Poczęstunek dla pracowników i kontrahentów a VAT

Przedsiębiorca może odliczyć podatek naliczony przy nabyciu artykułów spożywczych zużytych przez pracowników lub gości (kontrahentów), gdy nabywane artykuły należą się pracownikom na podstawie wewnętrznych regulacji, czy też są udostępniane na spotkaniach roboczych lub spożywane na spotkaniach biznesowych z kontrahentami mających związek z wykonywaniem czynności opodatkowanych.

Takie stanowisko wynika z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 29 kwietnia 2014 r., sygn. IPPP1/443-362/14-3/IGo.

Z wnioskiem o interpretację zwróciła się do organu podatkowego spółka kapitałowa prowadzącą działalność gospodarczą w zakresie obrotu artykułami kosmetycznymi - cała sprzedaż opodatkowana jest podatkiem VAT. Spółka wyjaśniła, że w ramach prowadzonej działalności dokonuje zakupu różnych artykułów spożywczych, które są zużywane (spożywane) przez pracowników oraz gości w czasie pracy lub spotkań biznesowych. Zakupy obejmują typowe artykuły spożywcze służące poczęstunkowi np. kawę, herbatę, mleko (dodatek do kawy lub herbaty), cukier (ewentualnie słodzik), wodę mineralną, soki owocowe, napoje gazowane, ciastka oraz owoce.

Zgodnie z wewnętrznymi regulacjami spółki w zakresie uprawnień przysługującym pracownikom, pracownikom zapewnia się w godzinach pracy napoje: wodę mineralną, kawę i herbatę oraz dodatki do nich, tj. cukier (słodzik) i mleko. Niezależnie od powyższych uregulowań pracownicy w trakcie spotkań roboczych mogą korzystać także z poczęstunku sokami, napojami gazowanymi, a także owocami i ciastkami. Ma się to przyczyniać do zwiększenia efektywności w pracy.

Natomiast poczęstunek na spotkaniach biznesowych jest wpisany w typowe działania mające na celu utrzymanie dobrego wizerunku firmy oraz zapewniać odpowiednią atmosferę takich spotkań z kontrahentami.

Spółka chciała wiedzieć czy postępuje prawidłowo odliczając podatek VAT naliczony przy zakupie ww. artykułów spożywczych.

Nieodpłatne przekazanie

Dyrektor Izby Skarbowej wyjaśnił, że zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przy czym, w myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Według art. 7 ust. 2 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2. wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Organ podatkowy stwierdził, że z analizy powołanego art. 7 ust. 2 ustawy wynika że ustawodawca rozróżnia czynność przekazania od czynności zużycia towarów. Zatem, opodatkowaniu podlega, zgodnie z pkt 1, przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste ściśle wymienionych osób, a na mocy pkt 2 tego przepisu, wszelkie inne darowizny. Skutkiem tak sformułowanych norm prawnych jest przyjęcie, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w trybie art. 7 ust. 2 ustawy, podlega wszelkie przekazanie towarów, natomiast zużycie - tylko na rzecz podmiotów wymienionych w pkt 1 tego przepisu. Nie podlegają zatem opodatkowaniu nieodpłatne czynności zużycia towarów na cele związane z prowadzoną działalnością, w przypadku gdy beneficjentem jest np. kontrahent przedsiębiorcy (potencjalny kontrahent) - osoba trzecia, niebędąca pracownikiem, udziałowcem ani inną osobą wymienioną w art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy, a także zużycie towarów na cele własne prowadzonej działalności gospodarczej.

Potrzeby osobiste czy pracownicze?

DIS podkreślił, że przepisy ustawy nie definiują pojęcia „potrzeb osobistych”. Zgodnie ze słownikiem języka polskiego uznać należy, że potrzebami „osobistymi” są takie potrzeby, które „dotyczą danej osoby” i które są jej potrzebami „prywatnymi”, tj. potrzebami niezwiązanymi z prowadzoną przez tą osobę działalnością gospodarczą, statusem pracownika czy pełnioną funkcją. Dlatego też można przyjąć, że potrzebami osobistymi są te, których realizacja nie jest związana ze stosunkiem pracy, a więc potrzeby osobiste to takie, których zaspokojenie wynika z dobrej woli pracodawcy. Natomiast potrzeby pracownicze to te, których spełnienie nie wynika z autonomii woli stron, ale do zaspokajania których pracodawca jest zobowiązany na podstawie przepisów prawa, np.: przepisów Kodeksu pracy, przepisów innych ustaw regulujących prawa i obowiązki pracowników oraz pracodawców, postanowień zbiorowych układów pracy, postanowień porozumień zbiorowych, przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy itp.

Zatem, zużycie (spożycie) artykułów spożywczych w ramach zadośćuczynienia przez spółkę uprawnieniom pracowników wynikających z wewnętrznych regulacji spółki przez zapewnienie do spożycia wody mineralnej, kawy, herbaty, oraz dodatków: cukru (słodzika) i mleka - nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, czynność ta nie jest bowiem przekazaniem lub zużyciem towarów na cele osobiste pracowników. Również przekazywanie pracownikom napojów w ramach stosunku zatrudnienia, do czego spółka zobligowana jest przepisami prawa, nie stanowi w tym przypadku przekazania towarów na cele osobiste pracowników, gdyż takie zużycia (spożycia) mają na celu zabezpieczenie pracownikom zgodnych z przepisami warunków pracy oraz służą prawidłowemu funkcjonowaniu przedsiębiorstwa.

Ponadto, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zwyczajowe zużycie (spożycie) przez pracowników udostępnianych na spotkaniach roboczych przez spółkę pozostałych artykułów spożywczych (np. soków, napojów gazowanych, ciastek i owoców) oraz zużycie (spożycia) artykułów spożywczych na spotkaniach biznesowych z kontrahentami, gdyż wskazane czynności związane są z działalnością gospodarczą (opodatkowaną) spółki. Ponadto zużycie przedmiotowych towarów nie jest zużyciem przez podmioty wskazane w art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT.

Tym samym, ponieważ nie zostały spełnione warunki konieczne do uznania za opodatkowaną dostawę towarów w postaci przekazania nieodpłatnego przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, tj. brak uznania zużycia tychże towarów za dokonane w celach osobistych przez osoby wskazane w przepisie, Dyrektor Izby Skarbowej stwierdził, że nie znajdzie zastosowania w sprawie spółki przepis art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT i w konsekwencji wszystkie wyżej wskazane przedmiotowe zużycia (spożycia) nie będą podlegały przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Odliczenie VAT od artykułów spożywczych

Stosownie do treści art. 86 ust. 1 ustawy - w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Natomiast, w myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Z treści cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, w związku z nabyciem których podatek został naliczony, będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Organ podatkowy podkreślił, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie precyzują, jaki związek musi istnieć pomiędzy zakupami a sprzedażą, żeby podatnik mógł skorzystać z prawa do odliczenia. Związek ten może być bezpośredni lub pośredni. Związek bezpośredni występuje wówczas, gdy nabywane towary służą dalszej odsprzedaży lub też w bezpośredni sposób wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez spółkę.

Natomiast o związku pośrednim mówimy wtedy, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania podmiotu, a więc w sposób pośredni wiążą się z działalnością gospodarczą i z osiąganymi przychodami. Aby wskazać, czy określone zakupy mają związek pośredni musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy między dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu. Pośredni związek dokonanych zakupów z działalnością gospodarczą występuje wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania przychodu lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotów.

Ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, m.in. tego, że zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy o podatku od towarów i usług. Ten ostatni przepis określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony.

Biorąc pod uwagę powyższe DIS stwierdził, że spółka zachowuje prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu ww. artykułów spożywczych zużytych przez pracowników lub gości (kontrahentów) spółki, gdyż nabywane przez spółkę artykuły spożywcze, które przeznaczone są w celu zużycia (spożycia) w ramach zadośćuczynienia uprawnieniom pracowników wynikających z wewnętrznych regulacji spółki, czy też udostępniane na spotkaniach roboczych lub zużywane (spożywane) na spotkaniach biznesowych z kontrahentami mają związek (pośredni) z wykonywaniem czynności opodatkowanych. Nabywane przez spółkę towary nie służą dalszej odsprzedaży, ani nie są wykorzystywane do wytworzenia wyrobów i usług będących przedmiotem obrotu, ale pośrednio służą wykonywaniu czynności opodatkowanych, jakim jest obrót artykułami kosmetycznymi (sprzedażą opodatkowaną podatkiem VAT).

Ewa Iwan