Podatki 2017: Nabycie usług budowlanych nie zawsze z odwrotnym obciążeniem VAT

Jednym z warunków wystąpienia odwrotnego obciążenia w przypadku usług budowlanych jest świadczenie tych usług w charakterze podwykonawcy. Czy podwykonawstwo wystąpi, jeżeli zlecający wykonanie usług budowlanych wykonuje na rzecz innego podmiotu usługi nieobjęte załącznikiem nr 14?

Od 1 stycznia 2017 r. weszły w życie przepisy ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT) dotyczące mechanizmu odwrotnego obciążenia w zakresie świadczenia usług wymienionych w załączniku nr 14 przez podwykonawców. Mechanizm odwrotnego obciążenia w powyższym przypadku ma zastosowanie, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:

• świadczone usługi zostały wymienione w poz. 2-48 załącznika nr 14 do ustawy o VAT,
• usługodawcą jest podatnik, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9,
• usługobiorcą jest podatnik, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny,
• usługodawca świadczy te usługi jako podwykonawca.

W praktyce najbardziej problematyczne dla określenia obowiązku zastosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia jest ustalenie, czy w konkretnej sytuacji usługodawca świadczy usługi w charakterze podwykonawcy. Termin ten nie został zdefiniowany w ustawie o VAT ani w aktach wykonawczych do tej ustawy. Według objaśnień podatkowych wydanych przez Ministra Rozwoju i Finansów z 17 marca 2017 r. Stosowanie mechanizmu odwróconego obciążenia w transakcjach dotyczących świadczenia usług budowlanych podwykonawcę należy definiować zgodnie z powszechnym rozumieniem tego terminu: jako firmę lub osobę wykonującą pracę na zlecenie głównego wykonawcy.

Warto w związku z tym przeanalizować, czy podwykonawstwo wystąpi w każdym przypadku, gdy podmiot będzie wykonywał usługi objęte załącznikiem nr 14 do ustawy o VAT na zlecenie podmiotu, który sam jest zobowiązany do wykonania jakichkolwiek usług (również nieobjętych załącznikiem nr 14 do ustawy o VAT) na rzecz podmiotu trzeciego. Posłużmy się przykładem.

Przykład:

Spółka X świadczy na rzecz swojego klienta usługi wynajmu lokali (czyli są to usługi nieobjęte załącznikiem nr 14 do ustawy o VAT). Do należnego wykonania swojej usługi (przygotowanie lokali dla najemców) konieczne jest wykonanie robót budowlanych, wymienionych w załączniku nr 14. Usługi te spółka X zleciła do wykonania polskiemu kontrahentowi. Spółka X powzięła wątpliwość, czy jako nabywca usług objętych załącznikiem nr 14 do ustawy o VAT ma obowiązek rozliczenia podatku należnego.

Istotą podwykonawstwa jest powierzenie przez przedsiębiorcę innemu podmiotowi do wykonania czynności, do których sam jest zobowiązany wobec innej firmy. Wobec tego skoro mechanizm odwrotnego obciążenia stosuje się tylko w razie świadczenia przez podwykonawców usług objętych załącznikiem nr 14 do ustawy o VAT, to jednym z warunków wystąpienia odwrotnego obciążenia jest to, aby zlecający wykonanie usług był zobligowany do wykonania usług wymienionych w załączniku nr 14 do ustawy o VAT wobec innego podmiotu.

W naszym przykładzie usługi świadczone przez kontrahenta na rzecz spółki X nie są częścią usługi budowlanej wykonywanej przez spółkę X wobec klienta. Spółka X świadczy bowiem usługi wynajmu lokali nieobjęte załącznikiem nr 14. Należy zatem uznać, że kontrahent nie jest podwykonawcą w rozumieniu ustawy o VAT. W związku z tym spółka X nie ma obowiązku rozliczenia podatku należnego z tytułu nabycia usług budowlanych od kontrahenta (nie znajdzie zastosowania mechanizm odwrotnego obciążenia).

Reasumując, jeżeli podmiot zlecający wykonanie usług budowlanych wykonuje na rzecz innego podmiotu usługi nieobjęte załącznikiem nr 14, nie zostaną spełnione przesłanki odwrotnego obciążenia.

Podstawa prawna:

• art. 17 ust. 1 pkt 8 oraz ust. 1h ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r., poz. 1221).

Dominika Tracz
Konsultant podatkowy w ECDDP Sp. z o.o.