PIT i składki ZUS od prezentów finansowanych z ZFŚS

O ile świąteczne prezenty dla kontrahentów mają zwykle postać rzeczową i są finansowane ze środków obrotowych, to w przypadku, gdy mają one być wręczone pracownikom, pracodawcy, którzy tworzą zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (ZFŚS), rozważają także możliwość sfinansowania ich ze środków zgromadzonych na tym funduszu. 

Bez względu zaś na to, jakie będzie źródło finansowania wydatków poniesionych na zakup prezentów dla pracowników, zawsze aktualne jest pytanie, jakie skutki na gruncie ustaw podatkowych oraz zusowskich będzie to wywoływało.

Prezent dla pracownika stanowi przychód ze stosunku pracy

W art. 12 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm., dalej: ustawa o PIT) określone jest, co uważa się za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy. W katalogu tym wymienione są między innymi:

• wartość pieniężna świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń oraz
• wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Prezenty otrzymane od pracodawcy z pewnością należy zaliczyć do świadczeń w naturze. Tym samym stanowią one przychód ze stosunku pracy.

Warunki zwolnienia od opodatkowania świadczeń finansowanych z ZFŚS

Z art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o PIT wynika, że jeżeli łącznie spełnione są określone warunki, tj.:

1. świadczenie przekazywane jest pracownikowi,
2. ma ono charakter świadczenia rzeczowego lub pieniężnego, przy czym rzeczowymi świadczeniami nie są bony, talony i inne znaki, uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi,
3. źródłem finansowania są w całości środki z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych,
4. świadczenie ma związek z finansowaniem działalności socjalnej,

wówczas wartość tego świadczenia – łącznie do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł – jest wolna od podatku.
Istotne przy tym jest to, że w przypadku gdy pracownik otrzymuje takie świadczenia w danym roku podatkowym od więcej niż jednego pracodawcy, u każdego z nich ma prawo skorzystania ze zwolnienia do ww. limitu 380 zł.

Charakter rzeczowy świadczenia

Największe wątpliwości budzi to, czy dane świadczenie ma charakter rzeczowy, przy uwzględnieniu, że zgodnie z brzmieniem analizowanego przepisu rzeczowymi świadczeniami nie są bony, talony i inne znaki uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi.

• karnety na zajęcia sportowe

Jak wynikało z wydanego 23 listopada 2012 r. wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, sygn. II FSK 675/11:

(...) kupony kulturalno-rekreacyjne są znakami, za które można uzyskać wstęp do kina, teatru, salonu masażu, siłowni, klubu fitness lub na basen, można więc wymienić je na usługi oferowane w wymienionych miejscach. Jest oczywiste, że istotę tej wymiany stanowi otrzymanie określonej usługi. (...) kupony te są znakami uprawniającymi do wymiany na towary lub usługi, są zatem niebędącymi świadczeniami rzeczowymi „innymi znakami” w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o PIT.

Obecnie jednak dominuje inne podejście. Warto wskazać tu interpretację indywidualną z 7 marca 2014 r. wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi, sygn. IPTPB1/415-748/13-4/AP:

(...) świadczenie w postaci sfinansowania ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych karty „FitProfit” na zajęcia sportowo-rekreacyjne stanowi przychód pracowników ze stosunku pracy zwolniony – do kwoty 380 zł w skali roku – z podatku dochodowego na mocy art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

• karty przedpłacone

Natomiast tzw. karty przedpłacone uznawane są przez organy podatkowe za świadczenia pieniężne. I tak, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 28 maja 2014 r., IBPBII/1/415-194/14/ASz, stwierdził, że:

Karta przedpłacona to swoisty rodzaj karty płatniczej. (...) karta przedpłacona jest bardzo zbliżona do karty debetowej. Zatem kartę tę należy co do zasady uznać za świadczenie pieniężne (...). Stąd też otrzymane przez pracowników świadczenie w postaci karty przedpłaconej będzie korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 67 powołanej ustawy, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 380 zł, pod warunkiem że istotnie – jak twierdzi Wnioskodawca – świadczenie to jest realizowane w związku z finansowaniem działalności socjalnej, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych.

Świadczenia pieniężne

Pracodawca, u którego istnieje zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, ma również możliwość przekazania z jego środków na rzecz swoich pracowników wypłat pieniężnych. Są to wówczas tzw. świadczenia pieniężne, które – pod warunkiem spełnienia pozostałych warunków wynikających z art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o PIT – są zwolnione z podatku do wysokości 380 zł.

Oskładkowanie świadczeń rzeczowych i pieniężnych finansowanych ze środków ZFŚS

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn. Dz.U. z 2015, poz. 2236, z późn. zm.) podstawy wymiaru składek nie stanowią świadczenia finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

Warto w tym miejscu przytoczyć fragment decyzji nr 103 (sygn. DI/100000/43/128/2014), wydanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Oddział w Gdańsku:

Aby świadczenia finansowane ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych korzystały z wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, muszą posiadać cechy działalności socjalnej, o których mowa w ustawie o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. (...) Dla zwolnienia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne przyznawanych świadczeń należy mieć na uwadze generalną zasadę, wynikającą z art. 8 ust. 1 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, w myśl której przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Powyższe oznacza wykluczenie możliwości przyznawania wszystkim uprawnionym świadczeń socjalnych w jednakowej wysokości.

Decyzja ta została wydana na podstawie art. 10 ust. 1 i 5 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 1829, z późn. zm.) i stanowi pisemną interpretację co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Izabela Rutkowska