Podatki 2014: Powstawanie obowiązku podatkowego w VAT - Zasady szczególne

Od 1 stycznia 2014 r. zgodnie z zasadą ogólną obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Od tej zasady przewidziano jednak szereg wyjątków. Szczególne zasady ustalania momentu powstawania obowiązku podatkowego przewidziano m.in. w przypadku świadczenia niektórych usług zwolnionych od podatku VAT, świadczenia usług budowlanych, drukowania i dostawy książek, dostawy energii, czy w przypadku importu towarów.

Wydanie towarów przez komitenta komisantowi na podstawie umowy komisu

W przypadku wydania (w ramach umowy komisu) towarów przez komitenta na rzecz komisanta (art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT) obowiązek podatkowy będzie powstawał z chwilą otrzymania przez komitenta z tego tytułu całości lub części zapłaty - w odniesieniu do otrzymanej kwoty - niezależnie od tego kiedy ta zapłata nastąpi: przed wydaniem towaru czy też po jego wydaniu.

Podstawa prawna: art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. a, ust. 6 i 8 ustawy o VAT

W przypadku natomiast:

  • wydania towaru (w ramach umowy komisu) komitentowi przez komisanta, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta (art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT) oraz
  • wydania towarów przez komisanta osobie trzeciej (art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy7 o VAT)

obowiązek podatkowy będzie powstawał na ogólnych zasadach, tj. z chwilą dokonania dostawy (wydania) tych towarów lub -jeśli przed tym momentem otrzymano całość lub część zapłaty - z chwilą otrzymania zapłaty w odniesieniu do otrzymanej części.

Podstawa prawna: art. 19a ust. 1 i 8 ustawy o VAT

Przykład:

  1. Podatnik prowadzi komis samochodowy. W ramach prowadzonej działalności podatnik dokonał sprzedaży samochodu Spółki w dniu 1 lutego. W dniu 6 lutego Spółka otrzymała zapłatę za sprzedany w ramach umowy komisu samochód. Obowiązek podatkowy u Spółki powstanie w dniu 6 lutego.
  2. Podatnik prowadzący komis samochodowy zobowiązał się do nabycia samochodu na rachunek Spółki. Do nabycia doszło w dniu 1 lutego. Do wydania samochodu Spółce doszło 6 lutego. W dniu 8 lutego Podatnik otrzymał od Spółki zapłatę. Obowiązek podatkowy u Podatnika powstanie w dniu 6 lutego.
  3. Podatnik prowadzący komis samochodowy dokonał sprzedaży samochodu Spółki w dniu 1 lutego. W dniu 8 lutego wydano samochód nabywcy, który dokonał zapłaty w dniu 10 lutego. Obowiązek podatkowy u Podatnika powstanie w dniu 8 lutego.

Przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie

W przypadku przeniesienia prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienia z mocy prawa obowiązek podatkowy będzie powstawał z chwilą otrzymania przez podatnika całości lub części zapłaty z tego tytułu - w odniesieniu do otrzymanej kwoty - niezależnie od tego kiedy ta zapłata nastąpi: przed przeniesieniem własności towaru czy też po tym przeniesieniu.

Podstawa prawna: art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. b, ust. 6 i 8 ustawy o VAT

Przykłady:

  1. Spółka w dniu 7 stycznia otrzymała odszkodowanie w formie pieniężnej (kwota wpłynęła na konto bankowe Spółki) za jedną z nieruchomości gruntowych (nieruchomość A), na której prowadziła działalność gospodarczą przejętą na rzecz Gminy w związku z realizacją inwestycji na cel publiczny. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania odszkodowania czyli w dniu 7 stycznia.
  2. Spółka otrzymała odszkodowanie, w części w formie nieruchomości zamiennej (nieruchomość B), gdzie prawo własności nieruchomości B przeszło w dniu 28 stycznia na Spółkę oraz w części w formie pieniężnej, gdzie kwotę odszkodowania Spółka otrzymała w dniu 3 lutego, za jedną z nieruchomości gruntowych (nieruchomość A), na której ta Spółka prowadziła działalność gospodarcza przejętą przez Gminę w związku z realizacją inwestycji na cel publiczny. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania poszczególnych części odszkodowania, tj. w odniesieniu do wartości otrzymanej nieruchomości B (wynagrodzenie) w dniu 28 stycznia, a w odniesieniu do otrzymanej kwoty odszkodowania w dniu 3 lutego. Po stronie Gminy obowiązek podatkowy powstanie na zasadach ogólnych.

Dostawa towarów dokonywana w trybie egzekucji

W przypadku dostawy towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów dokonywanej w trybie egzekucji przez:

  • organy egzekucyjne określone w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, lub
  • komorników sądowych wykonujących czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego

obowiązek podatkowy będzie powstawał z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty z tego tytułu - w odniesieniu do otrzymanej kwoty - niezależnie od tego kiedy ta zapłata nastąpi: przed przeniesieniem własności towaru czy też po tym przeniesieniu.

Podstawa prawna: art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. c, ust. 6 i 8 ustawy o VAT

Uwaga!
Przez pojęcie „otrzymanie zapłaty” należy rozumieć moment otrzymania środków pieniężnych przez komornika (wpływ na jego konto) w przypadku dostawy towarów dokonywanej w trybie egzekucji przez komornika sądowego lub moment otrzymania zapłaty przez inny organ egzekucyjny dokonujący dostawy towarów w trybie egzekucji.

Przykład:

Sprzedaż licytacyjna nieruchomości (opodatkowana VAT) przez komornika miała miejsce w dniu 18 marca. Kwota uzyskana z licytacji została wpłacona na rachunek sądu 25 marca, plan podziału kwoty uzyskanej z egzekucji uprawomocnił się w dniu 18 lipca. Komornik otrzymał z sądu kwotę konieczną do zapłaty VAT 12 sierpnia - obowiązek podatkowy powstaje w dniu 12 sierpnia.

Świadczenie usług w postępowaniu sądowym i przygotowawczym na zlecenie sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury

W przypadku świadczenia, na podstawie odrębnych przepisów, na zlecenie sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury usług związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym obowiązek podatkowy będzie powstawał z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty z tego tytułu - w odniesieniu do otrzymanej kwoty - niezależnie od tego kiedy ta zapłata nastąpi: przed wykonaniem usługi czy też po jej wykonaniu.

Podstawa prawna: art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. d, ust. 6 i 8 ustawy o VAT

Zasada ta będzie dotyczyła przykładowo:

  • świadczenia z nakazu sądu przez radców prawnych, adwokatów, doradców prawnych usług pomocy prawnej, tzw. urzędówek;
  • usług świadczonych przez biegłych (wydawanie opinii) w ramach postępowań sądowych lub przygotowawczych, np. usługi specjalistów bezpieczeństwa i higieny pracy, genetyki, grafologów, kryminalistyków, lotnictwa, kolejnictwa, tłumaczy przysięgłych, lekarzy (itp.);
  • usług świadczonych przez mediatorów i kuratorów sądowych.

Ważne!
Szczególny moment powstania obowiązku podatkowego przewidziany dla ww. usług nie znajdzie zastosowania w sytuacjach, w których wystąpi import tych usług, tj. usługi te będą świadczone:

  • przez podatników nieposiadających w Polsce siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej,
  • na rzecz „polskich” podatników posiadających w Polsce siedzibę działalności gospodarczej łub stale miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla których te usługi są świadczone,

oraz do rozliczenia podatku będzie zobowiązany „polski” podatnik, będący usługobiorcą.

W takim przypadku obowiązek podatkowy będzie powstawał na zasadach ogólnych, tj. z chwilą wykonania tych usług lub - jeśli przed tym momentem otrzymano całość lub część zapłaty - z chwilą otrzymania zapłaty w odniesieniu do otrzymanej części.

  • Ponieważ ww. usługi mogą być przyjmowane częściowo, dla której to części określono zapłatę, dla celów ustalenia momentu ich wykonania stosowane będą „umowne” zasady przewidziane ustawą o VAT (vide: zasady ogólne powstawania obowiązku podatkowego).

Podstawa prawna: art. 2 pkt 9, art. 17 ust. 1 pkt 4 i ust. 1a, art. 19a ust. 1-2. ust. 5 pkt 1 lit. d i ust. 8 oraz art. 28b ustawy o VAT

Przykład:
Sąd wystąpił do tłumacza przysięgłego o przetłumaczenie na język polski dokumentacji będącej przedmiotem postępowania sądowego. Tłumacz przedstawił tłumaczenie w dniu 1 marca, za które otrzymał zapłatę w dniu 30 marca - obowiązek podatkowy powstanie w dniu 30 marca.

Świadczenie usług zwolnionych od podatku zgodnie z art. 43 ust 1 pkt 37-41, tj.:

  • usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji;
  • usługi udzielania kredytów łub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami łub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę;
  • usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę;
  • usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług;
  • usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w:
    1. spółkach,
    2. innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną
  • - z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi;

  • usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.

W przypadku ww. usług obowiązek podatkowy będzie powstawał z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty z tego tytułu - w odniesieniu do otrzymanej kwoty - niezależnie od tego kiedy ta zapłata nastąpi: przed wykonaniem usługi czy też po jej wykonaniu.

Rozpoznanie obowiązku podatkowego w opisanych przypadkach nie oznacza konieczności rozliczenia podatku VAT, z uwagi na fakt zwolnienia tych usług od tego podatku, jednakże moment rozpoznania obowiązku podatkowego ma decydujące znaczenie dla celów ustalenia wysokości proporcji uprawniającej do proporcjonalnego odliczenia podatku VAT w sytuacji wystąpienia u danego podatnika również sprzedaży opodatkowanej (art. 90 i 91 ustawy o VAT).

Podstawa prawna: art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. e, ust. 6 i 8 ustawy o VAT

Przykłady:

  1. Zakład ubezpieczeniowy zawarł z klientem w dniu 28 stycznia umowę ubezpieczenia nieruchomości, w której ustalono m.in. wysokość oraz termin płatności jednorazowej składki (w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy). Klient dokonał zapłaty składki przelewem bankowym w dniu 2 lutego. Rachunek bankowy zakładu ubezpieczeń został uznany 5 lutego - obowiązek podatkowy powstaje 5 lutego.
  2. Bank zawarł ze Spółką 5-lelnią urnowe kredytową, na podstawie której ustalono m.in. wysokość oraz termin płatności miesięcznych rat odsetkowych i kapitałowych (do 5. dnia następnego miesiąca) - obowiązek podatkowy powstaje w dacie otrzymania przez bank należności odsetkowej. Termin płatności rat nie ma wpływu na moment powstania obowiązku podatkowego.
  3. Spółka A (podatnik) poręczyła wykonanie zobowiązań wynikających z zaciągniętej przez Spółkę B pożyczki. Umowa poręczenia została zawarta w dniu 15 stycznia. Termin zapłaty wynagrodzenia z tytułu umowy poręczenia - w ciągu 30 dni od dnia zawarcia umowy. Spółka A otrzymała wynagrodzenie z tytułu umowy poręczenia w dniu 25 lutego - obowiązek podatkowy z tego tytułu powstaje 25 lutego.
  4. Bank w dniu 5 stycznia pobrał z rachunku klienta opłatę z tytułu prowadzenia rachunku -obowiązek podatkowy powstaje z chwilą pobrania opłaty (5 stycznia).

Dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze

W przypadku uzyskania przez podatnika dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze mających bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika (art. 29a ust. 1 ustawy o VAT) obowiązek podatkowy będzie powstawał z chwilą otrzymania całości lub części tej dotacji, subwencji lub dopłaty - w odniesieniu do otrzymanej kwoty - niezależnie od tego kiedy wpływ tych środków nastąpi: przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi czy też po tych zdarzeniach.

Podstawa prawna: art. 19a ust. 5 pkt 2, ust. 6 i 8 ustawy o VAT

Przykłady:

  1. Spółka otrzymała dotację do realizowanej usługi mającą bezpośredni wpływ na cenę tejże usługi w dwóch transzach, tj. środki na ten cel wpłynęły na konto Spółki w wysokości 15% całkowitej kwoty dotacji w dniu 7 stycznia oraz w wysokości 85% w dniu 8 stycznia. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania przez Spółkę tego dofinansowania, tj. odpowiednio w dniu 7 i 8 stycznia.
  2. Apteka w dniu 3 stycznia dokonała sprzedaży leku, który jest objęty tzw. refundacją ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia. Cena leku zapłacona przez realizującego receptę w aptece wyniosła 20 zł. W dniu 20 lutego apteka otrzymała refundację do tego leku z NFZ w wysokości 10 zł. Obowiązek podatkowy powstaje zatem w dniu 3 stycznia w części płatności dokonanej przez realizującego receptę (20 zł) i w dniu 20 lutego w części otrzymanej przez aptekę w ramach refundacji (10 zł).
  3. Przewoźnik kolejowy otrzymuje dotację przedmiotową z budżetu państwa do krajowych przewozów pasażerskich, wyrównującą utracone przychody z tytułu honorowania ustawowych uprawnień do ulgowych przejazdów. Przedsiębiorca otrzymał dotację w dniu...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »