PKPiR: Dokumentowanie zakupu rzeczy na portalu internetowym

Potwierdzenia zawarcia umowy zakupu towarów handlowych zawierające wyłącznie dane wystawcy aukcji, datę wykonania operacji, przedmiot, ilość, cenę, a także wyciąg z rachunku bankowego, z którego wynika, że wpłata została przekazana sprzedającemu, a nie zawierający podpisów osób uprawnionych do prawidłowego dokumentowania operacji gospodarczych, nie może stanowić dowodu księgowego, będącego podstawą ujęcia wydatków (kosztów) w podatkowej księdze przychodów i rozchodów.

Szczegółowe zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, w tym także warunki, jakie musi spełniać dokument, aby mógł stanowić podstawę ujęcia wydatku, jako koszt w tej księdze określają przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (tekst jedn.. Dz.U. z 2014 r. poz. 1037).

Co może być dowodem księgowym?

Stosownie do treści § 12 ust. 3 powołanego rozporządzenia, podstawą zapisów w księdze są dowody księgowe, którymi są:

1. faktury, faktury VAT RR, rachunki oraz dokumenty celne, zwane dalej "fakturami", wystawione zgodnie z odrębnymi przepisami,
1a. dokumenty określające zmniejszenie kosztów uzyskania przychodów (zwiększenie przychodów) na podstawie art. 24d ustawy o podatku dochodowym, (dowody zmniejszenia kosztów/zwiększenia przychodów), zawierające co najmniej:

a. datę wystawienia dokumentu oraz miesiąc, w którym dokonuje się zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów (zwiększenia przychodów),
b. wskazanie faktury (rachunku), a jeżeli nie istniał obowiązek wystawienia faktury (rachunku) - wskazanie umowy albo innego dokumentu, stanowiących podstawę do zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów (zwiększenia przychodów) zgodnie z art. 24d ustawy o podatku dochodowym,
c. wskazanie kwoty, o którą podatnik zmniejsza koszty uzyskania przychodów (zwiększa przychody),
d. podpis osoby sporządzającej dokument, lub

1b. dokumenty określające zwiększenie kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 24d ustawy o podatku dochodowym, (dowody zwiększenia kosztów), zawierające co najmniej:

a. datę wystawienia dokumentu oraz miesiąc, w którym dokonuje się zwiększenia kosztów uzyskania przychodów,
b. wskazanie faktury (rachunku), a jeżeli nie istniał obowiązek wystawienia faktury (rachunku) - wskazanie umowy albo innego dokumentu, stanowiących podstawę do zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów (zwiększenia przychodów) zgodnie z art. 24d ustawy o podatku dochodowym,
c. wskazanie kwoty, o którą podatnik zwiększa koszty uzyskania przychodów,
d. wskazanie dowodu potwierdzającego uregulowanie zobowiązania, o które podatnik zwiększa koszty uzyskania przychodów,
e. podpis osoby sporządzającej dokument, lub

2. inne dowody, wymienione w § 13 i 14, stwierdzające fakt dokonania operacji gospodarczej zgodnie z jej rzeczywistym przebiegiem i zawierające co najmniej:

a. wiarygodne określenie wystawcy lub wskazanie stron (nazwę i adresy) uczestniczących w operacji gospodarczej, której dowód dotyczy,
b. datę wystawienia dowodu oraz datę lub okres dokonania operacji gospodarczej, której dowód dotyczy, z tym że jeżeli data dokonania operacji gospodarczej odpowiada dacie wystawienia dowodu, wystarcza podanie jednej daty,
c. przedmiot operacji gospodarczej i jego wartość oraz ilościowe określenie, jeżeli przedmiot operacji jest wymierny w jednostkach naturalnych,
d. podpisy osób uprawnionych do prawidłowego udokumentowania operacji gospodarczych

- oznaczone numerem lub w inny sposób umożliwiający powiązanie dowodu z zapisami księgowymi dokonanymi na jego podstawie.

Dowód księgowy powinien być sporządzony w języku polskim. Treść dowodu musi być pełna i zrozumiała; dopuszczalne jest stosowanie skrótów ogólnie przyjętych. Jeżeli w dowodzie podane jest wartościowe określenie operacji gospodarczej tylko w walucie obcej, podatnik posiadający ten dowód jest obowiązany przeliczyć walutę obcą na złote, po obowiązującym w dniu dokonania operacji kursie, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o podatku dochodowym. Wynik przeliczenia należy zamieścić w wolnych polach dowodu lub w załączniku do dowodu sporządzonego w walucie obcej (§ 12 ust. 4 ww. rozporządzenia).

Natomiast § 13 ww. rozporządzenia stanowi, że za dowody księgowe uważa się również:

1. dzienne zestawienia dowodów (faktur dotyczących sprzedaży) sporządzone do zaksięgowania ich zbiorczym zapisem;
2. noty księgowe, sporządzone w celu skorygowania zapisu dotyczącego operacji gospodarczej, wynikającej z dowodu obcego lub własnego, otrzymane od kontrahenta podatnika lub przekazane kontrahentowi;
3. dowody przesunięć;
4. dowody opłat pocztowych i bankowych;
5. inne dowody opłat, w tym dokonywanych na podstawie książeczek opłat, oraz dokumenty zawierające dane, o których mowa w § 12 ust. 3 pkt 2.

Dowody wewnętrzne

Ponadto, zgodnie z § 14 ww. rozporządzenia na udokumentowanie zapisów w księdze, dotyczących niektórych kosztów (wydatków) mogą być sporządzone dokumenty zaopatrzone w datę i podpisy osób, które bezpośrednio dokonały wydatków (dowody wewnętrzne), określające przy zakupie: nazwę towaru oraz ilość, cenę jednostkową i wartość, a w innych przypadkach - przedmiot operacji gospodarczych i wysokość kosztu (wydatku) ograniczając jednak tę możliwość do enumeratywnie wskazanych wydatków.

W myśl bowiem § 14 ust. 2 ww. rozporządzenia dowodami wewnętrznymi można udokumentować jedynie:

1. zakupu, bezpośrednio od krajowego producenta lub hodowcy, produktów roślinnych i zwierzęcych, nieprzerobionych sposobem przemysłowym lub przerobionych sposobem przemysłowym, jeżeli przerób polega na kiszeniu produktów roślinnych lub przetwórstwie mleka albo na uboju zwierząt rzeźnych i obróbce poubojowej tych zwierząt;
2. zakupu od ludności, sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU), surowców roślin zielarskich i ziół dziko rosnących leśnych, jagód, owoców leśnych i grzybów leśnych (PKWiU ex 02.30.40.0);
3. wartości produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy lub hodowli prowadzonej przez podatnika;
4. zakupu w jednostkach handlu detalicznego materiałów pomocniczych;
5. kosztów diet i innych należności za czas podróży służbowej pracowników oraz wartości diet z tytułu podróży służbowych osób prowadzących działalność gospodarczą i osób z nimi współpracujących;
6. zakupu od ludności odpadów poużytkowych, stanowiących surowce wtórne, z wyłączeniem zakupu (skupu) metali nieżelaznych oraz przeznaczonych na złom samochodów i ich części składowych;
7. wydatków związanych z opłatami za czynsz, energię elektryczną, telefon, wodę, gaz i centralne ogrzewanie, w części przypadającej na działalność gospodarczą; podstawą do sporządzenia tego dowodu jest dokument obejmujący całość opłat na te cele;
8. opłat sądowych i notarialnych;
8a. opłaty skarbowej uiszczanej znakami tej opłaty do dnia 31 grudnia 2008 r.;
9.wydatków związanych z parkowaniem samochodu w sytuacji, gdy są one poparte dokumentami niezawierającymi danych, o których mowa w § 12 ust. 3 pkt 2; podstawą wystawienia dowodu wewnętrznego jest bilet z parkometru, kupon, bilet jednorazowy załączony do sporządzonego dowodu.

Albo faktura, albo umowa sprzedaży

Dokumentem będącym podstawą do ujęcia operacji gospodarczych dotyczących nabycia składników majątku stanowiących towary w prowadzonej działalności gospodarczej, w podatkowej księdze przychodów i rozchodów powinna być więc, co do zasady, faktura, bądź rachunek, o których mowa w § 12 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Jeżeli jednak osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą dokonuje zakupów na potrzeby działalności gospodarczej od osób fizycznych, które działalności gospodarczej nie prowadzą, to dokumentami stanowiącymi podstawę wpisu do podatkowej księgi przychodów i rozchodów mogą być umowy sprzedaży, lub inne dokumenty, o których mowa w § 13 pkt 5 ww. rozporządzenia zawierające dane wymienione w § 12 ust. 3 pkt 2 tego rozporządzenia.

Z uwagi na powyższe, potwierdzenia zawarcia umowy zakupu towarów handlowych zawierające wyłącznie dane wystawcy aukcji, datę wykonania operacji, przedmiot, ilość, cenę, a także wyciąg z rachunku bankowego, z którego wynika, że wpłata została przekazana sprzedającemu, a nie zawierający podpisów osób uprawnionych do prawidłowego dokumentowania operacji gospodarczych - nie odpowiada wymaganiom określonym w cytowanym wyżej rozporządzeniu i nie może stanowić dowodu księgowego, będącego podstawą ujęcia wydatków (kosztów) w podatkowej księdze przychodów i rozchodów.

Tak uznał również Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 27 sierpnia 2014 r., sygn. ITPB1/415-649/14/WM.

Z wnioskiem o interpretację zwrócił się przyszły przedsiębiorca, który zamierzał zarejestrować działalność gospodarczą polegającą na zakupie na aukcjach internetowych używanych telefonów komórkowych od osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, a następnie odsprzedaży tych telefonów również za pomocą serwisów aukcyjnych. Jak wyjaśnił, po dokonaniu zakupu telefonu poprzez portal aukcyjny otrzyma wszelkie dane na temat dokonanego zakupu w szczególności:

• dane personalne osoby, która sprzedała telefon, takie jak: imię, nazwisko, adres zamieszkania, numer rachunku bankowego do zapłaty za telefon;
• rodzaj zakupionego telefonu, kwotę należną za telefon, ilość sztuk;
• inne warunki transakcji, takie jak koszty dostawy, sposób zapłaty.

Dodatkowo, dla udokumentowania dokonania transakcji, będzie posiadał wyciąg z rachunku bankowego, z którego wynika, że wpłata została przekazana sprzedającemu. Taki komplet dokumentów, podatnik zamierzał księgować w kolumnie 10 prowadzonej podatkowej księgi przychodów i rozchodów, jako dokument potwierdzający dokonanie zakupu telefonu.

Organ podatkowy uznał jednak, że:

(...) na podstawie wskazanych we wniosku dokumentów: wydruku z portalu aukcyjnego zawierającego dane identyfikujące osobę sprzedającego i identyfikujące towar handlowy oraz wyciągu z rachunku bankowego Wnioskodawczyni, z którego wynika, że wpłata została przekazana sprzedającemu, nie można dokonać ujęcia kosztów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, bowiem taki dokument nie będzie zawierał wszystkich niezbędnych elementów określonych w rozporządzeniu w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów niezbędnych do uznania go za dowód księgowy, czyli podpisów osób uprawnionych do prawidłowego udokumentowania operacji gospodarczej.

Ewa Iwan