PIT: Ustalenie wartości początkowej zakupionej nieruchomości użytkowej
Ustalenie wartości początkowej ma istotne znaczenie w zakresie dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Zastosowana stawka amortyzacji odnosi się właśnie do wartości początkowej - i oba te parametry stanowią łącznie (choć nie wyłącznie) o wartości odpisu amortyzacyjnego.
W przypadku nieruchomości, której własność została nabyta w drodze umowy sprzedaży ustalenie wartości początkowej odbywa się w oparciu o art. 22g ust. 1 pkt 1 ustawy PIT, który wskazuje, że w takim przypadku wartością początkową jest cena nabycia (a jeżeli były używane przez podatnika przed wprowadzeniem ich do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych i nie były wcześniej amortyzowane - cenę ich nabycia, nie wyższą jednak od ich wartości rynkowej).
Doprecyzowanie następuje w art. 22g ust. 3 ustawy PIT, gdzie czytamy, że za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku.
W tym miejscu warto wskazać także na treść art. 22g ust. 8 ustawy PIT, który wskazuje, że jeżeli nie można ustalić ceny nabycia środków trwałych lub ich części nabytych przez podatników przed dniem założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu, o których mowa w art. 22n, wartość początkową tych środków przyjmuje się w wysokości wynikającej z wyceny dokonanej przez podatnika, z uwzględnieniem cen rynkowych środków trwałych tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu oraz stanu i stopnia ich zużycia.
Jak czytamy w uzasadnieniu do wyroku WSA w Kielcach z dnia 30.11.2021r. I SA/Ke 502/21 ustalenie wartości początkowej wprowadzanego po raz pierwszy do ewidencji środka trwałego może nastąpić metodą określoną w art. 22g ust. 8 ustawy PIT w sytuacji, gdy podatnik w odniesieniu do tego składnika majątku nie miał jeszcze obowiązku gromadzić dokumentów księgowych i nie obciążał go obowiązek dokumentowania wydatków w sposób, który uzależnia uznanie ich za koszt uzyskania przychodów.
W konsekwencji powyższa regulacja dopuszcza możliwość ustalenia wartości początkowej środków trwałych na podstawie wyceny dokonanej przez podatnika tylko wtedy, gdy środki te zostały nabyte przed dniem założenia ich ewidencji i nie można ustalić ceny ich nabycia. Przy czym oba te warunki te muszą być spełnione łącznie.
Art. 22g ust. 8 ustawy PIT ma zatem charakter wyjątku od reguły, a zastosowanie tej regulacji musi opierać się na obiektywnym braku możliwości ustalenia ceny nabycia. Jak bowiem podkreśla się w orzecznictwie metoda ta nie jest alternatywą dla zasad ustalania tej wartości określonych w art. 22g ust. 1 ustawy PIT lecz obarczona jest warunkiem istnienia obiektywnej niemożności posiadania dokumentów potwierdzających wysokość poniesionych przez podatnika wydatków na nabycie lub wytworzenie środka trwałego (wyrok WSA w Poznaniu z dnia 14.02.2019r., I SA/Po 946/18).
Z wyjaśnień organów podatkowych
Sposób ustalenia wartości początkowej przez wycenę stanowi wyjątek od obowiązujących zasad ustalania tej wartości według zasady określonej w art. 22g ust. 1 ustawy podatkowej. Przy czym, brak możliwości ustalenia wartości początkowej środka trwałego zgodnie z generalną zasadą powinna mieć przy tym charakter obiektywny, a więc dotyczyć np. tych sytuacji, w których podatnik nie posiada – bo nie musiał posiadać – stosownych dokumentów stwierdzających wysokość poniesionych przez niego wydatków na nabycie określonego składnika majątku. Użycie formuły „podatnik nie może ustalić” w omawianych przepisach obejmuje także takie stany faktyczne, kiedy z przyczyn niezawinionych przez podatnika, od niego niezależnych, nie może ustalić kosztu nabycia/wytworzenia środka trwałego według normy zawartej w art. 22g ust. 3 omawianej ustawy podatkowej. Muszą to być więc okoliczności wyjątkowe, obiektywnie szczególne. Przepis art. 22g ust. 8 cyt. ustawy nie ma służyć podnoszeniu rynkowej wartości nieruchomości dzięki odwołaniu się do ich aktualnych cen na rynku nieruchomości.
Podkreślamy, że właściwe udokumentowanie wydatków jest obowiązkiem podatnika. Uznając bowiem wydatek za koszt uzyskania przychodów (w tym przez amortyzację podatkową), podatnik odnosi ewidentną korzyść podatkową, ponieważ ten koszt zmniejsza podstawę opodatkowania. (Interpretacja 0112-KDIL2-2.4011.189.2022.1.MM)
Marcin Sądej, Redakcja podatki.biz
Hasła tematyczne: amortyzacja, wartość nieruchomości, wartość początkowa
Ostatnie artykuły z tego działu
- PIT: Ekwiwalent za używanie odzieży - zasady ustalania, wysokość, wyjątki od zwolnienia podatkowego
- PIT: Możliwość podwyższenia lub obniżenia stawki amortyzacji - uwaga na pułapki
- Najem prywatny: Kiedy kaucja staje się przychodem
- PIT: Wydatki na ubezpieczenie samochodu a koszty uzyskania przychodu
- VAT: Faktura wystawiona w innej walucie
- VAT: Faktura ustrukturyzowana
- VAT: Zapewnienie autentyczności i integralności faktury - obowiązek podatnika VAT
- VAT: Kto i kiedy wystawia notę korygującą
- VAT: Kiedy należy wystawić fakturę korygującą
- VAT: Skutki przedwczesnego wystawienia faktury
Wszystkie artykuły z tego działu »
Dodaj nowy komentarz