PIT za 2014: Jak postąpić w przypadku braku PIT-11?

Pytanie: Podatnicy będący osobami fizycznymi, którzy osiągnęli w roku podatkowym dochód, ewentualnie ponieśli stratę, są obowiązani w terminie do 30 kwietnia następnego roku złożyć zeznanie podatkowe. Powinność taka wynika z art. 45 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podstawą do sporządzenia zeznania rocznego w przypadku podatników osiągających dochody ze stosunku pracy, umów zlecenia czy o dzieło jest PIT-11, czyli informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy. Jak jednak sporządzić zeznanie roczne, gdy nie dysponuje się PIT-11?

Odpowiedź:

Pracodawca lub zleceniodawca, jako płatnik podatku dochodowego od dochodów uzyskiwanych przez podatnika, powinien przesłać mu PIT-11 po zakończeniu roku podatkowego, do 28 lutego. W razie gdy obowiązek poboru zaliczek na podatek ustał w ciągu roku, na pisemny wniosek podatnika płatnik ma obowiązek sporządzenia i przekazania tej informacji podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu w terminie 14 dni od dnia złożenia tego wniosku.

Przepisy w tej kwestii są więc oczywiste. Podatnik powinien dysponować informacją PIT-11 na tyle wcześnie, by swobodnie móc sporządzić zeznanie roczne.

Czasem jednak zdarza się, że pomimo monitów ze strony podatnika nie otrzymuje on tej informacji. Mimo to podatnik ma obowiązek złożenia zeznania rocznego.

Jak sporządzić zeznanie roczne, gdy nie dysponuje się PIT-11?

W takiej sytuacji należy sporządzić zeznanie na podstawie danych zawartych np. w RMUA, paskach wynagrodzeń, rachunkach do umów zlecenia itp. Jeśli podatnik nie posiada takich dokumentów, można spróbować ustalić kwoty, które powinny zostać ujęte w zeznaniu rocznym, w oparciu o otrzymane wynagrodzenie netto. Przydatne mogą się tu okazać między innymi kalkulatory wynagrodzeń dostępne na niektórych portalach internetowych dotyczących tematyki podatkowej.

Do zeznania rocznego potrzebna będzie:

• kwota przychodu,
• koszty uzyskania przychodów,
• wysokość składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne,
• kwota zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych pobranych przez płatnika.

Kwota przychodu to kwota wynagrodzenia brutto.

Koszty uzyskania przychodów – nawet jeśli są określone na pasku wynagrodzeń – podatnik ujmuje w zeznaniu rocznym w takiej wysokości, która mu przysługuje. Tytułem przykładu: jeśli podatnik był zatrudniony przez cały rok na podstawie umowy o pracę, a praca była wykonywana w tej samej miejscowości co miejsce zamieszkania pracownika, wówczas koszty te wynoszą 1335 zł.

Składki na ubezpieczenia społeczne przyjmuje się w całej kwocie, która powinna zostać odprowadzona do ZUS.

W przypadku składek na ubezpieczenie zdrowotne pod uwagę należy wziąć wartość odpowiadającą 7,75% podstawy wymiaru tych składek.

Na zakończenie należy zsumować kwoty zaliczek na podatek dochodowy, które zostały pobrane przez płatnika.

Do tak sporządzonego zeznania rocznego warto dołączyć zwięzłe pismo przewodnie, w którym podatnik poinformuje naczelnika urzędu skarbowego, że nie otrzymał informacji PIT-11, a zeznanie zostało sporządzone na podstawie dostępnych mu dokumentów.

Nieotrzymanie PIT-11 może być zgodne z prawem

Zanim jednak podatnik podejmie próbę sporządzenia zeznania rocznego na podstawie ww. dokumentów, warto, aby zasięgnął informacji u swego pracodawcy lub zleceniodawcy na temat przyczyny nieotrzymania PIT-11. Pomijając sytuacje, takie jak pomyłkowe zaadresowanie listu lub zaginięcie przesyłki, niekiedy to, że podatnik nie otrzymał tej informacji, może być jak najbardziej zgodne z prawem.

1) Zlecenie, umowa o dzieło itp. do 200 zł brutto

Należy mieć na uwadze, że w sytuacji gdy:

• PIT-11 miał dotyczyć dochodów z tytułów, o którym mowa w art. 13 pkt 2 i 5–9 ustawy o PIT, czyli między innymi z umów zlecenia czy o dzieło, oraz
• kwota należności określona w umowie nie przekracza 200 zł brutto, oraz
• należności były wypłacane osobie niebędącej pracownikiem płatnika,

od takiego dochodu, zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 5a ww. ustawy, pobierany jest zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 18% przychodu.

Jak zaś wynika z art. 30 ust. 8 ustawy o PIT, przychodów opodatkowanych ryczałtem nie łączy się z dochodami opodatkowanymi według skali podatkowej. W przypadku takich zleceń zleceniodawca nie wystawia informacji PIT-11.

Przykład:
Pan Marek zawarł umowę zlecenia, w której za wykonanie umówionych czynności ustalono wynagrodzenie w łącznej wysokości 150,00 zł.

Od takiego wynagrodzenia zleceniodawca pobierze zryczałtowany podatek dochodowy. Pan Marek nie otrzyma więc PIT-11.

Wymóg, aby kwota należności określona w umowie nie przekraczała 200 zł, dotyczy takich sytuacji, w których kwota ta wprost wynika z umowy. Nie ma zaś zastosowania w przypadkach, gdy w umowie będzie zapisany jedynie sposób wyliczenia tej należności, przez podanie np. stawki godzinowej. Potwierdza to dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 12 kwietnia 2011 r., sygn. IPPB2/415-102/11-2/MG:

(...) od umów zleceń, o których mowa w art. 13 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawartych z osobą niebędącą pracownikiem Wnioskodawcy na okres jednego roku i z wynagrodzeniem określonym w stawce godzinowej, o ile kwota należności wykazana w rachunku nie przekroczy jednorazowo 200 zł, Wnioskodawca zobowiązany będzie pobrać podatek dochodowy, o którym mowa w art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przykład:
Gdyby pan Marek zawarł umowę w taki sposób, że wynagrodzenie byłoby określone jako iloczyn liczby przepracowanych godzin i stawki, np. 15 zł/godz., wówczas nawet wtedy, gdy osiągnąłby wynagrodzenie nieprzekraczające 200 zł, zleceniodawca pobrałby podatek według zasad ogólnych. Po zakończeniu roku pan Marek powinien otrzymać PIT-11.

2) Wypłata należności z umowy po zakończeniu roku kalendarzowego

Na uwadze należy mieć także art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, zgodnie z którym – z pewnymi zastrzeżeniami, które nie mają zastosowania w analizowanej sytuacji – przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Tak więc w przypadku między innymi podatników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę czy też wykonujących np. umowę zlecenia lub o dzieło decydujące znaczenie ma nie to, za jaki okres należna jest wypłata, ale to, kiedy została ona wypłacona.

Przykład:
Pan Arkadiusz został zatrudniony od 1 grudnia 2014 r. na podstawie umowy o pracę. Wynagrodzenie za grudzień zostało wypłacone 9 stycznia 2015 r.

Pracodawca pana Arkadiusza nie wystawi mu PIT-11 za 2014 rok. Wynagrodzenie nie zostało bowiem wypłacone w 2014 roku.

Izabela Rutkowska