Podatek od nieruchomości przedsiębiorcy

Art. 2 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych należy rozumieć w ten sposób, że przedmiotem opodatkowania podatkiem od nieruchomości jest budowla znajdująca się w posiadaniu przedsiębiorcy, przy czym przedsiębiorca ten nie musi być jednocześnie podatnikiem podatku od nieruchomości, wymienionym w art. 3 ust. 1 ww. ustawy - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Krzysztof Winiarski, Sędziowie NSA Aleksandra Wrzesińska-Nowacka (sprawozdawca), Lidia Ciechomska-Florek, WSA del., Protokolant Janusz Bielski, po rozpoznaniu w dniu 18 lipca 2012 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 29 września 2010 r. sygn. akt III SA/Wr 404/10 w sprawie ze skargi W. Związku Wodociągów i Kanalizacji w W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia 8 marca 2010 r. nr [...] w przedmiocie podatku od nieruchomości za 2009 r.:

1) uchyla zaskarżony wyrok w całości i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu we Wrocławiu,
2) zasądza od W. Związku Wodociągów i Kanalizacji w W. na rzecz Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. kwotę 2.464 (dwa tysiące czterysta sześćdziesiąt cztery) złote tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 29 września 2010 r., sygn. akt III SA/Wr 404/10, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w sprawie ze skargi W. Związku Wodociągów i Kanalizacji w W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia 8 marca 2010 r., nr [...], w przedmiocie wymiaru podatku od nieruchomości za 2009 r., uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji oraz orzekł, iż powyżej wymienione decyzje nie podlegają wykonaniu.

Rozstrzygnięcie to zapadło w następującym, przyjętym przez Sąd pierwszej instancji, stanie faktycznym:

Decyzją z dnia 10 grudnia 2009 r., nr [...] Prezydent Miasta W. określił W. Związkowi Wodociągów i Kanalizacji (dalej: "Związek", "skarżący") wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za 2009 r. w kwocie 44.249 zł. W odwołaniu od tej decyzji skarżący podniósł, że nie zgłosił do opodatkowania wartości budowli - kolektorów kanalizacji sanitarnej - jako niezwiązanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Ponadto wyjaśniono, że Związek nie jest przedsiębiorcą, a sporne kolektory otrzymał nieodpłatnie od Gminy W..

Decyzją z dnia 8 marca 2010 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ wskazał, że przedmiotem opodatkowania w niniejszej sprawie są kolektory kanalizacji sanitarnej, stanowiące budowlę, w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, będące własnością Gminy W.. W. Związek Wodociągów i Kanalizacji jest związkiem międzygminnym. W dniu 7 marca 2006 r. Gmina W. zawarła umowę ze skarżącym o ustanowieniu na jego rzecz prawa nieodpłatnego używania tych kolektorów. Zgodnie z § 2 tej umowy na treść użytkowania składa się uprawnienie do używania przedmiotu i pobierania pożytków z rzeczy. W celu wykonywania zadań Związku utworzono spółkę z o.o. pod nazwą W. Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji (dalej: "Przedsiębiorstwo"). W dniu 11 czerwca 2008 r. Związek zawarł umowę z Przedsiębiorstwem w sprawie przekazania temu ostatniemu do nieodpłatnej eksploatacji przejętych w bezpłatne używanie do Gminy W. kolektorów kanalizacji sanitarnej. Uwzględniając przytoczone okoliczności faktyczne Kolegium uznało, że organ pierwszej instancji zasadnie przyjął, że podatnikiem podatku od nieruchomości od przedmiotowych budowli, jaki stanowią kolektory, jest Związek jako posiadacz zależny.

Organ stwierdził, odwołując się do art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. 2006 r., Nr 121, poz. 844 z późn. zm.; dalej: "u.p.o.l."), że sytuacji prawnej podatnika nie zmienia oddanie nieruchomości na podstawie umowy innemu podmiotowi do nieodpłatnej eksploatacji.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Związek zarzucił, że decyzja Kolegium została wydana z naruszeniem przepisów prawa materialnego - art. 1a ust. 1 pkt 3, art. 2 ust. 3 pkt 3, art. 3 ust. 4 u.p.o.l. Organ drugiej instancji błędnie zinterpretował również wymaganie prowadzenia działalności gospodarczej w odniesieniu do posiadaczy budowli stanowiących przedmiot opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Dodatkowo zarzucono organowi nierozważenie możliwości zastosowania w sprawie art. 3 ust. 4 u.p.o.l. Skoro bowiem Kolegium uznało za posiadacza zależnego Związek, a ten przekazał następnie kolektor instalacji sanitarny Przedsiębiorstwu, to jest on w posiadaniu dwóch posiadaczy. W takiej zaś sytuacji, ostatnio przywołany przepis przewiduje solidarną odpowiedzialność podatników. W konsekwencji, w skardze zajęto stanowisko, że zaskarżona decyzja powinna być adresowana zarówno do strony skarżącej, jak i do Przedsiębiorstwa.

W odpowiedzi na skargę strona przeciwna podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie, wnosząc o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny uwzględnił skargę. Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest w jego ocenie wskazanie podatnika, który na mocy art. 3 ust. 1 pkt 4 i ust. 4 będzie zobowiązany do uiszczenia należnego podatku od nieruchomości.

Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych nie zawiera własnej definicji kategorii posiadania. Posiadanie regulują przepisy Kodeksu cywilnego i właśnie one powinny były być przede wszystkim uwzględnione przez organy podatkowe przy ustalaniu, kto był posiadaczem kolektorów sanitarnych w badanym roku podatkowym. Przywołując art. 336 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.; dalej: "k.c.") Sąd stwierdził, że dla uznania danej osoby za posiadacza nie jest w ogóle istotne, czy posiadanie poparte jest tytułem prawnym. A contrario, jak stwierdził Sąd pierwszej instancji, za posiadacza - podatnika w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 4 u.p.o.l. może być uznany jedynie ten podmiot, co do którego organ podatkowy ustali, że spełnia on wszystkie wymagania i cechy charakterystyczne dla posiadacza, w ujęciu art. 336 k.c. Tymczasem w rozpatrywanej sprawie, zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, organy obu instancji nie poczyniły w tym zakresie wystarczających ustaleń. Przyjęły za to bezkrytycznie, że posiadaczem tym jest Związek, ponieważ ma tytuł prawny do władania przedmiotowymi urządzeniami sanitarnymi, wynikający z umowy zawartej z Gminą W. w dniu 7 marca 2006 r. Niewątpliwie z chwilą zawarcia powyższej umowy Związek uzyskał faktyczne władztwo nad kolektorem, które miał bez wątpienia sprawować dla realizacji celu, do którego został stworzony jako osoba prawna (Związek Gmin). Z chwilą faktycznego przejęcia kolektorów sanitarnych Związek stał się jego posiadaczem zależnym, na podstawie tytułu prawnego, w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 4 lit. a u.p.o.l. Władztwo to miał bowiem wykonywać co prawda w odniesieniu do przedmiotu stanowiącego własność Gminy, ale we własnym imieniu. Skarżący przekazał jednakże kolektory do nieodpłatnego używania Przedsiębiorstwu. Od tego momentu faktyczne władztwo nad tymi urządzeniami (element posiadania-corpus) przejęło Przedsiębiorstwo. Mimo to nadal organy podatkowe za posiadacza zależnego uznają Związek. Utrzymanie posiadania przez dotychczasowego posiadacza zależnego po oddaniu rzeczy w posiadanie innemu podmiotowi nie jest w ocenie Sądu możliwe. Art.337 k.c. nie dotyczy posiadania zależnego. Wbrew tej zasadzie organy podatkowe przyjęły, bez jakichkolwiek ustaleń w tym zakresie, że Związek jest nadal posiadaczem zależnym, opierając to twierdzenie wyłącznie na istniejącej umowie z Gminą W.. Nie sposób przypisywać określonemu podmiotowi statusu posiadacza w rozumieniu art. 336 k.c., jeżeli nie włada on rzeczą, nawet przy uwzględnieniu, że nie stracił tytułu do władania nią.

Podstawową okolicznością, jaką należało rozważyć w odniesieniu do sytuacji zaistniałej w 2008 r., po przekazaniu przez Związek Przedsiębiorstwu faktycznego władztwa nad kolektorami kanalizacji sanitarnej, była wzajemna relacja między Związkiem a Przedsiębiorstwem w zakresie realizacji zadań wynikających ze Statutu Związku. Organy podatkowe nie zbadały, czy po faktycznym przekazaniu tych urządzeń sanitarnych Przedsiębiorstwo eksploatuje je, pobiera z niego pożytki i ponosi koszty we własnym interesie (na swoją rzecz), czy też włada tymi urządzeniami, ale jedynie za Związek (jest dzierżycielem). Od ustaleń dokonanych w tym zakresie zależało przesądzenie statusu posiadacza.

Stwierdzenie, kto jest podatnikiem spornego podatku wymaga ponadto czynnego udziału Przedsiębiorstwa i to w każdym stadium postępowania, zgodnie z art. 123 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j.: Dz. U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60 z późn. zm.; dalej: "O.p.").

Wyrok ten zaskarżyło skargą kasacyjną Samorządowe Kolegium Odwoławcze, domagając się jego uchylenia w całości i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu we Wrocławiu oraz zasądzenia od strony skarżącej, na rzecz strony przeciwnej, kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono naruszenie przepisów prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy, to jest:

1) art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) oraz art. 133 § 1 i art. 141 § 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 poz. 270; dalej: "p.p.s.a.") w związku z art. 122 O.p. polegające na wydaniu wyroku uwzględniającego skargę i uchylającego zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji pomimo braku przesłanek do podjęcia takiego rozstrzygnięcia wobec niedopuszczenia się przez organy podatkowe naruszenia wyżej wymienionego przepisu ustawy Ordynacja podatkowa;

2) art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) oraz art. 133 § 1 i art. 141 § 4 p.p.s.a. w związku z art. 122 O.p. polegające na wydaniu wyroku uwzględniającego skargę i uchylającego zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji, pomimo braku przesłanek do podjęcia takiego rozstrzygnięcia, bowiem podatnik W. Związek Wodociągów i Kanalizacji spełniał wszystkie wymagania i cechy charakterystyczne dla posiadacza zależnego kolektorów kanalizacji sanitarnej w rozumieniu art. 336 i art. 337 k.c., a tym samym organy podatkowe pierwszej i drugiej instancji zasadnie przyjęły, że jest on podatnikiem podatku od nieruchomości od wyżej wymienionych kolektorów na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 4 lit. a) u.p.o.l.;

3) art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) oraz art. 133 § 1 i art. 141 § 4 p.p.s.a. w związku z art. 122 O.p. polegające na wydaniu wyroku uwzględniającego skargę i uchylającego zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji, pomimo braku przesłanek do podjęcia takiego rozstrzygnięcia, poprzez błędne wskazanie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, iż rzeczą organów podatkowych było wyjaśnienie, czy po faktycznym przekazaniu urządzeń sanitarnych Przedsiębiorstwo eksploatuje je, pobiera z niego pożytki i ponosi koszty we własnym interesie (na swoją rzecz) czy też włada ono co prawda tymi urządzeniami, ale jedynie za Związek ("za kogo innego"), w sytuacji gdy podniesiona przez Sąd okoliczność nie ma żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia podatkowego podjętego w zaskarżonych decyzjach, ponieważ w świetle przepisów art. 336 i art. 337 k.c. oraz art. 3 ust. 1 pkt 4 lit. a) u.p.o.l., jak również orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego posiadacz zależny, który zawarł umowę z właścicielem (jednostką samorządu terytorialnego) i oddał nieruchomość dalszemu posiadaczowi zależnemu na podstawie np. umowy najmu, dzierżawy lub użyczenia, pozostaje w dalszym ciągu podatnikiem podatku od nieruchomości;

4) art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) oraz art. 133 § 1 i art. 141 § 4 p.p.s.a. w związku z art. 122 O...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »