PIT za 2015: Ulga rehabilitacyjna

Najliczniejszą grupę możliwych do wykorzystania odliczeń od dochodu stanowią ulgi, których zadaniem jest częściowe choćby zrekompensowanie osobom niepełnosprawnym dodatkowych wydatków, które ponoszą w związku ze swoimi dolegliwościami. Warunki korzystania z ulgi nie zmieniły się od poprzedniego roku.

Jeżeli jesteś osobą niepełnosprawną lub masz na utrzymaniu osobę niepełnosprawną, sprawdź, czy poniesione przez Ciebie wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych uprawniają do ulgi w podatku dochodowym od osób fizycznych. Jeśli tak, to możesz je uwzględnić przy obliczaniu podatku.

WYJAŚNIENIE NAJWAŻNIEJSZYCH POJĘĆ

Osoba niepełnosprawna - to osoba, która posiada:

• orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności lub

• decyzję przyznającą rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo

• orzeczenie o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16. roku życia, wydane na podstawie odrębnych przepisów,

• orzeczenie o niepełnosprawności, wydane przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do dnia 31 sierpnia 1997 r.

Osoba niepełnosprawna zaliczona do I grupy inwalidzkiej - to osoba, w stosunku do której orzeczono całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo znaczny stopień niepełnosprawności.

Osoba niepełnosprawna zaliczona do II grupy inwalidzkiej – to osoba, w stosunku do której orzeczono całkowitą niezdolność do pracy albo umiarkowany stopień niepełnosprawności.

Osoba niepełnosprawna pozostająca na utrzymaniu podatnika – to osoba niepełnosprawna, której roczne dochody nie przekraczają kwoty 9120 zł, będąca dla podatnika: współmałżonkiem, dzieckiem własnym, dzieckiem przysposobionym, dzieckiem obcym przyjętym na wychowanie, pasierbem, rodzicem, rodzicem współmałżonka, rodzeństwem, ojczymem, macochą, zięciem lub synową.

WYDATKI UPRAWNIAJĄCE DO ODLICZEŃ

Nie każdy wydatek dotyczący osoby niepełnosprawnej uprawnia do odliczeń w ramach ulgi rehabilitacyjnej.

Odliczeniu podlegają wyłącznie te wydatki poniesione przez osobę niepełnosprawną lub podatnika mającego na utrzymaniu taką osobę, które zostały wymienione w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 26 ust. 7a), jako wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych.

Wydatki uprawniające do odliczeń dzielą się na:

• wydatki nielimitowane (odliczeniu podlega cała wydatkowana kwota),

• wydatki limitowane (kwotę przysługującego odliczenia oblicza się z uwzględnieniem „górnego” lub „dolnego” limitu kwotowego). 

Wydatki nielimitowane - należą do nich wydatki poniesione na:

• adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,

• przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,

• zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego,

• zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,

• odpłatny pobyt na turnusie rehabilitacyjnym,

• odpłatny pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne,

• opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa,

• opłacenie tłumacza języka migowego,

• kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia,

• odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:

- osoby niepełnosprawnej - karetką transportu sanitarnego,

- osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16, również innymi niż karetka środkami transportu sanitarnego,

• odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:

- na turnusie rehabilitacyjnym,

- w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego, zakładach rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych,

- na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia.

Wydatki limitowane - należą do nich wydatki poniesione na:

• opłacenie przewodników osób niewidomych zaliczonych do I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa – maksymalna kwota odliczenia w roku podatkowym wynosi 2280 zł,

• utrzymanie przez osoby niewidome i niedowidzące zaliczone do I lub II grupy inwalidztwa oraz osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczone do I grupy inwalidztwa psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, tj. odpowiednio wyszkolonego i specjalnie oznaczonego psa (np. psa przewodnika), który ułatwia osobie niepełnosprawnej aktywne uczestnictwo w życiu społecznym – maksymalna kwota odliczenia w roku podatkowym wynosi 2280 zł,

• używanie samochodu osobowego stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16. roku życia, na potrzeby związane z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne – maksymalna kwota odliczenia w roku podatkowym wynosi 2280 zł,

• leki, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki stale lub czasowo. W tym przypadku odliczeniu podlegają wydatki w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy wydatkami faktycznie poniesionymi w danym miesiącu a kwotą 100 zł.

DOKUMENTOWANIE WYDATKÓW UPRAWNIAJĄCYCH DO ODLICZEŃ

Wysokość wydatków ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie. Może to być faktura, rachunek, dowód wpłaty na poczcie lub potwierdzenie przelewu bankowego, o ile wynika z nich kto, kiedy, ile oraz za co zapłacił.

Jedynie w przypadku wydatków limitowanych związanych z:

1. opłaceniem przewodników osób niewidomych zaliczonych do I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa,
2. utrzymaniem psa asystującego przez osoby niewidome i niedowidzące zaliczone do I lub II grupy inwalidztwa oraz osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczone do I grupy inwalidztwa,
3. używaniem samochodu osobowego w związku z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa albo niepełnosprawnego dziecka, które nie ukończyło 16. roku życia

nie jest wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających wysokość wydatków. Jednakże na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej podatnik jest obowiązany przedstawić dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

• wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika,

• okazać certyfikat potwierdzający status psa asystującego,

• okazać dokument potwierdzający zlecenie i odbycie niezbędnych zabiegów leczniczo-rehabilitacyjnych.

W orzecznictwie sądów administracyjnych ugruntowany jest pogląd, że „organ podatkowy ma prawo kwestionowania wydatku na cel rehabilitacyjny w takim samym stopniu jak wykorzystywanie przez każdego z podatników ulgi podatkowej, a podatnik musi uwiarygodnić swoje twierdzenie, że poniósł określone wydatki. Istotnym jest bowiem, że owa limitowana ulga powoduje obniżenie podstawy do obliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych, a więc podatnik winien wykazać, że ją poniósł. Nie jest ona świadczeniem należnym podatnikowi z mocy prawa.” (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 lutego 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 1912/2008).

JAKĄ KWOTĘ MOŻESZ ODLICZYĆ?

W przypadku wydatków:

1. nielimitowanych – odliczasz kwotę faktycznie poniesioną,
2. ograniczonych „górnym” limitem kwotowym – odliczasz kwotę faktycznie poniesioną, nie wyższą niż limit,
3. częściowo sfinansowanych (dofinansowanych) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zakładowego funduszu aktywności, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz wydatków zwróconych podatnikowi w jakiejkolwiek formie – odliczasz różnicę pomiędzy wydatkami faktycznie poniesionymi a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy (środków) lub zwróconą w jakiejkolwiek formie,
4. na leki – odliczasz różnicę pomiędzy wydatkami faktycznie poniesionymi w danym miesiącu a kwotą 100 zł.

Przykład
Jeżeli w marcu roku podatkowego wydałeś na leki kwotę 90 zł, odpowiednio w kwietniu 120 zł, a w maju i czerwcu po 200 zł, to w zeznaniu podatkowym możesz odliczyć 220 zł, czyli sumę kwot obliczanych jako nadwyżkę wydatków poniesionych w danym miesiącu, a kwotą 100 zł.

SPOSÓB DOKONYWANIA ODLICZEŃ

Odliczenia możesz dokonać:

• od dochodu podlegającego opodatkowaniu na zasadach ogólnych przy zastosowaniu skali podatkowej, albo

• od przychodu podlegającego opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Odliczenia dokonujesz w zeznaniu podatkowym PIT-36, PIT-37 lub PIT-28, do którego (których) dołączasz formularz PIT/O (informacja o odliczeniach).

Jeżeli w roku podatkowym, wśród wyżej wymienionych dochodów (przychodów), uzyskałeś dochody (przychody) z pozarolniczej działalności gospodarczej, działów specjalnych produkcji rolnej, najmu lub umów o podobnym charakterze, to z ulgi rehabilitacyjnej możesz skorzystać już w trakcie roku podatkowego, tj. przy obliczaniu zaliczki lub ryczałtu („ostatecznego” rozliczenia dokonujesz jednak w zeznaniu podatkowym).

Odliczeniu od dochodu podlegają te wydatki, które nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, nie zostały odliczone na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne albo nie zostały zwrócone w jakiejkolwiek formie. I odwrotnie, odliczeniu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne podlegają wyłącznie te wydatki, które nie zostały odliczone od dochodu lub zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.),
• ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów siąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. Nr 144, oz. 930, z późn. zm.),
• ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja odatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm).

Ulga rehabilitacyjna w pytaniach i odpowiedziach

1. Podatnik ma orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności, ponosi spore wydatki na zakup leków (około 250 zł miesięcznie), był też na odpłatnym turnusie rehabilitacyjnym. Czy powyższe wydatki może odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej (wydatki na leki w nadwyżce ponad 100 zł miesięcznie), jeśli jego jedynym źródłem przychodu jest działalność gospodarcza opodatkowana na zasadach ryczałtu ewidencjonowanego?

Z odliczenia może skorzystać również podatnik opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Może od uzyskanych przychodów odliczyć wydatki, jeśli nie zostały odliczone od dochodu na podstawie innych przepisów tej ustawy.

2. Czy podatnik może skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej, jeśli posiada orzeczenie o niepełnosprawności wydane w 2002 r. przez Ministerstwo Obrony Narodowej?

Orzeczenia wydane przez komisje lekarskie MON (a także z MSWiA) po 1 stycznia 1998 nie stanowią podstawy do zaliczenia osób, których orzeczenia te dotyczą, do osób niepełnosprawnych. Te osoby, jeśli chcą być traktowane jako osoby niepełnosprawne w rozumieniu ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej, powinny wystąpić z wnioskiem do Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności, w celu uzyskania stopnia niepełnosprawności.

3. Definicja podatnika, na którego utrzymaniu znajdują się osoby niepełnosprawne wskazuje, że jest to osoba, na utrzymaniu której pozostają następujące osoby niepełnosprawne: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe - jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają kwoty 9120 zł. Czy do tej kwoty wlicza się jedynie dochody opodatkowane?

Do kwoty 9120 zł wlicza się wszystkie dochody, również te, które są zwolnione od podatku, np. zapomogi.

4. Rodzice ponieśli w 2015 r. wydatki na niepełnosprawne dziecko, które znajduje się na ich utrzymaniu, w postaci codziennych dojazdów wspólnym samochodem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne. W rozliczeniu rocznym chcą skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej. Czy ulgę może rozliczyć każde z rodziców, czy tylko jedno z nich?

W przypadku, gdy oboje rodzice łożą na utrzymanie niepełnosprawnego dziecka (bez względu na to, czy pozostają w związku małżeńskim czy nie), to każde z nich ma prawo do ulgi rehabilitacyjnej w wysokości faktycznie poniesionego wydatku (ojciec w wysokości wydatku przez siebie poniesionego, odpowiednio matka w wysokości wydatku jaki sama poniosła). Z tym, że w przypadku niektórych wydatków, (w tym na używanie własnego samochodu dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne), odliczenie każdego z rodziców nie może przekroczyć kwoty 2280 zł (limit dotyczy każdego z rodziców odrębnie, tzn. każde z nich dokonuje odliczenia w ramach swojego limitu 2280 zł).

5. Podatnik posiadający znaczny stopień niepełnosprawności zakupił elektryczny wózek inwalidzki, częściowo sfinansowany z NFZ. Czy może odliczyć sobie ten zakup w ramach ulgi rehabilitacyjnej?

Co do zasady odliczeniu podlegają wydatki sfinansowane z własnych środków podatnika. W przypadku, gdy wydatki zostały częściowo sfinansowane z funduszu (PFRON, ZFRON, NFZ, ZFŚS), odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną z tych funduszy lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.

6. Podatniczka ma orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez właściwy organ. Niepełnosprawność polega na braku lewej ręki (amputacja urazowa kończyny górnej na wysokości kości ramiennej). Podatniczka zakupiła w 2015 r. zmywarkę, pralkę automatyczną i robot kuchenny. Czy może z racji poniesionych wydatków skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej w podatku dochodowym od osób fizycznych?

Podstawę obliczenia podatku stanowi dochód, po odliczeniu kwot wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne. Jednocześnie za wydatki, o których mowa powyżej, uważa się wydatki poniesione, m.in. na zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego. Oznacza to, że do tej kategorii wydatków na cele rehabilitacyjne i ułatwiające wykonywanie czynności życiowych, których zakup uprawnia do odliczenia od dochodu poniesionych w związku z tym kosztów, nie można zaliczyć wydatków poniesionych na nabycie sprzętu gospodarstwa domowego, czyli np. pralki automatycznej lub robota kuchennego, czy krajalnicy, choćby były to urządzenia niezbędne lub wręcz konieczne przy wykonywaniu czynności życiowych.

7. Czy rolnik posiadający ważne orzeczenie o niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym wydane w KRUS może korzystać z odliczeń w ramach ulgi rehabilitacyjnej?

Rolnik mający rentę z KRUS-u musi wystąpić do Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności o ustalenie stopnia niepełnosprawności. Dopiero takie orzeczenie uprawnia do skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej. Zespół ds. Orzekania wydaje orzeczenie, w którym stopień niepełnosprawności określa się na podstawie przedłożonych orzeczeń. Ma też prawo żądać od KRUS udostępnienia kopii orzeczeń o niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

Osoby o stałej lub długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym uznaje się za niepełnosprawne, z tym, że:

a) osoby, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny, traktuje się jako mające znaczny stopień niepełnosprawności
b) pozostałe osoby traktuje się jako mające lekki stopień niepełnosprawności.

8. Podatnik 25 lipca 2015 r. uzyskał orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Czy składając zeznanie podatkowe za 2015 r. będzie mógł skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej?

Osoba niepełnosprawna może skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej jeśli orzeczenie o niepełnosprawności zostanie wydane w trakcie roku podatkowego. Warunkiem odliczenia wydatków na cele rehabilitacyjne jest m.in. posiadanie przez osobę, która poniosła wydatek, orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności. Z powyższego przepisu nie wynika, że warunkiem dokonania odliczenia jest dysponowanie stosownym orzeczeniem przez cały rok. Dlatego też orzeczenie o niepełnosprawności wydane w trakcie danego roku podatkowego, nie pozbawia podatnika prawa do dokonania odliczeń wydatków na cele rehabilitacyjne za ten rok.

Co do zasady odliczeniu podlegają wydatki poniesione od daty uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności, chyba że w orzeczeniu tym wskazano, że niepełnosprawność datowana jest wcześniej niż data wydania orzeczenia. W takiej sytuacji podatnik może odliczyć wydatki poniesione po dniu wskazanym w orzeczeniu jako data ustalenia niepełnosprawności. Wyjątkowo możliwe są także przypadki, gdy dokonanie wydatku na cele rehabilitacyjne jest jednym z warunków które umożliwią podatnikowi nabycie formalnego statusu osoby niepełnosprawnej (np. nabycie endoprotezy). W takiej sytuacji późniejsze uzyskanie orzeczenia o niepełnosprawności uprawnia podatnika do odliczenia takiego wydatku.

9. Czy dla możliwości odliczenia wydatków na przejazdy samochodem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne jest koniecznym jest posiadanie statusu właściciela bądź współwłaściciela samochodu, czy też wystarczy np. umowa najmu?

Stosowanie odliczenia dotyczy wyłącznie właścicieli (współwłaścicieli) samochodów (inny tytuł prawny do samochodu, np. umowa najmu, użyczenia – nie uprawnia do ulgi). Przepis nie wymaga natomiast, aby osoba niepełnosprawna, względnie osoba posiadająca na utrzymaniu osobę niepełnosprawną, posiadała prawo jazdy i użytkowała samochód jako kierowca.

10. Podatnik rozlicza się wspólnie z małżonką, która ma orzeczenie o niepełnosprawności. Czy może ona odliczyć dojazdy na zabiegi rehabilitacyjne samochodem który jest zarejestrowany na podatnika. Jak należy to udokumentować?

Przepisy nie pozbawiają prawa do ulgi, gdy w dowodzie rejestracyjnym samochodu jest wymieniony tylko współmałżonek osoby niepełnosprawnej, z którym pozostaje ona we wspólności majątkowej małżeńskiej, jeżeli dowiedzie, że jest współwłaścicielem samochodu (samochód stanowi składnik majątku małżeńskiego).

11. Podatnik jest inwalidą II grupy. Posiada samochód osobowy, przy czym z uwagi na stan zdrowia nie ma prawa jazdy. Kierowcą samochodu jest jego żona. W 2015 r. podatnik kilkakrotnie korzystał z porad lekarzy, dojeżdżając na wizyty samochodem. Wszystkie wizyty dotyczyły ogólnych konsultacji lekarskich związanych z badaniem stanu zdrowia. W kwietniu 2015 r. lekarz uznał za konieczne przeprowadzenie w okresie od maja do lipca 2015 r. 32 zabiegów rehabilitacyjnych w oddalonym o 25 km od miejsca zamieszkania wyspecjalizowanym ośrodku rehabilitacyjnym. Podatnik jeździł na te zabiegi wraz z żoną własnym samochodem. Czy wszystkie dojazdy (zarówno do lekarza, jak i na zabiegi) podatnik może odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej?

W zeznaniu rocznym za 2015 r. podatnik ma prawo odliczyć wyłącznie wydatki związane z przejazdami do wyspecjalizowanego ośrodka. Tylko te wydatki związane były z zabiegami leczniczo-rehabilitacyjnymi. Wydatki na dojazd na wizyty lekarskie nie mieszczą się w dyspozycji odliczenia.

12. Ustawodawca wprowadził dla ulgi związanej z dojazdami na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne limit kwotowy w wysokości 2.280 zł. Czy w przypadku, gdy uprawnienia do ulgi ma oboje niepełnosprawnych małżonków albo osoba niepełnosprawna ma na utrzymaniu inną osobę niepełnosprawną bądź podatnik ma na utrzymaniu kilka niepełnosprawnych osób, to limit ten mnoży się przez ilość niepełnosprawnych osób?

Konstrukcja przepisu wymaga rozstrzygania tego rodzaju wątpliwości w oparciu o zasadę, iż każda osoba niepełnosprawna (osoba posiadająca na utrzymaniu osobę niepełnosprawną) dysponuje "własnym" limitem, jednak kwota odliczenia u takiej osoby nie może przekroczyć kwoty limitu. Według tej zasady np. każdy z małżonków będąc osobą niepełnosprawną, ma "własny" limit do kwoty 2.280 zł. Osoba niepełnosprawna posiadająca na utrzymaniu inną osobę niepełnosprawną może odliczyć wydatki z tytułu przejazdu na własne zabiegi oraz zabiegi pozostającej na jej utrzymaniu innej osoby niepełnosprawnej do kwoty 2.280zł (osobie fizycznej przysługuje jeden limit z tytułu odliczenia wydatków związanych z używaniem samochodu osobowego, nawet jeżeli ma na utrzymaniu jedno, dwoje czy więcej dzieci niepełnosprawnych i sama jest niepełnosprawna.

13. Jakie warunki muszą być spełnione, żeby osoba niepełnosprawna mogła w ramach ulgi rehabilitacyjnej odliczyć wydatki na zakup leków?

Z ulgi skorzystać mogą tylko ci podatnicy, u których kwota miesięcznych wydatków na zakup leków przekroczy kwotę 100 zł i odliczeniu podlega wyłącznie nadwyżka ponad tę kwotę. Podatnicy nie mają możliwości zsumowania wydatków poniesionych w jednym miesiącu z wydatkami poniesionymi w następnym miesiącu. Mogą jednak w jednym miesiącu zakupić leki na dłuższy okres. Dla nabycia prawa do ulgi liczy się bowiem moment faktycznego poniesienia wydatku, a nie moment, w którym zakupione leki zostaną zużyte.

Drugi warunek wymaga stwierdzenia przez lekarza specjalistę, iż osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki stale lub czasowo. W przepisie nie określono w jakiej formie lekarz powinien stwierdzić potrzebę stosowania określonych leków. Oznacza to, iż dopuszczalna jest tutaj każda forma, nawet ustna. Dla celów dowodowych zasadnym jest jednak przyjęcie formy pisemnej np. zaświadczenia. Powinno z niego wynikać, kto i kiedy je wystawił oraz jakie leki i przez jaki okres powinny być stosowane przez osobę niepełnosprawną. Przy czym, wydanie takiego zaświadczenia może mieć miejsce również po poniesieniu wydatku.

Określenie, że lekarzem uprawnionym do stwierdzenia stosowania określonych leków jest wyłącznie lekarz specjalista oznacza, iż uprawnionym do wydania zaświadczenia jest każdy lekarz posiadający specjalizację w określonej dziedzinie medycyny np. onkolog, okulista, dermatolog, itp.

Prawo do ulgi przysługuje na wszystkie leki spełniające ww. wymagania, niezależnie od tego czy leki związane są z innym schorzeniem niż to, w związku z którym orzeczono niepełnosprawność.

Przy rozliczaniu ulgi przez małżonków należy pamiętać o zasadzie indywidualnego przeznaczenia, tzn., że kwota odliczenia musi być ustalona odrębnie dla każdej osoby uprawnionej (należy odrębnie zsumować wydatki na leki dla każdej osoby niepełnosprawnej).

14. Podatnik, wobec którego orzeczono I stopień niepełnosprawności, dokonał wydatków na adaptację i wyposażenie domu i terenu wokół niego w postaci:

a) likwidacji progów i poszerzenia drzwi (porusza się na wózku inwalidzkim),
b) montażu uchwytów w łazience,
c) wymiany okien,
d) wyłożenia kostki brukowej wokół budynku.

Czy wszystkie wydatki może odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej?

Ustawodawca wskazaniem, że odliczeniem objęte są wydatki na adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych nie określił ich katalogu.

W każdym przypadku decydujące powinny być potrzeby danego podatnika wynikające z jego niepełnosprawności. „Dokonanie adaptacji mieszkania do innych potrzeb i jego wyposażenie w nowe elementy rzeczowe ma - dla uznania wydatków poniesionych na nie za wydatki na cele rehabilitacyjne - znaczenie tylko o tyle, o ile u podstaw takiej adaptacji lub wyposażenia leżą potrzeby wynikające z niepełnosprawności podatnika lub osoby pozostającej na jego utrzymaniu (...)".

Np. w przypadku osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu do wydatków na adaptację mieszkania, podyktowanych potrzebami wynikającymi z tej niepełnosprawności, można zaliczyć np. wydatki na zakup i montaż balustrad uchwytów ułatwiających poruszanie, poszerzenie drzwi, likwidację progów, wykonanie podestów i podjazdów dla wózka inwalidzkiego, ale już nie wymiana okien.

Ulga nie dotyczy wydatków na adaptację terenu wokół budynku mieszkalnego, zatem koszt związany z wyłożeniem kostki brukowej nie będzie podlegać odliczeniu.

15. Podatniczka posiadająca orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności dokonała zakupu samochodu przystosowanego do korzystania przez osobę niepełnosprawną. Czy zakup ten może odliczyć od dochodu?

Ustawodawca przewidział możliwość odliczania wydatków na przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności. Określenie "przystosowanie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności" rozumieć należy jako upoważnienie do odliczania tylko tych wydatków, których skutkiem jest "przerobienie" pojazdu mechanicznego w sposób umożliwiający korzystnie z niego przez osobę niepełnosprawną. Pamiętać jednak należy, iż przepis ten wyraźnie zawęża zakres przeróbek, uzależniając je każdorazowo od potrzeb osoby niepełnosprawnej wynikających z charakteru niepełnosprawności. Nie jest np. możliwe odliczenie wydatków na zainstalowanie w samochodzie klimatyzacji, czy sprzętu odtwarzającego muzykę. Trudno bowiem powiązać je z jakimkolwiek rodzajem niepełnosprawności. Podobnie rzecz przedstawia się z wydatkami na zakup lub remont samochodu. Nabycie samochodu, nawet przystosowanego do korzystania przez osobę niepełnosprawną, czy też poniesienie kosztów wymiany części eksploatacyjnych samochodu nie mieszczą się w zakresie tej ulgi.

16. Podatnik dokonał zakupu aparatu słuchowego wraz z bateriami. Dodatkowo wynajmuje specjalistyczny sprzęt rehabilitacyjny. Czy wydatki te może odliczyć od dochodu?

Zakup aparatu słuchowego i baterii mieści się w wydatkach na zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych., zatem może być odliczony w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Jednakże w tym zakresie nie mieści już się wynajęcie takiego sprzętu.

17. Czteroletnie dziecko było w sanatorium. Matka jako opiekun dziecka zapłaciła za swój pobyt. Czy ten wydatek można uwzględnić w rocznym zeznaniu podatkowym? Czy opłata klimatyczna również może zostać odliczona?

Nie. Wydatek na pobyt w sanatorium opiekuna dziecka niepełnosprawnego nie podlega odliczeniu w zeznaniu rocznym. Odliczeniu nie podlega też opłata klimatyczna.

18. Na utrzymaniu podatniczki znajduje się niepełnosprawny ojciec, którego podatniczka umieściła w domu pomocy społecznej. Czy wydatki na opłacenie tego domu podatniczka może odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej, jako osoba mająca na utrzymaniu osobę niepełnosprawną?

Pomimo podobnych zapisów regulujących funkcjonowanie domów pomocy społecznej oraz zakładów opiekuńczo-leczniczych i zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych, a także podobnego zakresu usług świadczonego przez te placówki, nie można uznać, iż dom pomocy społecznej jest zakładem opiekuńczo-leczniczym lub zakładem pielęgnacyjno-opiekuńczym. Dlatego też nie można odliczać od dochodu wydatków związanych z dokonanymi opłatami za pobyt rodzica w domu pomocy społecznej jako wydatków na cele rehabilitacyjne.

19. Podatnik posiadający I grupę niepełnosprawności wykupił bilet na pociąg wraz z kuszetką w celu przejazdu na turnus rehabilitacyjny. Czy ten wydatek może odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej?

Odliczeniu podlegają odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:

a) na turnusie rehabilitacyjnym,
b) w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych,
c) na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia.

Odliczeniu podlega również zakupiona kuszetka.

www.mf.gov.pl