Podatek od nieruchomości: Problem z ustaleniem co jest lokalem i kto jest podatnikiem

Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych nie definiuje pojęcia lokalu mieszkalnego, jak również nie odwołuje się do innych aktów prawnych, zgodnie z którymi należy interpretować to pojęcie. Lokal mieszkalny niewyodrębniony prawnie, o którym mowa w art. 3 ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, cechuje zróżnicowany status prawny, może to być np. lokal spółdzielczy, komunalny, bądź inny. Z tego względu nie jest możliwe zastosowanie na potrzeby ustawy jednej z powołanych definicji.

Interpelacja nr 28113 do ministra finansów w sprawie określenia podatnika podatku od nieruchomości wykorzystywanej na potrzeby mieszkalne i biurowe, będącej własnością Skarbu Państwa w zarządzie Lasów Państwowych

Szanowna Pani Minister!

W związku z różnymi interpretacjami związanymi ze stosowaniem przepisów ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1445, ze zm.) bardzo proszę o jednoznaczne określenie podatnika podatku od nieruchomości w przypadku nieruchomości, która jest przeznaczona w części do celów mieszkalnych, zaś część pomieszczeń jest wykorzystywana do celów biurowych. Problem ten sygnalizują mi jednostki organizacyjne Lasów Państwowych, ale ostateczna interpretacja w tym zakresie pomocna będzie również w innych jednostkach będących własnością Skarbu Państwa lub jednocześnie w zarządzie Skarbu Państwa.

I. 1. Jednostki organizacyjne Lasów Państwowych (LP) między innymi: Nadleśnictwo Spychowo, Nadleśnictwo Parciaki udostępniają lokale mieszkalne do nieodpłatnego korzystania na podstawie art. 46 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28.09.1991 r. o lasach (Dz. U. z 2017 r. poz. 788, ze zm.) oraz odpłatnie na podstawie umów najmu. O tym, na kim ciąży w takich przypadkach obowiązek zapłaty podatku od nieruchomości, rozstrzygają przepisy art. 3 ust. 1 pkt 1 oraz 4 lit. a ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

2. Zgodnie z art. 3 ust. 1 cytowanej ustawy podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące (między innymi):

pkt 1) - właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych, z zastrzeżeniem ust. 3;

pkt 4) - posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie:

a) wynika z umowy zawartej z właścicielem, Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa lub z innego tytułu prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości.

II. 1. Zgodnie z art. 3 ust. 2 cytowanej ustawy obowiązek podatkowy dotyczący opodatkowania lokali będących w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe ciąży odpowiednio na jednostkach organizacyjnych Lasów Państwowych, faktycznie władających nieruchomościami lub obiektami budowlanymi.

2. W świetle powołanej powyższej regulacji podatnikiem jest zatem bądź osoba będąca posiadaczem zależnym (najemca lub osoba, której oddano nieruchomość lub samodzielny lokal do nieodpłatnego używania) posiadająca lokal na podstawie zawartej umowy, bądź jednostka organizacyjna Lasów Państwowych, faktycznie władająca daną nieruchomością lub obiektem budowlanym, jako reprezentant właściciela – Skarbu Państwa.

III. 1. Ustawa podatkowa nie definiuje pojęcia lokalu mieszkalnego niestanowiącego odrębnej nieruchomości, co rodzi trudności interpretacyjne w stosowaniu powołanych przepisów w przypadku, gdy przedmiotem najmu lub przekazania do nieodpłatnego korzystania jest budynek jednorodzinny oznaczony w ewidencji gruntów jako budynek mieszkalny, który nie jest przeznaczony wyłącznie do użytku mieszkalnego, bowiem mieści się w nim jednocześnie kancelaria leśniczego. Poza pomieszczeniem biurowym pozostała część budynku objęta jest umową najmu lub oddania do nieodpłatnego korzystania – na cele mieszkalne.

2. W praktyce w budynkach będących w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe spełniających funkcję mieszkalną i zarazem biurową (kancelaria) występują różne stany faktyczne:

2.1. gdy pomieszczenia biurowe mają osobne wejście z zewnątrz, z osobnym korytarzem oraz odrębną łazienką;

2.2. gdy kancelaria mieści się tylko w jednym pokoju, do którego wchodzi się przez pomieszczenia mieszkalne;

2.3. gdy pomieszczenie biurowe ma osobne wejście ale brak pomieszczeń towarzyszących.

3. Pojęcie odrębnej własności lokalu mieszkalnego pojawia się na gruncie przepisów art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 24.06.1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2018 r. poz. 716, ze zm.), według której dla powstania takiej własności wymagany jest wpis do księgi wieczystej.

4. Dla celów opodatkowania podatkiem od nieruchomości można byłoby więc uznać „a contrario”, iż lokal mieszkalny, dla którego nie została urządzona KW jest lokalem mieszkalnym niestanowiącym odrębnej nieruchomości.

5. W opisanych stanach faktycznych lokale mieszkalne w budynkach leśniczówek stanowią fizycznie wydzieloną ich część, dla której nie ma prowadzonej odrębnej KW. Wątpliwość dotyczy jednak tego, czy w stosunku do budynku mieszkalnego jednorodzinnego, który wraz z gruntem stanowi odrębną nieruchomość, spełnione są kryteria do wyodrębnienia lokalu mieszkalnego w reżimie ustawy o własności lokali, z której wywodzi się podana definicja lokalu niestanowiącego odrębnej nieruchomości. Innymi słowy: Czy do ustalenia w celach podatkowych statusu lokalu mieszkalnego wystarczające jest fizyczne wydzielenie pomieszczeń mieszkalnych (dla których nie jest urządzona KW) w budynku jednorodzinnym i oddanie ich w posiadanie na podstawie umowy osobie fizycznej, niezależnie przy tym od tego, czy jest to lokal samodzielny, czy też taki charakter można przypisać wyłącznie samodzielnym lokalom mieszkalnym, co do których istnieje prawna możliwość ustanowienia odrębnej ich własności?

IV. 1. Wprawdzie przepisy prawa podatkowego art. 3 ust. 1 pkt 4 lit. a i ust. 2, w związku z art. 2 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, były przedmiotem interpretacji ogólnej Ministra Finansów z dnia 19.10.2012 r. PL/LS/833/89/APQ/12/223 (w zakresie ustalenia podmiotu zobowiązanego do zapłaty podatku od nieruchomości z tytułu nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa będących w zarządzie Lasów Państwowych udostępnianych w drodze umowy pracownikom Służby Leśnej do bezpłatnego korzystania), w której organ wyjaśnił, jak należy rozumieć pojęcie lokalu stanowiącego odrębną własność, jednak Minister Finansów nie rozważał tej kwestii w odniesieniu do stanów faktycznych przedstawionych w niniejszym zapytaniu, dotyczących budynku spełniającego jednocześnie funkcje mieszkalne i biurowe.

2. Przepisy prawa podatkowego winny być tak sformułowane, aby podstawowe elementy konstrukcyjne obowiązku podatkowego, a takim jest ustalenie osoby podatnika, były jasno, precyzyjnie, wyraźnie określone. Jeśli ustawodawca używa w tym zakresie pojęć nieostrych, może to prowadzić do interpretacji normy prawnej...