Planowanie strategiczne w nowoczesnej firmie – poradnik

Aby osiągnąć sukces w biznesie, trzeba wiedzieć, dokąd się zmierza oraz w jaki sposób i kiedy chce się tam dotrzeć. Mówiąc wprost, potrzebne jest planowanie strategiczne. Zastanawiasz się, jak podejść do tego zadania i które elementy są istotne? Podpowiadamy. 

Planowanie strategiczne – jakie elementy obejmuje?

Planowanie strategiczne oznacza spojrzenie na działalność firmy w szerokiej perspektywie. Takiej, która uwzględnia różne perspektywy czasowe – zarówno tę najbliższą, jak i długofalową. Dlatego najczęściej opracowuje się trzy różne plany, tzn.:

• operacyjny – nakierowany na cele bieżące, tj. miesięczne, kwartalne oraz roczny;
• taktyczny – sięgający od 1 do 5 lat wprzód;
• strategiczny – najbardziej dalekosiężny, na okres ponad 5 lat.

W tym procesie uczestniczy zazwyczaj szeroki zespół. Poza kadrą zarządzającą firmą mogą się w nim znaleźć również zewnętrzni eksperci. Współpraca z takimi specjalistami pozwala zyskać bardziej obiektywne spojrzenie na daną koncepcję biznesu. Często to pierwszy krok do urealnienia celów oraz planów, a co za tym idzie – do tego, aby zrealizować swoje zamierzenia.

Jak powinien wyglądać proces planowania strategicznego?

Najważniejsza kwestia to spójność planów operacyjnego, taktycznego i strategicznego. Wszystkie powinny zmierzać ku osiągnięciu jednego celu – tego zapisanego w wizji Twojego przedsiębiorstwa. Jak do tego doprowadzić? Proces obejmuje trzy podstawowe etapy.

Analiza strategiczna – zanim zaczniesz snuć plany

Aby zdefiniować cele biznesowe, trzeba wiedzieć, „na czym się stoi”. Dlatego w takim procesie podstawą jest analiza SWOT – określenie Twoich obecnych sił i słabości, a także szans i zagrożeń dla prowadzonego biznesu. Istotne kwestie to:

• określenie zasobów strategicznych firmy – środków, które masz do realizacji planów: finansów, technologii, ludzi itp.; ale także deficytów, z którymi trzeba będzie sobie jakoś poradzić;
• badanie otoczenia biznesowego przedsiębiorstwa – np. konkurencji, potrzeb i oczekiwań potencjalnych klientów i kontrahentów.

Te informacje pomogą świadomie wytyczyć cele krótko- i długofalowe – tak, aby były one realistyczne i racjonalnie zdefiniowane.

Tworzenie planu strategicznego, czyli scenariusz na każdą ewentualność

Na podstawie danych zebranych podczas analizy można przystąpić do wytyczania kierunku działania i „kreślenia mapy”, która doprowadzi do ostatecznego celu. Na tym etapie warto rozważyć różne scenariusze zdarzeń.

Cele biznesowe powinny być ambitne, ale również możliwe do spełnienia. Przy ich wytyczaniu nie warto sobie stawiać poprzeczki zbyt wysoko. Trzeba uwzględnić nie tylko najbardziej optymistyczny scenariusz, ale również taki, w którym nie wszystko się powiedzie. Rynek bywa nieprzewidywalny i mogą się na nim pojawić rozmaite zagrożenia.

Dlatego z perspektywy zarządzania strategicznego konieczne jest też odpowiedzialne zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwie – zarówno na etapie wytyczania długofalowych planów, jak i w codziennej działalności operacyjnej. To, czy realizacja planów strategicznych się powiedzie, może zależeć choćby od rzetelnej weryfikacji potencjalnych kontrahentów biznesowych.

Realizacja strategiczna, czyli od teorii do praktyki

Kiedy zostaną już rozpisane plany na poszczególnych poziomach – od operacyjnego po strategiczny – można przystąpić do ich wdrażania. Codzienne podążanie w wytyczonym kierunku wymaga oczywiście ustalania mniejszych celów – osobistych i zespołowych – tak, aby krok po kroku zmierzać po sukces.

Etap realizacji to ten, na którym teoria styka się z rzeczywistością. Dlatego, planując, trzeba przewidzieć rozmaite problemy i komplikacje. Mogą się pojawić np.:

• spadek motywacji zespołu lub zmiany w jego składzie, które utrudnią utrzymanie tempa działania;
• konkurencyjna oferta, która będzie wymagać zmiany strategii marketingowej czy sprzedażowej;
• zmiana sytuacji na rynku lokalnym lub globalnym, która ogólnie przełoży się na funkcjonowanie biznesu.

Dlatego trzeba być gotowym do zmiany założeń strategicznych – tak, aby zaadaptować się do nowych warunków. W nowoczesnym świecie VUCA to absolutna podstawa świadomego biznesu.

Opracowano na zlecenie Biura Informacji Gospodarczej InfoMonitor S.A.