Podatek cukrowy. Troska o zdrowie, czy o budżet?

W projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z promocją prozdrowotnych wyborów konsumentów zaproponowano nałożenie nowego podatku na wszystkie napoje z dodatkiem substancji o właściwościach słodzących. W projekcie brak jest natomiast działań w zakresie edukacji i innych prozdrowotnych działań w zakresie promocji zdrowej diety i aktywnego trybu życia. Czy rząd przewiduje wspierać aktywność, stosując niskie stawki VAT np. na usługi fitness lub wprowadzenie możliwości odliczenia od podatku części poniesionych wydatków na sport?

Interpelacja nr 1919 do ministra finansów w sprawie możliwych skutków wprowadzenia tzw. podatku cukrowego

Szanowny Panie Ministrze!

W projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z promocją prozdrowotnych wyborów konsumentów zaproponowano nałożenie nowego podatku na wszystkie napoje z dodatkiem substancji o właściwościach słodzących. Ministerstwo Zdrowia uzasadnia ww. zmiany wykorzystaniem polityki fiskalnej jako narzędzia służącego promocji prozdrowotnych wyborów konsumentów. Z przedłożonego w grudniu 2019 r. projektu wynika, że danina ta pozwoli pozyskać dodatkowe 2,3 mld zł wpływów w 2020 r. Istnieją obawy, że po wprowadzeniu proponowanych regulacji negatywne skutki odczują gospodarstwa domowe, rolnicy i budżet państwa. Podatek od napojów słodzonych obniży konkurencyjność przedsiębiorstw, może również przyczynić się do zwolnień pracowników oraz wzrostu tzw. szarej strefy, gdyż wiele produktów będzie sprowadzanych z krajów sąsiednich (Czechy, Niemcy, Słowacja, Litwa, Łotwa), gdzie nie ma takiego podatku. Straci na tym budżet państwa, ponieważ skurczą się m.in. przychody z eksportu żywności przedsiębiorstw płacących podatki w Polsce. Warto zwrócić uwagę na fakt, iż branża napojowa jest obecnie przedmiotem kilku prac ustawowych, w tym np. związanych z kaucją za opakowania czy opłatą za recykling butelek PET, które kompleksowo spowodują szereg nowych obciążeń dla producentów napojów. Po wprowadzeniu nowego podatku wzrosną ceny na produkty słodzone, ale nie spadnie spożycie cukru. Nastąpi obawa przesunięcia konsumpcji w kierunku tanich zamienników, takich jak syropy, saszetki czy pastylki, z których konsumenci zrobią niezdrowe napoje, a których cena bez podatku będzie dużo niższa od gotowych napojów z wysokim kosztem wytworzenia.

Biorąc pod uwagę powyższe, zwracam się do Pana Ministra z następującymi pytaniami:

1. Czy w przypadku wprowadzenia ustawy powodującej wzrost cen produktów zawierających cukier i słodziki jako niezdrowe zostanie obniżona stawka VAT na wodę z 23% na 8%? Obniżenie ceny dla konsumenta na wodę przyczyniłoby się do wzrostu spożycia tej najlepszej dla zdrowia kategorii.
2. Projekt ustawy traktuje napoje typu woda smakowa z bardzo niską zawartością cukru na równi z napojami zawierającymi powyżej 10 g/100 ml cukru. Czy przewidują Państwo wzorem Wielkiej Brytanii brak podatku cukrowego na takie napoje do 5 g/100 ml cukru, a na powyżej 5 g liniowy wzrost?
3. Spożycie cukru w Polsce wynosi ok 51,1 kg per capita rocznie, z czego tylko ok. 9 kg jest dostarczane w formie napojów. Czy możliwe jest wprowadzenie akcyzy na cukier? Byłaby to bardziej skuteczna i sprawiedliwa danina niż proponowana w projekcie ustawy opłata uderzająca tylko w producentów napojów, a niepowodująca zmniejszenia spożycia cukru per capita.
4. Czy rozważają Państwo wprowadzenie w art. 12a ust. 1 definicji, co należy rozumieć przez „napój”? Na polskim rynku jest wiele produktów, które mają postać napojów i jednocześnie należą do kategorii innych środków spożywczych, a brak doprecyzowania w tej kwestii pozostawia wątpliwość dotyczącą zakresu stosowana ustawy.
5. Nowy podatek miałby wejść w życie od 1 kwietnia br. Czy istnieje możliwość wydłużenia vacatio legis tak, aby producenci byli w stanie dostosować się do tak daleko idących zmian?
6. W projekcie brak jest działań w zakresie edukacji i innych prozdrowotnych działań w zakresie promocji zdrowej diety i aktywnego trybu życia. Czy przykładem innych krajów przewidują Państwo wspierać aktywność, stosując niskie stawki VAT np. na usługi fitness lub wprowadzenie możliwości odliczenia od podatku części poniesionych wydatków na sport?

Poseł Małgorzata Pępek

31 stycznia 2020 r.

Odpowiedź na interpelację nr 1919 w sprawie możliwych skutków wprowadzenia tzw. podatku cukrowego

Szanowna Pani Marszałek,

w odpowiedzi na interpelację poselską z dnia 10 lutego 2020 r. nr 1919 Pani Małgorzaty Pępek, Posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, w sprawie skutków wprowadzenia tzw. opłaty cukrowej, w zakresie właściwości Ministra Finansów (tj. pytania nr 1, 3 i 6) uprzejmie informuję.

Ad. 1

Odnosząc się do pytania dotyczącego obniżenia stawki VAT na wodę z 23% na 8%, wyjaśniam, że w dniu 9 sierpnia 2019 r. Sejm uchwalił us...