PIT i działalność nierejestrowana – kiedy płatnik powinien pobrać zaliczkę

Z jednej strony możemy przywołać treść interpretacji Dyrektora KIS z dnia 21.10.2021r., nr 0112-KDIL2-1.4011.707.2021.1.KF:

„W odniesieniu do przychodów z innych źródeł(do których zalicza się działalność nierejestrowa) ustawodawca nie wprowadził obowiązku poboru zaliczek na podatek przez płatnika. Od przychodów osiągniętych z ww. tytułu Wnioskodawczyni nie ma również obowiązku samodzielnie odprowadzać zaliczek na podatek w trakcie roku podatkowego. Osiągnięte w danym roku przychody oraz poniesione koszty uzyskania przychodów z tytułu prowadzenia działalności nierejestrowej Wnioskodawczyni powinna wykazać w zeznaniu rocznym PIT-36 o wysokości osiągniętego dochodu(poniesionej straty), w specjalnie przeznaczonym to tego celu wierszu:"Działalność nierejestrowana, określona w art. 20 ust. 1ba ustawy"oraz opodatkować je według skali podatkowej . Są to jedyne obowiązki jakie ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nakłada na osoby uzyskujące przychody z działalności nierejestrowej.”

Z drugiej strony istotne jest aby osiągnięty przychód został zakwalifikowany dokładnie do tego źródła przychodów.

Kłopotliwa pod względem rozliczenia podatku jest przykładowo sytuacja, w której podatnik prowadzący działalność nierejestrowaną zostaje zatrudniony na umowę zlecenie przez przedsiębiorcę. Może on tę umowę wykonywać w ramach działalności nierejestrowej lub poza nią. 

W przypadku umów zlecenia po stronie zleceniodawcy będącym przedsiębiorcą pojawia się konieczność pobierania zaliczek na podatek (art. 41 ustawy PIT). I jeżeli przychód z umowy zlecenia jest zaliczany do przychodów z działalności wykonywanej osobiście (art. 13 pkt 8 ustawy PIT), po stronie zamawiającego rodzi się obowiązek odprowadzania zaliczki na podatek.

Każdorazowo konieczne zatem staje się prawidłowe ustalenie źródła przychodu z jakim mamy do czynienia - i w zasadzie zależy to od oświadczenia wykonawcy.

Pamiętać także należy, że zgodnie z art. 199a § 1 Ordynacji podatkowej organ podatkowy dokonując ustalenia treści czynności prawnej, uwzględnia zgodny zamiar stron i cel czynności, a nie tylko dosłowne brzmienie oświadczeń woli złożonych przez strony czynności.

W konsekwencji, jeżeli w danej relacji są spełnione wszystkie wymogi właściwe dla umowy zlecenia, to organ podatkowy może ocenić taki stosunek jako umowę zlecenia w rozumieniu prawa cywilnego. To z kolei spowoduje, że organ podatkowy może pociągnąć do odpowiedzialności płatnika z tytułu nieodprowadzonych zaliczek na podatek. Ale...

Z wyjaśnień organów podatkowych

Oceniając, kiedy należy pobrać zaliczkę, warto mieć na uwadze argumentację zawartą w interpretacji z interpretacji indywidualnej (0112-KDIL2-1.4011.707.2021.1.KF, wytłuszczenia red.):

(...)

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2018 r. poz. 2177 oraz z 2019 r. poz. 1564), i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.

Stosowanie tego przepisu to prawo, a nie obowiązek potencjalnego przedsiębiorcy – osoba wykonująca działalność może w każdej chwili złożyć wniosek o wpis do CEiDG, wchodząc w reżim obowiązujący zarejestrowanych przedsiębiorców (art. 5 ust. 2 ww. ustawy).

Działalność określona w art. 5 ust. 1 Prawa przedsiębiorców stanowi tzw. działalność nierejestrową.

Należy także zauważyć, że przepis art. 20 ust. 1ba ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odsyła wprost do zapisu art. 5 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców. Z kolei, art. 5 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców wymienia warunki uznania działalności za działalność nierejestrową, nie wskazując innych ograniczeń, czy wyłączeń (również ze względu na rodzaj podmiotów, od których otrzymuje się przychody). Tak więc w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców działalność będzie uznana za działalność nierejestrową, jeśli będzie wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekroczy w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie o minimalnym wynagrodzeniu za pracę i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.

(,..)

Mając na uwadze przedstawione wyżej uregulowania prawne należy zauważyć, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł. Działalność nierejestrowa oraz działalność wykonywana osobiście stanowią odrębne źródła przychodów, a dochody uzyskiwane przez podatników z tych źródeł podlegają odmiennym zasadom opodatkowania. Podatnik w danym roku podatkowym może uzyskiwać przychody z kilku źródeł.

W związku z powyższym, skoro wskazane we wniosku czynności Wnioskodawczyni wykonuje w ramach tzw. działalności nierejestrowej (spełniając ustawowe warunki jej prowadzenia), to przychody te na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy zaliczyć do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy, niezależnie od tego od jakich podmiotów będą osiągane. Tym samym ww. przychody nie mogą zostać zaliczone do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 13 pkt 6 i 8 ww. ustawy.

Jednocześnie nie ma przeszkód, aby Wnioskodawczyni w tym samym roku uzyskiwała zarówno dochody z działalności wykonywanej osobiście, jak i przychody z działalności nierejestrowej. W sytuacji, gdy osoba fizyczna uzyskuje w danym roku przychody z kilku źródeł, do ustalenia, czy przychód należny nie przekroczył w poszczególnych miesiącach 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, należy wziąć pod uwagę wyłącznie łączne przychody należne uzyskane z działalności nierejestrowej w danym miesiącu.

(...)

Marcin Sądej, Redakcja podatki.biz