Opodatkowanie sportowców. Zmiana reguł gry

Po korzystnej rewolucyjnej uchwale siedmiu sędziów NSA sportowcy mogą być opodatkowani wg stawki 19% jako osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą.

Zapasy z fiskusem
Organy podatkowe dotychczas niezmiennie stały na stanowisku, że wszelkie przychody z uprawiania sportu należy zakwalifikować do działalności wykonywanej osobiście. Powoływały się przy tym na art. 13 ust. 2 ustawy o PIT, zgodnie z którym przychody „z uprawiania sportu” stanowią przychody z działalności wykonywanej osobiście.

To właśnie ten zapis, literalnie odczytywany przez organy, przez wiele lat stanowił przedmiot sporu między podatnikami-sportowcami prowadzącymi własną działalność a organami podatkowymi i sądami administracyjnymi. Czy sportowiec prowadzący działalność gospodarczą podlega pod art. 10 ust. 2 w zw. z art. 13 ust. 2 (tj. działalność wykonywana osobiście) czy pod art. 10 ust. 3 (tj. pozarolnicza działalność gospodarcza)?

Organy utrzymywały, że w przypadku, gdy działalność podatnika spełnia jednocześnie przesłanki działalności gospodarczej i przesłanki działalności wykonywanej osobiście, przychód z tej działalności kwalifikuje się jako przychód z działalności wykonywanej osobiście. W efekcie sportowcy opodatkowywali go wg progresywnej skali podatkowej (18 / 32%), a kluby sportowe pobierały od niego zaliczki na PIT i składki ZUS.

Osiłek czy celebryta?
Zacznijmy jednak od początku. Czym jest i jak zmienia się sport? Zgodnie z ustawą o sporcie, sportem są wszelkie formy aktywności fizycznej, które przez uczestnictwo doraźne lub zorganizowane wpływają na wypracowanie lub poprawienie kondycji fizycznej i psychicznej, rozwój stosunków społecznych lub osiągnięcie wyników sportowych na wszelkich poziomach.

Jeszcze kilka lat temu sport kojarzył się głównie z wykonywaniem ćwiczeń, udziałem w grach zespołowych, osiąganiem lepszych wyników czy pracą nad własną tężyzną fizyczną i był traktowany głównie jako zajęcie dla pasjonatów. W ostatnim czasie natomiast pojawiły się nowe, ekonomiczne uwarunkowania towarzyszące uprawianiu sportu, które stanowi przede wszystkim źródło zarobku. Sportowcy stali się celebrytami – podobnie jak aktorzy czy piosenkarze. Coraz częściej wykorzystują oni swój wizerunek w celach reklamowych i marketingowych, uczestniczą w akcjach promocyjnych, firmują swoim nazwiskiem marki produktów, bywają na imprezach, głośno o nich w prasie, Internecie i telewizji.

Zmiana taktyki
W ślad za postępującą profesjonalizacją sportu zmieniło się także stanowisko organów. Stosując dynamiczną wykładnię funkcjonalną, NSA w składzie siedmiu sędziów wydał 22 czerwca 2015 r. przełomową uchwałę (sygn. II FPS 1/15), która potwierdza, że przychody sportowców mogą stanowić przychody z działalności gospodarczej, jeżeli spełnione są kryteria określone w art. 5a ust. 6 ustawy o PIT i jednocześnie nie zachodzą przesłanki z art. 5b ust. 1 tej ustawy. Przychody sportowca stanowią zatem przychody z działalności gospodarczej, jeżeli sportowiec-podatnik ponosi odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat własnych i zleconych innym czynności, nie wykonuje czynności pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez zlecającego, a także ponosi ryzyko gospodarcze prowadzonej działalności.

Sąd wskazuje, że w przypadku, gdy istnieje możliwość zakwalifikowania danego działania podatnika przynoszącego przychód do różnych źródeł przychodów, pierwszorzędne i przesądzające dla tej kwalifikacji znaczenie będzie miało występowanie cech działalności gospodarczej, a wszędzie tam, gdzie działania podatnika będą wykazywały takie cechy, uzyskiwane przychody zaliczyć należy do pozarolniczej działalności gospodarczej.

Ponadto chcąc podkreślić, że nie każda działalność sportowca stanowi działalność gospodarczą, Sąd wskazał, że przychodami z uprawiania sportu (w odróżnieniu od przychodów sportowców) są przychody uzyskiwane z zajmowania się ćwiczeniami oraz grami, co ma na celu poprawę sprawności fizycznej. Działalność ta – z uwagi na chęć współzawodnictwa i osiągania dobrych wyników – może wprawdzie mieć charakter zorganizowany i ciągły (posiada zatem niektóre cechy właściwe dla działalności gospodarczej), jednakże nie jest jej immanentną cechą nakierowanie na uzyskanie zysku i uczynienie z niej stałego źródła zarobkowania. Brak tej cechy jednoznacznie odróżnia ją od działalności gospodarczej.

W efekcie, przychody z uprawiania sportu – jako działalności niewykonywanej w celach zarobkowych – kwalifikują się jako przychody z działalności wykonywanej osobiście. Przychody sportowców – jako przychody wynikające z działalności zarobkowej – stanowią natomiast przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Win-win solution
Kwalifikacja przychodów sportowców jako przychodów z działalności gospodarczej przynosi korzyści zarówno dla samych sportowców, jak i dla klubów sportowych. Sportowcy opodatkowują swoje przychody wg liniowej stawki 19% – zamiast progresywnej skali 18 lub 32%. Mogą także odliczyć od przychodów koszty ich uzyskania.

Kluby natomiast nie pobierają zaliczek na PIT. Nie muszą też odprowadzać składek ZUS, co zostało potwierdzone w decyzji Oddziału ZUS w Lublinie z dnia 21 lipca 2015 r. (znak: DI/200000/43/781/2015).

Marta Sadowska, konsultant w EY
Ewa Kurmanowska, starszy konsultant w EY
www.blog.ey.pl/taxweb