Podatek od spadków i darowizn: Zakup nieruchomości po cenie niższej niż rynkowa

Pytanie: Zamierzam wraz z żoną nabyć nieruchomość. Cena, zgodnie z umową ma wynosić 750 zł (10% wartości rynkowej). Wartość rynkowa nieruchomości jest wyższa, więc zamierzamy przyjąć w umowie wartość przedmiotu umowy dla celów podatkowych w wysokości 7500 zł. Czy fakt, że nieruchomość zostanie sprzedana poniżej wartości rynkowej oznacza, że w zakresie różnicy pomiędzy wartością rynkową, a ceną sprzedaży nieruchomości sprzedawca dokona darowizny i tym samym po naszej stronie powstanie zobowiązanie do zapłaty podatku?

Odpowiedź:

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, podatkowi podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny, polecenia darczyńcy.

Ponieważ ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji umowy darowizny, to należy posiłkować się przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny regulującymi sprawy zobowiązań.

Umowa darowizny

W myśl art. 888 § 1. Kodeksu cywilnego, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Jednocześnie, jak stanowi art. 889 Kodeksu nie stanowią darowizny następujące bezpłatne przysporzenia:

1. gdy zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi przepisami kodeksu;
2. gdy kto zrzeka się prawa, którego jeszcze nie nabył albo które nabył w taki sposób, że w razie zrzeczenia się prawo jest uważane za nie nabyte.

Z powyżej zacytowanego przepisu wynika, że darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za otrzymane świadczenie. Istotą darowizny - jako czynności nieodpłatnej - jest więc brak po drugiej stronie ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego.

Darowizna może polegać zarówno na przesunięciach do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych postaciach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia ...