Opodatkowanie prezentów i innych świadczeń dla emerytów i rencistów

Przejście pracownika na emeryturę lub rentę to często ten moment, w którym pracodawcy wręczają mu pamiątkowy prezent. W niektórych zakładach pracy istnieje także miły zwyczaj obdarowywania emerytów lub rencistów, którzy byli kiedyś ich pracownikami, z okazji np. świąt. Ponadto, osoby te niekiedy mogą liczyć również na dofinansowanie letniego wypoczynku, kosztów leczenia itp. Wszystkie te formy podziękowania za pracę czy też wsparcia mogą pod pewnymi warunkami korzystać ze zwolnień od podatku przewidzianych w ustawie z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm., dalej: ustawa o PIT).

Świadczenie dla emeryta i rencisty a źródło przychodów

Źródłem przychodów analizowanych świadczeń otrzymanych przez emeryta lub rencistę są tzw. inne przychody, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT. Należy tu bowiem zaliczyć wszelkie przysporzenia majątkowe, które mają wymierną wartość finansową, a nie mieszczą się w pozostałych kategoriach przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ustawy o PIT.

Zwolnienie od opodatkowania świadczeń dla emerytów i rencistów

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT, wolne od podatku dochodowego są świadczenia otrzymywane przez emerytów lub rencistów w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy, w tym od związków zawodowych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł.

Warto podkreślić, że – w odróżnieniu od zwolnienia, skierowanego do obecnych pracowników, które dotyczy jedynie świadczeń rzeczowych i pieniężnych, finansowanych z zakładowego funduszu świadczeń społecznych oraz jest ograniczone do kwoty 380 zł – w odniesieniu do emerytów i rencistów, mogą być one zakupione również ze środków obrotowych byłego pracodawcy. Ponadto świadczenie to może być spełnione w dowolnej formie. Oznacza to, że emeryt lub rencista może otrzymać świadczenie w postaci:

• usługi, np. wycieczki,
• nagrody rzeczowej, w tym także bonów, talonów i innych znaków, uprawniających do ich wymiany na towary lub usługi,
• pieniężnej.

Zwolnienie od opodatkowania zapomóg losowych

W art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy o PIT jest przewidziane zwolnienie od podatku zapomóg otrzymanych w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł.

Świadczenia mogą być wypłacane zarówno z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, jak i ze środków obrotowych. Mogą je otrzymać nie tylko obecni, ale również byli pracownicy, będący emerytami lub rencistami.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 17 stycznia 2012 r. (sygn. IBPBII/1/415-893/11/MZ), ustosunkowując się do stanowiska wnioskodawcy, iż:

(...) zapomogi losowe wypłacane emerytom i rencistom ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych korzystają ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

uznał, iż:

(...) jeżeli istotnie ww. zapomogi będą zapomogami losowymi, tj. świadczeniami wypłacanymi w związku z zaistnieniem indywidualnych zdarzeń losowych i zdarzenia te zostaną należycie udokumentowane (poparte stosownymi dowodami), przychód ten będzie korzystał ze zwolnienia od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do kwoty 2280 zł w danym roku podatkowym. Od nadwyżki kwoty 2280 zł powinien zostać naliczony podatek.

Zwolnienie od opodatkowania prezentów wręczanych pracownikom odchodzacym na emeryturę lub rentę

Analizowane zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT nie ma zastosowania w sytuacji, gdy emeryt lub rencista otrzyma świadczenie od pracodawcy w sytuacji, gdy jest nadal u niego zatrudniony. W takim wypadku rozważyć należy ewentualną dopuszczalność skorzystania ze zwolnienia od opodatkowania, które może być zastosowane w odniesieniu do pracowników, a dotyczy świadczeń finansowanych z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Jeśli zaś u danego pracodawcy nie jest utworzony zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, wówczas takie świadczenie będzie dla takiego emeryta lub rencisty przychodem ze stosunku pracy.

Jeśli pracodawca jest zainteresowany tym, aby możliwe było skorzystanie ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT, wówczas powinien rozważyć wręczenie prezentu już po ustaniu stosunku pracy i otrzymaniu przez byłego pracownika statusu emeryta lub rencisty. Dopuszczalność takiego rozwiązania potwierdza Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 26 maja 2009 r. (sygn. IBPBII/1/415-199/09/ASz). Wnioskodawca zamierzał wręczać nagrody w postaci pamiątkowych zegarków osobom, „które rozwiązały stosunek pracy z wnioskodawcą w związku z przejściem na emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy lub świadczenie przedemerytalne. Nagrody te będą wręczane w ciągu 60 dni od przedłożenia u pracodawcy decyzji potwierdzającej uzyskanie prawa do emerytury, renty lub świadczenia przedemerytalnego.” W takiej sytuacji organ podatkowy uznał, że:

(...) ww. świadczenie rzeczowe przekazywane emerytom lub rencistom - w myśl art. 21 ust. 1 pkt 38 - do wysokości nie przekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł będzie zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych.

Opodatkowanie nadwyżek ponad limit 2280 zł

Jeśli wartość świadczenia przekazanego uprawnionemu emerytowi lub renciście przekroczy w roku podatkowym kwotę 2280 zł, wówczas nadwyżka musi zostać opodatkowana. Zastosowanie znajdzie w tym wypadku art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT, zgodnie z którym od przychodów z tytułu świadczeń otrzymanych przez emerytów lub rencistów, w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunkiem pracy, w tym od związków zawodowych, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 26 i 38 – pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 10% należności.

Izabela Rutkowska