Podatek PIT: Firma w domu - koszty związane z lokalem

Nie ma przeszkód aby przedsiębiorca prowadził swoją firmę w prywatnym mieszkaniu (domu). W takim przypadku pojawia się konieczność rozwiązania problemów, związanych z zaliczaniem do kosztów podatkowych wydatków związanych z użytkowaniem lokalu.

 

Jednym z podstawowych kosztów podatkowych związanych z nieruchomościami wykorzystywanymi na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej były odpisy amortyzacyjne.

Należy jednak mieć na uwadze, że obowiązujący od 1 stycznia 2022 roku art. 22c pkt 2 ustawy PIT jednoznacznie wskazuje, że nie podlegają amortyzacji budynki mieszkalne wraz ze znajdującymi się w nich dźwigami, lokale mieszkalne stanowiące odrębną nieruchomość, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, służące prowadzonej działalności gospodarczej lub wydzierżawiane albo wynajmowane na podstawie umowy.

W konsekwencji w aktualnie obowiązującym stanie prawnym nie jest możliwe zaliczanie do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych od nieruchomości mieszkalnych w których mieści się biuro przedsiębiorcy.

Podatnicy mogą jednak nadal zaliczać do kosztów podatkowych wydatki eksploatacyjne, w tym głównie wydatki na media. W takim przypadku należy posługiwać się kluczem proporcjonalności, czyli należy ustalić jaka część nieruchomości mieszkalnej zajmowana jest na potrzeby firmowe to taką samą proporcję należy zastosować do wydatków eksploatacyjnych dotyczących całej nieruchomości.

Takie stanowisko potwierdza treść interpretacji Dyrektora KIS z dnia 23 grudnia 2019 r., nr 0115-KDIT2-3.4011.509.2019.1.MK, gdzie możemy przeczytać, że wydatki poniesione (w racjonalnym stopniu i zakresie) przez podatnika na utrzymanie lokalu (koszt czynszu, energii elektrycznej, wody, ogrzewania) mogą stanowić koszt uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej w części, w jakiej ten lokal jest przeznaczony na tę działalność, jeżeli zostaną racjonalnie i gospodarczo uzasadnione oraz właściwie udokumentowane.

Organy podatkowe akceptują również stanowisko zgodnie z którym za koszt uzyskania przychodów można uznać wydatek na nieruchomość mieszkalną, nawet jeżeli nie doszło do wydzielenia osobnej części przeznaczonej wyłącznie do prowadzenia działalności gospodarczej.

Jeżeli zatem dany wydatek na eksploatację mieszkania (domu) służy uzyskaniu, zachowaniu albo zabezpieczeniem źródła przychodu, to w takim zakresie będzie kwalifikowany jako koszt uzyskania przychodów z działalności gospodarczej.

 


Z wyjaśnień organów podatkowych


Odsetki od kredytu, wyposażenie, koszty eksloatacji - budynek częściowo wykorzystywany na działalność gospodarczą

(...)

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą, której przedmiotem jest działalność prawnicza. Miejscem jej prowadzenia, a zarazem siedzibą jest budynek mieszkalny, stanowiący współwłasność Wnioskodawcy w udziale 2/3. Na prowadzenie działalności gospodarczej zajęte jest ok. 20,44% całkowitej powierzchni użytkowej budynku. Na powyższe składa się 6,37 m2 z pomieszczenia gabinetu, ok. 8 m2 z salonu, ok. 21,55 m2 z pomieszczeń wspólnych (kuchnia, łazienka i korytarz, z których korzystają klienci Wnioskodawcy). Podana powierzchnia wynika z własnego obmiaru powierzchni wykorzystywanej do celów działalności. Ta część budynku nie została wniesiona do składników majątkowych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Rozbudowa i nadbudowa budynku mieszkalnego, w którym prowadzona jest działalność gospodarcza, zostały sfinansowane przez zaciągnięcie kredytu bankowego, który jest spłacany wraz z odsetkami. Wnioskodawca ponosi oprócz odsetek od kredytu mieszkaniowego także koszty utrzymania budynku mieszkalnego, w szczególności koszty energii elektrycznej, wody, gazu, Internetu, podatku od nieruchomości, a także ponosi wydatki na zakup sprzętów, mebli i urządzeń znajdujących się w budynku, a służących do prowadzenia działalności (w tym znajdujących się w pomieszczeniach wspólnych).

Wątpliwości Wnioskodawcy budzi możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów m.in. odsetek tego kredytu bankowego przypadających proporcjonalnie na powierzchnię przeznaczoną na prowadzenie działalności gospodarczej Wnioskodawcy.

Zgodnie z przepisem art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1509 ze zm.): kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Generalnie należy przyjąć, że kosztami uzyskania przychodów prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z tą działalnością, których celem jest osiągnięcie przychodów bądź też zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów, o ile w myśl przepisów ww. ustawy nie podlegają wyłączeniu z tych kosztów. Przy czym związek przyczynowy między poniesieniem wydatku a osiągnięciem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów.

Zatem, aby dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, musi spełniać łącznie następujące przesłanki:

  • musi być poniesiony w celu uzyskania przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów,

  • nie może być wymieniony w art. 23 ww. ustawy, wśród wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów,

  • musi być należycie udokumentowany.

Odnosząc się natomiast do kwestii możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek od kredytu, należy wskazać na brzmienie art. 23 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią ww. przepisu: nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na spłatę pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów), z tym że kosztem uzyskania przychodów są wydatki na spłatę pożyczki (kredytu) w przypadku, gdy pożyczka (kredyt) była waloryzowana kursem waluty obcej, jeżeli:

  • pożyczkobiorca (kredytobiorca) w związku ze spłatą pożyczki (kredytu) zwraca kwotę kapitału większą niż kwota otrzymanej pożyczki (kredytu) – w wysokości różnicy pomiędzy kwotą zwrotu kapitału a kwotą otrzymanej pożyczki (kredytu),

  • pożyczkodawca (kredytodawca) otrzymuje środki pieniężne stanowiące spłatę kapitału w wysokości niższej od kwoty udzielonej pożyczki (kredytu) – w wysokości różnicy pomiędzy kwotą udzielonej pożyczki (kredytu) a kwotą zwróconego kapitału.

Jak stanowi art. 23 ust. 1 pkt 32 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów).

W świetle powyżej przytoczonych regulacji należy stwierdzić, że dopiero zapłacenie odsetek daje możliwość zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów.

Z kolei art. 23 ust. 1 pkt 33 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że: nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek, prowizji i różnic kursowych od pożyczek (kredytów) zwiększających koszty inwestycji w okresie realizacji tych inwestycji.

Zatem należy wskazać, że odsetki od kredytu mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej pod warunkiem łącznego spełnienia następujących przesłanek:

  • zaciągnięty kredyt pozostaje w związku ze źródłem przychodów, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza,

  • odsetki zostały zapłacone,

  • wydatek musi być należycie udokumentowany.

Zatem, gdy zaciągnięty kredyt pozostaje w związku z przychodami uzyskiwanymi przez Wnioskodawcę z prowadzonej działalności gospodarczej, to odsetki od tego kredytu – skoro nie zwiększają kosztów inwestycji – stanowią koszty uzyskania przychodów w momencie zapłaty.

Jednocześnie należy zauważyć, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uzależniają możliwości zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na spłatę odsetek od pożyczek (kredytów) przeznaczonych na sfinansowanie kosztów prowadzonej działalności gospodarczej od klasyfikacji, czy nazwy kredytów stosowanych przez instytucje finansowe, jak również od rodzaju zaciągniętego kredytu.

Istotne dla oceny, czy ponoszone wydatki spełniają kryterium związku z uzyskiwanym przychodem z działalności gospodarczej jest np. to, czy spłata kredytu dotyczy składnika majątku nabytego do majątku przedsiębiorstwa lub chociażby majątku osobistego przedsiębiorcy, ale wykorzystywanego na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej.

Warunkiem uznania za koszt uzyskania przychodów odsetek od kredytu jest przede wszystkim istnienie związku przyczynowo-skutkowego między kredytem a przychodem z działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Decydujące znaczenie dla ustalenia możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów ma więc faktyczne przeznaczenie kredytu.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że to na Wnioskodawcy spoczywa obowiązek udowodnienia faktu, że pobrane środki zostały przeznaczone na cel związany z przedmiotem prowadzonej działalności.

Skoro budynek jest wykorzystywany w części przez Wnioskodawcę w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, to odsetki od kredytu bankowego zaciągniętego na rozbudowę i nadbudowę stanowią dla Wnioskodawcy koszty uzyskania przychodów w części proporcjonalnie przypadającej na powierzchnię zajętą do prowadzenia działalności gospodarczej do powierzchni ogółem rozbudowanego i nabudowanego budynku mieszkalnego.

Reasumując – Wnioskodawca ma możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów faktycznie zapłacone w okresie prowadzenia działalności gospodarczej odsetki od kredytu zaciągniętego na finansowanie rozbudowy i nadbudowy budynku mieszkalnego, w którym prowadzona jest działalność gospodarcza, w części proporcjonalnie przypadającej na powierzchnię rozbudowanego i nabudowanego budynku, zajętą do prowadzenia działalności gospodarczej do powierzchni ogółem rozbudowanego i nabudowanego budynku mieszkalnego.

Ponadto Wnioskodawca powziął wątpliwość, co do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów część kosztów utrzymania budynku mieszkalnego (w szczególności energii elektrycznej, gazu, wody, Internetu) proporcjonalnie przypadającą na powierzchnię budynku mieszkalnego zajętą na prowadzenie działalności gospodarczej oraz koszty nabycia urządzeń, mebli sprzętów zakupionych celem wyposażania powierzchni budynku mieszkalnego zajętej na prowadzenie działalności gospodarczej, w tym części wspólnych (zajmowanych zarówno na cele prowadzonej działalności, jak i dla celów mieszkalnych).

W tym miejscu należy mieć na uwadze, że zgodnie z przytoczoną wyżej regulacją art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych możliwość kwalifikowania konkretnego wydatku jako kosztu uzyskania przychodu uzależniona jest od obiektywnej, rzetelnej i całościowej oceny tego, czy w świetle wszystkich występujących w sprawie okoliczności, przy zachowaniu należytej staranności, podatnik w momencie dokonywania wydatku mógł i powinien przewidzieć, że wydatek ten spowoduje osiągnięcie przychodu, zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodu, jakim jest w rozpatrywanym przypadku działalność gospodarcza. Jednak na podatniku spoczywa nie tylko obowiązek wykazania związku poniesionych kosztów z uzyskiwanym przychodem, zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów, ale także obowiązek właściwego ich udokumentowania.

W przypadku prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w miejscu zamieszkania podatnika, przy określaniu wysokości kosztów uzyskania przychodów z tej działalności należy uwzględniać fakt ewentualnego wykorzystywania danej nieruchomości oraz jej wyposażenia także do celów niezwiązanych z prowadzoną działalnością (do celów prywatnych). Do kosztów uzyskania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie można bowiem zaliczyć wydatków osobistych osoby prowadzącej działalność gospodarczą. Ważny jest związek przyczynowo-skutkowy, który w sposób jednoznaczny powinien dowodzić, że dany wydatek został poniesiony w celu realizacji potrzeb wynikających z prowadzonej działalności gospodarczej, a nie w celu realizacji potrzeb osobistych podatnika lub jego rodziny.

Zatem w sytuacji wykorzystywania w prowadzonej działalności gospodarczej budynku mieszkalnego, między wydatkami związanymi z jego używaniem i eksploatacją a prowadzoną działalnością istnieje związek przyczynowo-skutkowy, o którym mowa powyżej. Wydatki te mogą zatem, co do zasady, stanowić koszt uzyskania przychodów. Należy jednak zaznaczyć, że wydatki związane z używaniem i eksploatacją nieruchomości mogą stanowić koszt uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej jedynie w takim zakresie, w jakim ww. nieruchomość będzie wykorzystywana na potrzeby tej działalności.

Reasumując – do kosztów uzyskania przychodów Wnioskodawca może zaliczyć część kosztów utrzymania budynku mieszkalnego (w szczególności energia elektryczna, gaz, woda, Internet) proporcjonalnie przypadającą na powierzchnię budynku mieszkalnego zajętą na prowadzenie działalności gospodarczej.

Natomiast w przypadku wydatku poniesionego na nabycie przedmiotu wykorzystywanego w działalności gospodarczej należy podkreślić, że – zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 49 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków poniesionych na zakup zużywających się stopniowo rzeczowych składników majątku przedsiębiorstwa, niezaliczanych zgodnie z odrębnymi przepisami do środków trwałych – w przypadku stwierdzenia, że składniki te nie są wykorzystywane dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, lecz służą celom osobistym podatnika, pracowników lub innych osób, albo bez uzasadnienia znajdują się poza siedzibą przedsiębiorstwa.

Wobec tego wydatki poniesione na zakup zużywających się stopniowo rzeczowych składników majątku przedsiębiorstwa mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów z tej działalności, pod warunkiem że podstawowym celem i sposobem korzystania z nich jest wykorzystywanie w prowadzonej działalności gospodarczej. Ewentualne korzystanie z nich w innych celach (osobistych) może być wyłącznie incydentalne.

Należy podkreślić, że zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej wydatków na przedmioty, które służą celom prywatnym podatnika, byłoby sprzeczne z zasadą równości wobec prawa, gdyż stawiałoby w uprzywilejowanej sytuacji podmioty prowadzące działalność gospodarczą wobec podatników, którzy takiej działalności nie prowadzą, a którzy również ponoszą wydatki na cele osobiste (np. mieszkaniowe) i nie mogą ich zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.

Jednocześnie Organ zwraca uwagę, że to na podatniku ciążą obowiązki należytego udokumentowania faktu wykorzystywania powierzchni nieruchomości, czy wyposażenia na cele związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Badanie faktycznego zakresu korzystania ze składników majątku firmy do celów niezwiązanych z prowadzoną działalnością musi być w każdym przypadku poprzedzone szczegółową analizą działalności podatnika, która może mieć miejsce w ramach postępowania dowodowego prowadzonego w trakcie postępowania podatkowego.

Odnosząc się do przedstawionego we wniosku opisu sprawy, należy zauważyć, że Wnioskodawca wyjaśnia, że ponosi wydatki na zakup sprzętów, mebli i urządzeń znajdujących się w budynku mieszkalnym, które służą do prowadzenia działalności (w tym znajdujących się w pomieszczeniach wspólnych).

Zgodnie z art. 24a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: osoby fizyczne, przedsiębiorstwa w spadku, spółki cywilne osób fizycznych, spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, zwaną dalej „księgą”, z zastrzeżeniem ust. 3, 5 i 5a, albo księgi rachunkowe, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, w tym za okres sprawozdawczy, a także uwzględniać w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacje niezbędne do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami art. 22a-22o.

Sposób prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 728 ze zm.). Zawarte w załączniku Nr 1 do ww. rozporządzenia „Objaśnienia do podatkowej księgi przychodów i rozchodów” wskazują, w jakich kolumnach wpisywać określone przychody i koszty.

Należy również zauważyć, że zgodnie z § 3 pkt 7 ww. rozporządzenia: przez wyposażenie należy rozumieć rzeczowe składniki majątku, związane z wykonywaną działalnością, niezaliczone, zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym, do środków trwałych.

W myśl § 4 ust. 1 pkt 2 niniejszego rozporządzenia: osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, o których mowa w § 2 ust. 1, obowiązane do prowadzenia księgi, zwane dalej „podatnikami”, prowadzą ewidencję wyposażenia.

Stosownie natomiast do § 4 ust. 2 ww. rozporządzenia: ewidencją wyposażenia obejmuje się wyposażenie, którego wartość początkowa, w rozumieniu odrębnych przepisów, przekracza 1500 zł.

Należy przy tym zastrzec, że możliwość zaliczenia ww. wydatków bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów będzie możliwe, jeśli zakupione składniki majątku nie zostaną zaliczone do środków trwałych. W przeciwnym razie Wnioskodawca będzie mógł rozliczyć ich zakup w kosztach uzyskania przychodów jedynie przez odpisy amortyzacyjne.

(...)

Zatem w sytuacji, gdy wydatki na nabycie wyposażenia budynku mieszkalnego, wykorzystywanego dla potrzeb prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej będą wyższe niż 10 000 zł, to będą one stanowić środek trwały podlegający amortyzacji. Wówczas kosztem uzyskania przychodów będą odpisy amortyzacyjne. Natomiast, gdy cena nabycia będzie równa lub niższa niż 10 000 zł, zakup ww. składników wyposażenia Wnioskodawca może rozliczyć w następujący sposób:

  • nie zaliczyć poszczególnych składników wyposażenia do podlegających amortyzacji składników majątku, odnosząc ich wartość bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów w miesiącu oddania do używania; jednocześnie, gdy wartość tych składników przekracza 1 500 zł, Wnioskodawca jest zobowiązany wpisać je do ewidencji wyposażenia,

  • zaliczyć poszczególne składniki wyposażenia do podlegających amortyzacji środków trwałych, ujmując w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, po czym:

  • dokonać jednorazowej amortyzacji w miesiącu oddania do używania lub w miesiącu następnym,

  • dokonywać odpisów amortyzacyjnych od jej wartości początkowej zgodnie z art. 22a-22o ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując – do kosztów uzyskania przychodów Wnioskodawca może zaliczyć koszty nabycia urządzeń, mebli i sprzętów zakupionych celem wyposażania powierzchni budynku mieszkalnego zajętej na prowadzenie działalności gospodarczej, w tym części wspólnych (zajmowanych zarówno na cele prowadzonej działalności, jak i dla celów mieszkalnych).

(...)

 

Interpretacja 0112-KDIL3-3.4011.108.2019.1.DS

 

Marcin Sądej, Redakcja podatki.biz

 

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...