Opodatkowanie opłaty za niewykorzystaną rezerwację w hotelu

Nikt nie rezerwuje miejsca w hotelu po to aby z niego nie skorzystać. Jednak życie przynosi przeróżne niespodzianki i zawsze może dojść do sytuacji, w której z rezerwacji hotelowej trzeba zrezygnować, ponieważ nie jest się w stanie zjawić w hotelu w uzgodnionym w rezerwacji terminie. Aby ustalić czy w przypadku otrzymania opłaty za rezerwację miejsca w hotelu w ogóle mamy do czynienia z czynnością stanowiącą przedmiot opodatkowania ustalić należy jej charakter prawny.

Zapis art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług określa jako podstawę opodatkowania tym podatkiem odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług. Zgodnie z art. 19a ust. 8 tejże ustawy jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą ich otrzymania.

Opłata rezerwacyjna jako zaliczka

Swym charakterem opłata rezerwacyjna najbardziej zbliżona jest do zaliczki. Została ona zdefiniowana w art. 743 Kodeksu cywilnego. Mówi on, że jeżeli wykonanie zlecenia wymaga wydatku, dający zlecenie powinien na żądanie przyjmującego udzielić mu odpowiedniej zaliczki. Brzmienie to wskazuje, że zaliczka stanowi określoną kwotę pieniężną wpłaconą na poczet wykonania umowy. Nie tworzy ona po stronie przyjmującego zaliczkę roszczeń odszkodowawczych w przypadku niewykonania umowy a jej kwota jest co do zasady zaliczana na poczet ceny za zrealizowanie świadczenia.

Co do usytuowania zaliczki na gruncie VAT istotne znaczenie ma wyrok TSUE w sprawie C-419/02 z 21 lutego 2006 r. BUPA Hospitals Ltd and Goldsborough Developments v. Commissioners of Customs & Excise. W wyroku tym Trybunał zwrócił uwagę na bardzo istotną rzecz. W jego opinii instytucja przedpłaty, która może przybrać formę zaliczki nie jest odrębnym przedmiotem opodatkowania. Przyspiesza ona wyłącznie powstanie obowiązku podatkowego, który ma swe źródło w zdarzeniu stanowiącym przedmiot opodatkowania. Tym zaś może być wykonanie usługi. Dla powstania obowiązku podatkowego wraz z dokonaniem przedpłaty konieczne jest aby w momencie jej realizacji strony umowy były zaznajomione ze wszystkimi okolicznościami w jakich przeprowadzona ma być przyszła transakcja, z którą wiąże się dokonana przedpłata.

Zatem w świetle przytoczonego wyroku opłata z tytułu rezerwacji miejsca w hotelu a więc wykonania konkretnej usługi, stanowi zaliczkę na jej poczet. Nazwanie jej opłatą rezerwacyjną nie oddaje zatem w pełni jej prawnego charakteru.

Przyjęcie zaliczki (tu zwanej opłatą rezerwacyjną) rodzi po stronie przyjmującego obowiązek jej opodatkowania. Poza koniecznością rozliczenia otrzymanej zaliczki zachodzi również konieczność jej prawidłowego udokumentowania. Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT w przypadku przyjęcia zapłaty (w całości lub w części) przed wykonaniem czynności opodatkowanej powstaje obowiązek wystawienia faktury. Na podstawie art. 106i ust. 2 tejże ustawy w przypadku otrzymania przed wykonaniem usługi całości lub części zapłaty fakturę należy wystawić nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po jej otrzymaniu od usługobiorcy.

Jeżeli opłata o takim charakterze zostanie wniesiona przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, na podmiocie prowadzącym hotel ciąży obowiązek zarejestrowania przyjęcia opłaty za pomocą kasy fiskalnej. Zaewidencjonowanie w kasie będzie musiało zostać dokonane w dniu otrzymania kwoty opłaty rezerwacyjnej stanowiącej w myśl regulacji ustawy o VAT zaliczkę. W przypadku zgłoszenia przez indywidualnego klienta żądania, prowadzący hotel pobranie zaliczki w formie opłaty rezerwacyjnej będzie musiał udokumentować fakturą.

Opłata rezerwacyjna jako odszkodowanie

W przypadku gdy gość hotelowy odwołuje swoje przybycie z rozsądnym wyprzedzeniem (każdy hotel może termin poinformowania o rezygnacji z rezerwacji ustalić wg własnego uznania) ma miejsce zwrot uiszczonej opłaty. Na gruncie VAT jest to zaliczka zaś z punktu widzenia prawa cywilnego nie pełni ona roli gwarancyjnej jaka przypisana została zadatkowi.

Spóźnione odwołanie rezerwacji dla przedsiębiorcy prowadzącego hotel oznacza, iż zostaje on pozbawiony możliwości wynajęcia zarezerwowanego pokoju innemu klientowi. Stałe koszty związane z utrzymaniem budynku, wynagrodzeniem personelu i tak muszą zostać poniesione. Opłacie za nieterminowe anulowanie rezerwacji można więc przypisać formę zryczałtowanej rekompensaty za poniesione koszty i utracone korzyści. Jednakże przedsiębiorca prowadzący hotel pamiętać musi, iż nie przyjmując gościa hotelowego również oszczędza, np. na sprzątaniu, praniu pościeli.

Podstawą do braku zwrotu opłaty rezerwacyjnej, potraktowanej uprzednio jako forma zaliczki stanowiącej przedmiot opodatkowania VAT jest uznanie jej za formę odszkodowania. Takie jej rozumienie nie jest nieuzasadnione w przypadku, gdy dany pokój był dostępny tylko dla danego klienta, w okresie w którym rezerwacja obowiązywała. W takim przypadku prowadzący hotel uzasadniać może niezwracanie opłaty rezerwacyjnej tym, że przekształciła się ona w odszkodowanie za szkodę w postaci anulowania przez klienta rezerwacji. Tym samym zachodzi po stronie podmiotu prowadzącego hotel konieczność skorygowania obrotu w zakresie otrzymanej kwoty. Przestaje ona bowiem być przedpłatą na poczet zarezerwowanej usługi. Operacja ta powinna zostać udokumentowana wystawieniem faktury korygującej do zera. Pobranie opłaty odszkodowawczej w formie zatrzymania zaliczki winno natomiast zostać potwierdzone notą księgową obciążeniową.

Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia „odszkodowanie”. Z tego powodu nieodzowne jest sięgnięcie do regulacji cywilistycznych. Zgodnie z nimi odszkodowanie za szkodę majątkową czy niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy prawne wiążą obowiązek jej naprawienia. Aby możliwe było uznanie, iż dane zdarzenie spowodowało szkodę musi pomiędzy tymi elementami zachodzić związek przyczynowy.

Zgodnie z art. 361 § 1 K.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania (tutaj nieprzybycia do hotelu w umówionym terminie), z którego szkoda wynikła. W myśl art. 361 § 2 K.c. w przypadku nieistnienia innego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poniósł poszkodowany, oraz korzyści które mógłby osiągnąć, gdyby mu nie wyrządzono szkody. Naprawienie szkody nastąpić powinno, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej.

Odszkodowanie nie stanowi przedmiotu opodatkowania VAT. W przypadku nałożenia kary za odwołanie rezerwacji w hotelu nie zaistnieje więc podstawa do opodatkowania tym podatkiem, usługa nie dochodzi w takiej sytuacji do skutku. Tego rodzaju stanowisko wyraził Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 16 czerwca 2016 r., sygn. IBPP2/4512-214/16/BW.

Nie można wykluczyć sytuacji, iż opłata rezerwacyjna w części uznana zostanie za odszkodowanie dokumentowane notą księgową, a w pozostałym zakresie podlegać będzie zwrotowi jako zaliczka za usługę, do której wykonania nie doszło co dokumentować będzie faktura korygująca.

Adam Okonkwo

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...