Opłacanie składek na Fundusz Pracy przy zleceniu

Obowiązkową składkę na Fundusz Pracy za zleceniobiorcę, osobę wykonującą umowę agencyjną lub inną umowę o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, opłaca się od kwoty stanowiącej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ww. osoby - bez stosowania ograniczenia rocznej podstawy wymiaru tych składek do trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej - jeżeli kwota ta, w przeliczeniu na okres miesiąca, wynosi co najmniej tyle, ile minimalne wynagrodzenie za pracę (w 2022 r. – 3010 zł).

Należy podkreślić, iż składki na Fundusz Pracy są opłacane za tych zleceniobiorców (osoby wykonujące umowę agencyjną lub inną umowę o świadczenie usług), którzy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu wykonywania umowy zlecenia (agencyjnej lub innej umowy o świadczenie usług). Nie są natomiast opłacane w sytuacji, gdy zleceniobiorca podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym dobrowolnie.

Przykład 1
W okresie od 1 kwietnia do 30 czerwca 2022 r. osoba wykonywała pracę na podstawie zawartej ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością umowy zlecenia, z miesięcznym wynagrodzeniem 3500 zł. Z tytułu umowy zlecenia zleceniodawca wypłacił wynagrodzenie w wysokości: w kwietniu - 3500 zł, w maju - 3500 zł, w czerwcu - 3500 zł.
Z tytułu wykonywania tej umowy wymieniona osoba podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Zleceniodawca za tę osobę miał również obowiązek opłacić składkę na Fundusz Pracy (minimalne wynagrodzenie w 2022 r. wynosi 3010 zł).

Zwolnienia z obowiązkowych składek

Od 1 lipca 2009 r. składki na Fundusz Pracy za zleceniobiorcę, osobę wykonującą umowę agencyjną lub inną umowę o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia są opłacane, o ile osoby te nie osiągnęły wieku wynoszącego co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn.

W przypadku gdy osiągnięcie powyższego wieku następuje w trakcie miesiąca kalendarzowego zwolnienie z obowiązku opłacania tych składek następuje dopiero od następnego miesiąca. Jedynie w przypadku osób, których 55. lub 60. urodziny przypadają pierwszego dnia danego miesiąca, zwolnienie z obowiązku opłacania tych składek przysługuje już od tego miesiąca, ponieważ w dniu swoich 55. czy 60. urodzin dana osoba jest osobą, która osiągnęła odpowiednio wiek 55 lub 60 lat.

Kilkumiesięczne umowy

W przypadku umów zleceń (agencyjnych lub innych umów o świadczenie usług) trwających kilka miesięcy, z określonym w umowie wynagrodzeniem za pracę w stawce miesięcznej, w celu ustalenia obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy należy dokonywać przeliczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na okres miesiąca. Oznacza to, że w sytuacji gdy zleceniobiorca wykonywał pracę przez niepełny miesiąc (np. z uwagi na rozpoczęcie lub zakończenie wykonywania umowy zlecenia w trakcie miesiąca, chorobę lub inną nieobecność w pracy), należy ustalić, ile wyniosłaby podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, gdyby wykonywał on pracę przez cały miesiąc. Jeśli ustalona w ten sposób podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest co najmniej równa kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę, zleceniodawca ma obowiązek opłacenia składki na Fundusz Pracy.

Stawka akordowa lub prowizyjna

Jeżeli natomiast w umowie zlecenia (agencyjnej lub innej umowie o świadczenie usług) nie określono wynagrodzenia za jej wykonanie w stawce miesięcznej, ale np. w stawce akordowej czy prowizyjnej, dla potrzeb ustalenia obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy nie dokonuje się przeliczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na okres miesiąca. W takiej sytuacji o obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy za zleceniobiorcę decyduje wysokość osiągniętego przychodu. Gdy przychód z wyżej wymienionych umów, osiągnięty w danym miesiącu, jest co najmniej równy kwocie minimalnego wynagrodzenia, zleceniodawca ma obowiązek opłacenia składki na Fundusz Pracy. Przeliczenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest również bezcelowe wtedy, gdy co prawda wynagrodzenie dla zleceniobiorcy określono w stawce miesięcznej, ale w danym miesiącu przychód z umowy zlecenia jest co najmniej równy kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Podstawa wymiaru składki na FP

Podstawę wymiaru składki na Fundusz Pracy należnej za zleceniobiorcę (osobę wykonującą umowę agencyjną lub inną umowę o świadczenie usług) zawsze stanowi przychód z tej umowy w rozumieniu przepisów podatkowych. Przeliczenie podstawy wymiaru składek na okres miesiąca dokonywane jest bowiem tylko i wyłącznie w celu ustalenia obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy.

Przykład 2
Osoba wykonuje umowę zlecenia, zawartą ze spółką jawną, w okresie od 21 kwietnia do 30 września 2022 r., z miesięcznym wynagrodzeniem w wysokości 3300 zł. W kwietniu 2022 r. osoba ta otrzymała tytułem wynagrodzenia 1100 zł. Wobec faktu, iż w przypadku umów zleceń trwających kilka miesięcy, z określonym w umowie wynagrodzeniem za pracę w stawce miesięcznej, dla potrzeb ustalenia obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy należy dokonać przeliczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na okres miesiąca, zleceniodawca powinien dokonać takiego przeliczenia w kwietniu 2022 r.
Z uwagi na to, iż w przeliczeniu na okres miesiąca podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w kwietniu 2022 r. dla tej osoby jest wyższa od minimalnego wynagrodzenia (w 2022 r. jest to 3010 zł), zleceniodawca był zobowiązany opłacić za nią składkę na Fundusz Pracy za ten miesiąc. Podstawę wymiaru składki na Fundusz Pracy za kwiecień 2022 r. dla tego zleceniobiorcy stanowił osiągnięty przychód w rozumieniu przepisów podatkowych (1100 zł). Również za pozostałe miesiące trwania umowy zlecenia istniał obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy.

Przykład 3
Osoba wykonuje pracę na podstawie umowy zlecenia, którą zawarła ze spółka akcyjną na okres od 15 kwietnia do 14 lipca 2022 r., z miesięcznym wynagrodzeniem 4000 zł. W kwietniu zleceniodawca wypłacił z tytułu umowy zlecenia wynagrodzenie w wysokości 2000 zł, w maju – 4000 zł, w czerwcu – 4000 zł, w lipcu – 2000 zł.
Wobec faktu, iż w przypadku umów zleceń trwających kilka miesięcy, z określonym w umowie wynagrodzeniem za pracę w stawce miesięcznej, dla potrzeb ustalenia obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy należy dokonać przeliczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na okres miesiąca, zleceniodawca powinien dokonać takiego przeliczenia w kwietniu oraz lipcu 2022 r. Ponieważ po przeliczeniu, tj. ustaleniu, ile wynosiłaby podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, gdyby zleceniobiorca wykonywał pracę przez cały kwiecień i cały lipiec 2022 r., podstawa wymiaru okazała się wyższa od minimalnego wynagrodzenia, zleceniodawca powinien opłacić składki na Fundusz Pracy nie tylko za maj i czerwiec 2022 r., ale także za kwiecień i lipiec 2022 r.

Przykład 4
W okresie od 1 kwietnia do 15 lipca 2022 r. osoba wykonuje umowę zlecenie zawartą z firmą ubezpieczeniową. Odpłatność za wykonanie pracy na podstawie tej umowy ustalono prowizyjnie, tj. 4% od wartości każdej zawartej umowy ubezpieczenia. Zleceniobiorca otrzymał z tytułu wykonywania umowy zlecenia: w kwietniu – 1000 zł, w maju – 3200 zł, w czerwcu – 3900 zł, w lipcu – 1300 zł.
Z uwagi na to, iż otrzymane przez zleceniobiorcę wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia jest prowizyjne, nie podlega przeliczeniu na okres miesiąca. Tym samym zleceniodawca nie opłaca za tego zleceniobiorcę składek na Fundusz Pracy za kwiecień i lipiec 2022 r. W tych miesiącach bowiem podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu umowy zlecenia była niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia (w 2022 r. – 3010 zł).

Zbieg tytułów ubezpieczeń a składka na FP

Jeżeli zleceniobiorca (osoba wykonująca umowę agencyjną lub inną umowę o świadczenie usług) podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym zarówno z tytułu umowy zlecenia (agencyjnej lub innej umowy o świadczenie usług), jak również z drugiego tytułu – umowy o pracę, to obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy powstaje z każdego z tych tytułów wtedy, gdy łączna kwota stanowiąca podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wynosi co najmniej tyle, ile minimalne wynagrodzenie. W takiej sytuacji ubezpieczony składa stosowne oświadczenie pracodawcy i zleceniodawcy.

Przykład 5
Pracownik, w okresie od 1 do 30 czerwca 2022 r., wykonywał umowę zlecenie zawartą z innym podmiotem niż własny pracodawca, z tytułu której uzyskał przychód w wysokości 1500 zł. Z tytułu umowy o pracę w czerwcu 2022 r. otrzymał wynagrodzenie w wysokości 1900 zł.
Zarówno z tytułu umowy o pracę, jak i z tytułu umowy zlecenia ubezpieczenia emerytalne i rentowe są dla tej osoby obowiązkowe. Ubezpieczony powinien poinformować pracodawcę i zleceniodawcę, iż w czerwcu 2022 r. osiągnął przychód wyższy od minimalnego wynagrodzenia (w 2022 r. minimalne wynagrodzenie wynosi 3010 zł). W konsekwencji składkę na Fundusz Pracy za tę osobę należy opłacić z obu wymienionych tytułów.

Kto opłaca składkę?

Za osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia, agencyjnej, albo innej umowy o świadczenie usług obowiązkowe składki na Fundusz Pracy opłacają pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne (art. 104 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy).

Przez pracodawcę, w mysl art. 2 pkt 25 ww. ustawy, należy rozumieć jednostkę organizacyjną, chociażby nie posiadała osobowości prawnej, a także osobę fizyczną, jeżeli zatrudniają one co najmniej jednego pracownika. Oznacza to, że w przypadku zleceniodawców będących osobami fizycznymi – obowiązek opłacania składek za zleceniobiorców (osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub innej umowy o świadczenie usług) dotyczy tylko tych zleceniodawców, którzy zatrudniają co najmniej jednego pracownika.

Przykład 6 
Osoba prowadząca działalność gospodarczą w związku z tą działalnością zatrudnia od 1 maja 2022 r. dwóch zleceniobiorców. Zleceniobiorcy ci podlegają obowiązkowi ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych, a ich podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia jest wyższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia. 
Mimo tego, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia jest wyższa od minimalnego wynagrodzenia, zleceniodawca nie ma obowiązku opłacania za nie składek na FP, ponieważ nie zatrudnia nikogo w ramach stosunku pracy.

Obowiązkową składkę na Fundusz Pracy opłaca się za okres trwania obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, na zasadach i w trybie przewidzianych dla składek na ubezpieczenia społeczne.

Wysokość tej składki określa ustawa budżetowa. Od 1 stycznia 2022 r. składka na Fundusz Pracy wynosi 1,0% podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Płatnik zobowiązany do opłacania składek na Fundusz Pracy, począwszy od rozliczeń za styczeń 2019 r. opłaca je razem ze składkami na Fundusz Solidarnościowy w łącznej wysokości 2,45% podstawy ich wymiaru, która w obu przypadkach jest taka sama. W 2022 r. składka na Fundusz Solidarnościowy wynosi 1,45% podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Omawiana składka jest w całości finansowana ze środków płatnika składek. Płatnik – w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA – dokonuje łącznego rozliczenia składek na Fundusz Pracy za wszystkich ubezpieczonych, za których powstał obowiązek opłacenia tej składki w danym miesiącu.

Ważne!
Składki na Fundusz Pracy oblicza się łącznie ze składkami na Fundusz Solidarnościowy (FS) w wysokości sumy stóp procentowych tych składek i wykazuje je w łącznej kwocie w polu 01 w bloku VII deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA.

Nowe terminy opłacania składek

Od 2022 r. zmieniły się terminy opłacania składek i przekazywania dokumentów rozliczeniowych do ZUS. Teraz jest to 5., 15. i 20. dzień miesiąca. Nowe terminy dotyczą rozliczania składek za styczeń 2022 r. i kolejne miesiące.

• 15. dzień miesiąca to nowy termin dla płatników składek posiadających osobowość prawną czyli m.in. spółek akcyjnych i spółek z o.o. czy spółdzielni,
• 20. dzień miesiąca to termin dla podmiotów, które nie są osobami prawnymi, czyli m.in. dla osób fizycznych, które prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą, czy spółek osobowych. Dotychczas osoby, które opłacały składkę wyłącznie za siebie, miały obowiązek rozliczyć się z ZUS nie później niż do 10. dnia miesiąca.

Dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych termin pozostaje bez zmian - to 5. dzień miesiąca.

Zmiany terminów opłacania składek i przekazywania dokumentów rozliczeniowych do ZUS wynikają z regulacji wprowadzonych przez Polski Ład. Nowe terminy dotyczą rozliczania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, Fundusz Pracy (FP), Fundusz Solidarnościowy (FS), Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP) oraz Fundusz Emerytur Pomostowych (FEP) - począwszy od rozliczeń za styczeń 2022 r.

Na podstawie informacji z www.zus.pl

Redakcja podatki.biz