Podatki 2016: Skargi na oświadczenia związane z umową FATCA

Do rzecznika praw obywatelskich napływają skargi dotyczące treści oświadczeń, które składane są w związku z wypełnianiem przez stronę polską obowiązków dotyczących podpisanej ze Stanami Zjednoczonymi umowy o wdrożeniu ustawodawstwa FATCA. Jak wskazuje dr Adam Bodnar, aktualne przepisy mogą być sprzeczne z ustawą zasadniczą.

Napływające do RPO skargi złożone zostały przez ludzi, którzy na podstawie przepisów ustawy z 9 października 2015 r. o wykonywaniu Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonym Ameryki w sprawie poprawy wypełniania międzynarodowych obowiązków podatkowych oraz wdrożenia ustawodawstwa FATCA, zobowiązani zostali do składania oświadczeń, o których mowa w art. 19 ust. 1 tej ustawy.

W oświadczeniach znajduje się klauzula „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”, która w tym przypadku zastępuje pouczenie o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Wątpliwości budzą przepisy wskazujące, że raportująca polska instytucja finansowa zobowiązana jest do blokady rachunku finansowego, jeśli w czasie 12 miesięcy od wejścia w życie ustawy (do 1 grudnia 2016 r.) nie otrzyma wskazanego oświadczenia odnoszącego się do danego rachunku.

„Regulacje zobowiązują posiadaczy rachunków do składania oświadczeń pod rygorem odpowiedzialności karnej w sytuacji, w której pojęcia użyte w treści oświadczenia nie są wyjaśnione i uregulowane w aktach prawa powszechnie obowiązującego. Konsekwencje złożenia oświadczenia niezgodnego z prawdą są dla posiadacza rachunku bardzo poważne, łącznie z odpowiedzialnością karną” – wyjaśnia RPO.

Jak twierdzi dr Bodnar, art. 19 ustawy może w efekcie budzić wątpliwości w sprawie jego zgodności z konstytucją, w tym w szczególności z zasadą określoności przepisów prawa. Rzecznik zwrócił się już do Ministerstwa Finansów z apelom o zmianę przepisów.

„Konieczna jest pilna zmiana przepisów i uregulowanie w akcie prawa powszechnie obowiązującego stosownych definicji tak, by osoba podpisująca oświadczenie miała świadomość prawną treści składanego oświadczenia i potrafiła precyzyjnie stwierdzić spełnienie przesłanek, uzasadniających posiadanie lub nieposiadanie statusu rezydenta podatkowego USA” – tłumaczy RPO.

mp