Podatek od spadków i darowizn: Od 1 lipca 2023 r. wyższe kwoty zwolnień

Zmiany w opodatkowaniu spadków i darowizn wejdą w życie od 1 lipca br. za sprawą ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1059), tj. tzw. pakietu Slim VAT 3. Pakiet ten zmienia, oprócz ustawy o podatku od towarów i usług, kilka ustaw podatkowych, w tym ustawę o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie ze zmianami podwyższone zostaną kwoty wolne od podatku we wszystkich trzech grupach podatkowych, przy czym najwięcej skorzystają osoby, które dostaną darowiznę/spadek od najbliższej i nieco dalszej rodziny.

 

W myśl nowego brzmienia art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu będzie podlegać nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

  1. 36 120 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
  2. 27 090 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
  3. 5733 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Jeżeli nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych od tego samego zbywcy następuje więcej niż jeden raz, do czystej wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się czystą wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych dotychczas od tego samego zbywcy w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie (art. 9 ust. 2 ww. ustawy).

 

Jak miało być od 1 lipca 2023 r.?

Zgodnie z ustawą z dnia 26 stycznia 2023 r. o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych (Dz.U. poz. 803), od 1 lipca br. kwoty wolne miały zostać podniesione do 12-krotności, 9-krotności i 6-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w 2022 r., tj. 3010 zł. A dokładnie, stosownie do wprowadzanych tą ustawą zmian, art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn miał otrzymać brzmienie:

"Art. 9. 1. Opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej w okresie 5 lat, począwszy od dnia 1 lipca 2023 r. oraz w każdym kolejnym okresie 5 lat:

  1. 36 120 zł od jednej osoby lub 108 360 zł od wielu osób - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
  2. 27 090 zł od jednej osoby lub 81 270 zł od wielu osób - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
  3. 18 060 zł od jednej osoby lub 54 180 zł od wielu osób - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz w pięcioletnim okresie, o którym mowa w ust. 1, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych dotychczas w tym okresie. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie." (art. 9 ust. 2 ww. ustawy).

Podatek od zbiórek

Ponadto, jak wynika z powyższego, ustawodawca, oprócz podwyższenia kwot wolnych od opodatkowania przy nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych od jednej osoby, chciał ograniczyć kwotę wolną przy nabyciu od wielu osób, co oznaczałoby wprowadzenie zupełnie nowego rozwiązania, tj. opodatkowana miała zostać łączna kwota darowizn otrzymanych od wielu osób i to niezależnie od ich jednostkowych wartości. Obecnie jeśli ktoś organizuje prywatną zbiórkę to rozlicza się z fiskusem jedynie w przypadku wpłat od osób, które przekazały kwoty ponad 5308 zł (limit dla osób zaliczonych do III grupy podatkowej, a więc dla osób obcych). W przypadku osób zaliczonych do grupy I i II limit ten jest wyższy.

Gdyby zmiany te nie zostały zmienione ustawą z 26 maja 2023 r. (pakiet Slim VAT 3), np. w przypadku przekroczenia limitu dla wielu wpłat od osób trzecich, tj. 54 180 zł, obdarowani musieliby zapłacić podatek od spadków i darowizn od kwoty ponad ten limit.

Ostatecznie, tzw. podatek od zbiórek zostanie usunięty z ustawy o podatku od spadków i darowizn. Dodatkowo, kwota wolna w przypadku nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej, zostanie niestety obniżona do 5733 zł (od 1 lipca br. kwota ta, zgodnie z ustawą z dnia 26 stycznia 2023 r., miała wynosić 18 060 zł). Zmiany te wchodzą w życie 1 lipca 2023 r.

 

 

Grupy podatkowe

Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca, przy czym zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

  1. do grupy I - małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
  2. do grupy II - zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
  3. do grupy III - innych nabywców.

Zstępny - każdy kolejny potomek tej samej osoby: dziecko, wnuk, prawnuk, praprawnuk itd. Stosunek faktyczny pomiędzy czyimś zstępnym a daną osobą polega na tym, że ten pierwszy pochodzi od tej drugiej. Osoby te są spokrewnione ze sobą w linii prostej.

Wstępny - każdy przodek danej osoby: rodzice (ojciec, matka), dziadkowie (dziadek, babcia), pradziadkowie (pradziadek, prababcia), prapradziadkowie itd. Stosunek faktyczny pomiędzy daną osobą a jej wstępnym polega na tym, że ta pierwsza pochodzi od tego drugiego. Osoby te są spokrewnione ze sobą w linii prostej.

Za rodziców w rozumieniu ustawy uważa się również przysposabiających, a za zstępnych także przysposobionych i ich zstępnych.

Za zstępnych w rozumieniu ustawy uważa się również osoby, które przebywają lub przebywały w rodzinie zastępczej, w rodzinnym domu dziecka, w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej, o których mowa w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, a za wstępnych także odpowiednio osoby tworzące rodzinę zastępczą, prowadzące rodzinny dom dziecka lub pracujące z dziećmi w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej.

 

Zmiany w ustawie o podatku od spadków i darowizn

(art. 9 ust. 1 i 2 ustawy)

30 czerwca 2023 r.

Od 1 lipca 2023 r.

(po zmianach wynikających z ustawy z 26 stycznia 2023 r.)

Od 1 lipca 2023 r.

(po zmianach wynikających z ustawy z 26 maja 2023 r.)

wersja ostateczna przepisu

1. Opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

1. Opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej w okresie 5 lat, począwszy od dnia 1 lipca 2023 r. oraz w każdym kolejnym okresie 5 lat:

1. Opodatkowaniu podlega nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

1) 11 095 zł od jednej osoby - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej

1) 36 120 zł od jednej osoby lub 108 360 zł od wielu osób - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej

1) 36 120 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej

2) 8377 zł od jednej osoby - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej

2) 27 090 zł od jednej osoby lub 81 270 zł od wielu osób - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej

2) 27 090 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej

3) 5644 zł od jednej osoby - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej

3) 18 060 zł od jednej osoby lub 54 180 zł od wielu osób - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej

3) 5733 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

2. Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie

2. Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz w pięcioletnim okresie, o którym mowa w ust. 1, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych dotychczas w tym okresie. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie

2. Jeżeli nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych od tego samego zbywcy następuje więcej niż jeden raz, do czystej wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się czystą wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych dotychczas od tego samego zbywcy w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie

 

Zmiany od 30 czerwca 2023 r.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 28 czerwca 2023 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek, ustalono nowe kwoty zwolnień, podwyższając dotychczas obowiązujące kwoty o skumulowany indeks wskaźników cen towarów nieżywnościowych, ogłaszanych w okresie od trzeciego kwartału 2022 r. do pierwszego kwartału 2023 r., tj. o 6,33%.

Zatem, od 30 czerwca 2023 r., w myśl art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości, tj. wartości po potrąceniu długów i ciężarów, przekraczającej:

  • 11 095 zł (przed zmianą: 10 434 zł) - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
  • 8377 zł (przed zmianą: 7878 zł) - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
  • 5644 zł (przed zmianą: 5308 zł) - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

 

Ewa Iwan

 

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...