Opodatkowanie przychodów z udzielania korepetycji

Przychody z udzielania korepetycji mogą być osiągane w ramach różnych źródeł przychodów. Korepetytor może być bowiem zatrudniony w oparciu o umowę o pracę lub zlecenia u przedsiębiorcy prowadzącego działalność edukacyjną. Wydaje się jednak, że najczęściej osoby te pracują na własny rachunek. To zaś, w jaki sposób powinny rozliczać podatek z racji uzyskanego honorarium, uzależnione jest od konkretnych okoliczności.

Przychody ze zleceń od osób prywatnych

Jeśli korepetycje są udzielane sporadycznie, na przykład na zasadzie doraźnej pomocy komuś znajomemu czy z rodziny, niewątpliwie taka działalność nie ma znamion działalności gospodarczej. Uzyskane przychody należy jednak opodatkować. Są one uzyskiwane w oparciu o umowę o świadczenie usługi, a w świetle przepisów Kodeksu cywilnego do takich usług stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.

Trzeba jednak wiedzieć, że w sytuacji, gdy zleceniodawcą jest osoba fizyczna, która nabywa te usługi na swoje prywatne potrzeby, źródłem przychodów zleceniobiorcy nie jest działalność wykonywana osobiście, o którym to źródle jest mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy, lecz inne źródła wskazane w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy z 27 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm., dalej: ustawa o PIT). Wynika to z tego, że zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT przychodami z działalności wykonywanej osobiście są przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:

1. osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,
2. właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora - jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością

- z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9 (czyli m.in. kontraktów menedżerskich).

Z przepisu tego wyraźnie wynika, że przychody uzyskiwane przez korepetytora od osoby fizycznej nie stanowią przychodów z działalności wykonywanej osobiście. Należy je więc zakwalifikować do przychodów z innych źródeł. Konsekwencją tego są inne zasady opodatkowania uzyskanego dochodu. Przede wszystkim podkreślić trzeba, że żadnych obowiązków w tym zakresie nie ma zleceniodawca. Ciążą one na zleceniobiorcy. Może on je wypełnić, wybierając jedną z dwóch przewidzianych przepisami możliwości:

• ująć całość przychodów uzyskanych z udzielania korepetycji w danym roku w zeznaniu rocznym za ten rok i zapłacić podatek wynikający z tego zeznania w terminie do 30 kwietnia,
• odprowadzać zaliczki na podatek dochodowy od przychodów uzyskiwanych w danym miesiącu w terminie do 20. dnia następnego miesiąca, a za grudzień w terminie złożenia zeznania rocznego; taki sposób rozliczeń musi być jednak kontynuowany przez cały rok; stanowi o tym art. 44 ust. 1c oraz 1d ustawy o PIT; po zakończeniu roku należy ująć całe rozliczenie w zeznaniu rocznym.

W obu przypadkach przychód można obniżyć o koszty uzyskania przychodów, ustalone w zryczałtowanej wysokości, tj. 20% przychodu. Jeżeli jednak podatnik poniósł wydatki i ma na tę okoliczność stosowne dowody, może je przyjąć w wysokości kosztów faktycznie poniesionych.

Przychody z działalności gospodarczej

W sytuacji gdy udzielanie korepetycji odbywa się w sposób zorganizowany i ciągły, wówczas korepetytor powinien zarejestrować działalność gospodarczą i rozliczać uzyskiwane przychody w jej ramach. Co do zasady ma możliwość wyboru jednej z czterech form opodatkowania:

1. zasady ogólne, tj. opodatkowanie według skali podatkowej,
2. podatek liniowy,
3. ryczałt od przychodów ewidencjonowanych,
4. karta podatkowa.

Zasady ogólne i podatek liniowy

Podatek na zasadach ogólnych może opłacać każdy podatnik. Inaczej jest w przypadku pozostałych form opodatkowania. Podatek liniowy ani ryczałt od przychodów ewidencjonowanych nie są bowiem dostępne dla tych podatników, którzy uzyskują z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie lub z tytułu prawa do udziału w zysku spółki niebędącej osobą prawną przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy.

W obu wypadkach podstawą opodatkowania jest dochód, czyli różnica między przychodami z działalności gospodarczej, a kosztami ich uzyskania, tj. kosztami poniesionymi w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów, które enumeratywnie zostały wymienione w ustawie o PIT.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Tylko niektórzy korepetytorzy mogą opłacać podatek w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Zgodnie z regulacjami zawartymi w ustawie z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. nr 144, poz. 930, z późn. zm.) możliwość ta dotyczy jedynie tych z nich, którzy:

• są nauczycielami,
• udzielają lekcji na godziny,
• nie wykonują ich na rzecz osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej albo na rzecz osób fizycznych dla potrzeb prowadzonej przez nie pozarolniczej działalności gospodarczej,
• nie zatrudniają na podstawie umów o pracę, umów zlecenia, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze osób, które wykonują czynności związane z istotą danego zawodu.

Podkreślić jednak należy, że nawet jeśli dany podatnik spełnia powyższe warunki, wybór opodatkowania w formie ryczałtu nie jest korzystny. W przypadku przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi bowiem 20%.

Karta podatkowa

Rozwiązaniem, które warto wziąć pod uwagę, jest natomiast karta podatkowa. Tu również zainteresowany podatnik powinien upewnić się, czy spełnia warunki przewidziane w ustawie o ryczałcie. Jeśli tak, powinien złożyć do naczelnika urzędu skarbowego wniosek (formularz PIT-16) o zastosowanie opodatkowania w tej formie.

Podatek jest zależny od liczby godzin. I tak:

• do 48 godzin: 4,80 zł za każdą godzinę,
• powyżej 48 do 96 godzin: 230,40 zł + 10,00 zł za każdą godzinę ponad 48,
• powyżej 96 godzin: 710,40 zł.

Izabela Rutkowska