze,
   2. w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,
   3. jubilerskie;
3. nieposiadający siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.

Zwolnienie dla rozpoczynających działalność w trakcie roku

Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5 (tj. czynności podlegających opodatkowaniu VAT), jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 150 000 zł.

Jeżeli faktyczna wartość sprzedaży zwolnionej od podatku, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, przekroczy w trakcie roku podatkowego kwotę 150 000 zł, zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.

Zwolnienie a powiązania pomiędzy podmiotami

W przypadku gdy między podatnikiem korzystającym ze zwolnienia podmiotowego VAT, a kontrahentem istnieje związek, o którym mowa w art. 32 ust. 2-4 ustawy o podatku od towarów i usług, który wpływa na wykazywaną przez podatnika w transakcjach z tym kontrahentem wartość sprzedaży w ten sposób, że jest ona niższa niż wartość rynkowa, dla określenia momentu utraty mocy zwolnienia od podatku uwzględnia się wartość rynkową tych transakcji.

Związek, o którym mowa w art. 32 ust. 2-4 ustawy o VAT, istnieje gdy między kontrahentami lub osobami pełniącymi u kontrahentów funkcje zarządzające, nadzorcze lub kontrolne zachodzą powiązania o charakterze rodzinnym lub z tytułu przysposobienia, kapitałowym, majątkowym lub wynikające ze stosunku pracy; związek ten istnieje także, gdy którakolwiek z wymienionych osób łączy funkcje zarządzające, nadzorcze lub kontrolne u kontrahentów.

Przez powiązania rodzinne rozumie się małżeństwo oraz pokrewieństwo lub powinowactwo do drugiego stopnia. Natomiast przez powiązania kapitałowe rozumie się sytuację, w której jedna z osób lub jeden z kontrahentów posiada prawo głosu wynoszące co najmniej 5% wszystkich praw głosu lub dysponuje bezpośrednio lub pośrednio takim prawem.

Podatnicy mogą zrezygnować ze zwolnienia podmiotowego pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem miesiąca, w którym rezygnują ze zwolnienia, a w przypadku podatników rozpoczynających w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5 (tj. czynności podlegających opodatkowaniu VAT), którzy chcą zrezygnować ze zwolnienia od pierwszej wykonanej czynności - przed dniem wykonania tej czynności.

Ponowne skorzystanie ze zwolnienia

Podatnik, który utracił prawo do zwolnienia sprzedaży od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może, nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia podmiotowego VAT.

Ponownie skorzystać ze zwolnienia VAT, na powyższych zasadach, może również podatnik będący osobą fizyczną, który przed zakończeniem działalności gospodarczej utracił prawo do zwolnienia od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, a następnie rozpoczął ponownie wykonywanie czynności podlegające opodatkowaniu VAT, o których mowa w art. 5.

Ewa Iwan