Opodatkowanie VAT stowarzyszenia nieprowadzącego działalności gospodarczej

Podatnikami VAT są zasadniczo podmioty prowadzące działalność gospodarczą. Może się jednak zdarzyć, że podatnikiem będzie stowarzyszenie, które działalności gospodarczej nie prowadzi.

Stowarzyszenia w Polsce prowadzą zasadniczo działalność pożytku publicznego. Zgodnie natomiast z art. 6 ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 1817, z późn. zm.) działalność pożytku publicznego nie jest co do zasady działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej i może być prowadzona jako działalność nieodpłatna lub jako działalność odpłatna.

Należy zaznaczyć, że definicje działalności gospodarczej przewidziane w przepisach o swobodzie działalności gospodarczej i przepisach o podatku od towarów i usług są odmienne.

W świetle ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 1829, z późn. zm.) działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Jak widać, w definicji tej nacisk kładzie się szczególnie na zarobkowy charakter działalności.

Przepisy o podatku od towarów i usług przewidują własną definicję działalności gospodarczej. W myśl art. 15 ust. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 710, z późn. zm., dalej: ustawa o VAT) działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Jak widać, pierwsza część definicji nie odnosi się do zarobkowego charakteru działalności i jest to różnica, która ma istotny wpływ na opodatkowanie VAT stowarzyszeń (o czym w dalszej części artykułu).

Z uwagi na istniejącą na gruncie ustawy o VAT definicję działalności gospodarczej ewentualne opodatkowanie VAT czynności wykonywanych przez stowarzyszenie należy rozważać wyłącznie w obrębie przepisów ustawy o VAT.

Dana czynność podlega opodatkowaniu VAT, jeżeli spełnione są przesłanki o charakterze przedmiotowo-podmiotowym. Opodatkowaniu VAT podlegają przede wszystkim odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług. Jeżeli zatem podmiot dokonuje ww. czynności, przesłanka o charakterze przedmiotowym jest spełniona. Stowarzyszenia prowadzą działalność pożytku publicznego jako działalność nieodpłatna lub jako działalność odpłatna. W przypadku gdy stowarzyszenie wykonuje wyłącznie działalność nieodpłatną, to takie czynności nie stanowią zasadniczo przedmiotu opodatkowania VAT. Nie są to bowiem czynności odpłatne.

Pojawia się jednak pytanie, co w sytuacji, gdy stowarzyszenie prowadzi również odpłatną działalność pożytku publicznego.

Przykład:

Stowarzyszenie Alfa prowadzi działalność w zakresie upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji. Większa część działalności stowarzyszenia prowadzona jest nieodpłatnie. Niemniej stowarzyszenie zamierza prowadzić szkolenia, w których uczestnictwo będzie odpłatne. Opłata ta jednak nie będzie przekraczała kosztów organizacji szkolenia. Stowarzyszenie nie zarabia na organizowanych szkoleniach (choć nie są one przeznaczone tylko dla członków stowarzyszenia), wobec czego zastanawia się, czy powinno z tego tytułu rozliczać podatek od towarów i usług.

Szkolenie organizowane przez stowarzyszenie będzie wypełniało przedmiot opodatkowania VAT. Jest to bowiem świadczenie usługi, za którą stowarzyszenie pobiera określoną opłatę. Przy czym, jak wskazaliśmy wyżej, aby dana czynność podlegała VAT, musi być również spełniona przesłanka podmiotowa, tj. czynność musi być dokonana przez podatnika podatku od towarów i usług.

W świetle art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są m.in. osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Z przytoczonej wcześniej definicji działalności gospodarczej w ustawie o VAT wynika, że za taką należy uznać wszelką działalność usługodawców. Jednocześnie podatnikiem jest każdy podmiot, który wykonuje tego rodzaju działalność, bez względu na cel lub rezultat tej działalności. A zatem na gruncie VAT nie ma znaczenia, że działalność nie jest nakierowana na osiągnięcie zysku. Istotny jest sam fakt prowadzenia określonego rodzaju działalności. Tym samym stowarzyszenie prowadzące odpłatną działalność pożytku publicznego jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Dochodzi więc do sytuacji, że działalność nieuznawana za działalność gospodarczą na gruncie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, jest działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy o VAT.

Powyższe nie oznacza od razu, że stowarzyszenie jest zobowiązane do rozliczania VAT. Możliwe jest bowiem skorzystanie z tzw. zwolnienia podmiotowego. W myśl art. 113 ust. 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Jeżeli zatem stowarzyszenie spełni ww. warunki, to będzie mogło korzystać ze zwolnienia z VAT. W takim przypadku, na podstawie art. 96 ust. 3 ustawy o VAT, stowarzyszenie nie jest zobowiązane do składania zgłoszenia rejestracyjnego (przy czym może złożyć takie zgłoszenie w celu zarejestrowania się jako podatnik VAT zwolniony).

Piotr Kępisty
Doradca podatkowy, konsultant podatkowy w ECDDP Sp. z o.o.

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...