Podatek od czynności cywilnoprawnych w PKPiR przy zakupie towarów handlowych

Przedsiębiorcy, prowadzący rachunkowość w formie PKPiR, bardzo często z tytułu różnego rodzaju transakcji zobowiązani będą do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Najczęściej będzie stanowił on koszty uzyskania przychodów, choć są sytuacje, w których PCC kosztem podatkowym nie będzie.

Omówimy dzisiaj sytuację, w której następuje zakup towarów handlowych od osób fizycznych, nieprowadzących działalności gospodarczej - w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej kupujemy bowiem różnego rodzaju rzeczy od osób fizycznych, które działalności nie prowadzą. Ponieważ nie ma tu zastosowania wyłączenie z PCC z tytułu obowiązku w podatku VAT po stronie sprzedającego, a po stronie kupującego (przedsiębiorcy) taki obowiązek też najczęściej nie powstanie (z wyłączeniem szczególnych przypadków określonych w ustawie o VAT) – kupujący, czyli przedsiębiorca, będzie musiał określić wartość transakcji i odprowadzić od niej PCC.

Jeżeli podstawa opodatkowania dla tej czynności nie przekracza 1000 zł, czynność ta jest z podatku zwolniona.

Co jednak, gdy kupujemy od jednej osoby w jednym dniu różne rzeczy, których jednostkowa wartość nie przekracza 1000 zł, a łączna – już tak?

Zwróćcie proszę uwagę na zapis z ustawy o PCC: „podatkowi podlegają umowy sprzedaży”. Z tego wniosek, że dla stwierdzenia, czy powstanie obowiązek podatkowy, należy określić wartość, którą przynosi pojedyncza umowa. Tak więc jeżeli zawrzemy kilka oddzielnych transakcji zakupu, dla wskazania, czy powinniśmy zapłacić PCC, należy brać pod uwagę wartość każdej z umów z osobna.

Przykład

1. Na aukcji internetowej kupiliśmy cztery komody z przeznaczeniem do dalszej odsprzedaży.

Każda z nich kosztowała 500 zł, ale zakupu dokonaliśmy w ramach jednej aukcji. Zawarliśmy więc jedną umowę i trzeba będzie zapłacić podatek w wysokości 40 zł (2% od 2000 zł).

2. Kupiliśmy te same cztery komody po 500 zł, ale tym razem każda z nich była wystawiona na innej aukcji. Zawarliśmy zatem cztery umowy, każda z nich o wartości 500 zł. Nie powstanie obowiązek podatkowy w PCC.

Czy oznacza to, że przy zakupie np. na pchlim targu różnych rzeczy do dalszej odsprzedaży od tej samej osoby w tym samym czasie możemy dokonać podobnej operacji i uznać, że zawarliśmy kilka umów?

Naszym zdaniem tak. W tej konkretnej sytuacji każdą z rzeczy negocjowaliśmy bowiem osobno, mogliśmy dla każdej rzeczy modyfikować umowę, np. w zakresie terminu do zwrotu, długości gwarancji itp.

Odpowiedzmy zatem na pytanie, w której kolumnie PKPiR należy zaksięgować PCC przy zakupie towarów handlowych (od osób fizycznych, nie prowadzących działalności gospodarczej– doliczyć go do ceny towaru (kolumna 10) czy ująć w kosztach ubocznych (kolumna 11)?

Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy sięgnąć do rozporządzenia i do objaśnień do wzoru PKPiR znajdujących się w rozporządzeniu.

W objaśnieniach czytamy:

Kolumna 10 jest przeznaczona do wpisywania zakupu materiałów oraz towarów handlowych według cen zakupu.

Cena zakupu to zgodnie z § 3 pkt 2 rozporządzenia cena, jaką nabywca płaci za zakupione składniki majątku, pomniejszona o podatek od towarów i usług podlegający odliczeniu w myśl odrębnych przepisów, a przy imporcie powiększona o należne cło, podatek akcyzowy oraz opłaty celne dodatkowe, obniżona o rabaty, opusty i inne podobne obniżenia, natomiast w razie otrzymania składnika majątku w drodze darowizny lub spadku – wartość odpowiadająca cenie zakupu takiego samego lub podobnego składnika.

Kolumna 11 jest natomiast przeznaczona do wpisywania kosztów ubocznych związanych z zakupem, np. kosztów dotyczących transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze. Katalog kosztów ubocznych jest otwarty, wskazuje na to użycie skrótu „np.” – wymienione koszty uboczne stanowią jedynie przykład.

Jeżeli PCC płacony jest w związku z zakupem towaru handlowego, powinien zostać zaewidencjonowany w kolumnie 11 PKPiR. I w związku z tym pojawia się następne pytanie: kiedy (w jakim dniu) możemy ująć, zaksięgować PCC w PKPiR – w dniu zawarcia umowy czy w dniu faktycznej zapłaty?

Artykuł 23 ustawy o pdof zawiera katalog wydatków, które nie mogą być kosztem uzyskania lub mogą nim być, lecz dopiero po ich faktycznej zapłacie (albo spełnieniu innych, dodatkowych warunków).

W ust. 1 pkt 12 tego znajdziecie informację, że za koszt uzyskania przychodów nie mogą być uznane podatek dochodowy oraz podatek od spadków i darowizn. W pkt 43 natomiast wymienione są sytuacje, za koszt może zostać uznany podatek VAT.

W art. 23 możemy przeczytać o różnych przypadkach wyłączających z kosztów uzyskania przychodów wydatki faktycznie nieopłacone (lub niepostawione do dyspozycji odbiorcy). Podatek od czynności cywilnoprawnych wśród tych wyjątków jednak nie występuje. Oznacza to, że do PCC stosujemy ogólne zasady uznawania go za koszt podatkowy i ogólne zasady określenia momentu powstania tego kosztu.

Obowiązek podatkowy zgodnie z ustawą o PCC powstaje z chwilą dokonania czynności prawnej, czyli z chwilą zawarcia umowy sprzedaży. Co prawda deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych należy złożyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, ale nie ma to znaczenia – koszt powstaje w momencie zawarcia umowy, tak więc PCC księgujemy w kolumnie 11 z tą samą datą co towary, których PCC dotyczy.

Redakcja podatki.biz