10.08.2017

Czy osoba wykonująca pozarolniczą działalność gospodarczą i wykonująca w jej ramach czynności, przy których narażona jest na czynniki szkodliwe w środowisku swojej pracy, może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki na zakup środków ochrony osobistej przewidzianych w przepisach BHP, w szczególności wydatki na zakup zaleconych przez lekarza-okulistę okularów ochronnych?

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych  kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Zatem, aby wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodu powinien, w myśl powołanego przepisu, spełniać łącznie następujące warunki:

• pozostawać w związku przyczynowym z przychodem lub źródłem przychodu i być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,
• nie znajdować się na liście wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów, wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
• być właściwie udokumentowany.

Do kosztów uzyskania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej spełniających powyższe kryteria nie można jednak zaliczyć wydatków osobistych osoby prowadzącej działalność gospodarczą.

Potwierdzają to także organy podatkowe. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 10 marca 2016 r., sygn. ILPB1/4511-1-1645/15-2/AK. Z wnioskiem o interpretację zwrócił się podatnik prowadzący działalność jako komandytariusz w spółce komandytowej. Z uwagi na to, iż działalność ta (świadczenie usług) związana jest przede wszystkim z wielogodzinną pracą przy komputerze, lekarz-okulista zalecił mu stosowanie okularów ochronnych przeznaczonych do pracy przy monitorze ekranowym. W związku z tym podatnik planował zakup takich właśnie okularów ochronnych, nie był jednak pewien, czy wydatki na ich zakup mogą stanowić koszt podatkowy. DIS stwierdził, że:

(…) wydatek na zakup okularów ochronnych nie jest warunkiem koniecznym do wykonywania pracy przy monitorze ekranowym, lecz wydatkiem wynikającym z zalecenia lekarza-okulisty mającym na celu ochronę zdrowia Wnioskodawcy. Wydatki uwarunkowane stanem zdrowia osoby prowadzącej działalność gospodarczą należą do wydatków osobistych. Zakup okularów z odpowiednimi szkłami jest niezależny od faktu czy osoba prowadzi działalność gospodarczą, czy takiej działalności nie prowadzi. Tak, więc bezpośrednim celem związanym z ponoszeniem tego rodzaju wydatków jest ochrona wzroku, a nie osiąganie przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Podobną odpowiedź uzyskał również lekarz anestezjolog prowadzący specjalistyczny gabinet lekarski. We wniosku o interpretację wyjaśnił, że na co dzień uczestniczy w wykonywaniu zabiegów operacyjnych. Okulary są mu niezbędne do pracy, zakłada je bowiem głównie na sali operacyjnej. Okulary są niezbędne do dalszego wykonywania pracy, również ze względu na wiek i związaną z nim fizjologię wzroku oraz wrodzoną wadę jaką jest w astygmatyzm. Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu poniesienie wydatków na zakup specjalistycznych okularów nie ma wpływu na wysokość przychodów uzyskiwanych ze świadczenia usług wykonywanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, ani też związku z prowadzoną działalnością jako źródłem przychodów:

(...) wydatek na zakup specjalistycznych okularów ma na celu ochronę Jego zdrowia. Wydatki uwarunkowane stanem zdrowia osoby prowadzącej działalność gospodarczą należą do wydatków o charakterze osobistym. W sytuacji zaistnienia wady wzroku, czy też jej pogłębiania się, osoba fizyczna jest zmuszona do poczynienia zakupu specjalistycznych okularów niezależnie od tego czy prowadzi działalność gospodarczą, czy też działalności takiej nie prowadzi. Tak więc, bezpośrednim celem, jaki jest związany z ponoszeniem tego rodzaju wydatków, jest ochrona wzroku, a nie osiągnięcie przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Pomimo wskazania, że Wnioskodawca będzie używał specjalistycznych okularów w pracy przy wykonywaniu operacji, powyższy zakup jest uwarunkowany stanem zdrowia Wnioskodawcy, tzn. wiekiem i związaną z nim fizjologią wzroku oraz wrodzoną wadą jaką jest astygmatyzm, a więc jest wydatkiem o charakterze osobistym, niezależnym od prowadzenia działalności gospodarczej.

Do kosztów podatkowych zaliczyć można jedynie wydatek na zakup okularów/soczewek ochronnych, które pełnią funkcję podobną do odzieży roboczej np. kombinezonu roboczego, butów czy kasku. Dla przykładu, w interpretacji indywidualnej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach z 8 marca 2016 r., sygn. IBPB-1-1/4511-796/15/WRz, wyjaśnił, że:

Do stwierdzenia, czy poniesiony wydatek z tytułu nabycia soczewek kontaktowych może zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej istotnym jest ustalenie:

• czy taki wydatek jest potrzebny w prowadzonej działalności gospodarczej i ma związek z tą działalnością,
• czy też wydatek ten co do zasady ma charakter osobisty (związany z wadą wzroku).

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika m.in., że Wnioskodawczyni jest mgr inż. budownictwa posiadającym uprawnienia budowlane (w tym także uprawnienia kierownika budowy). W ramach prowadzonej działalności wykonuje osobiście pracę w zakresie nadzoru, na wysokości powyżej 3 metrów, stanowiącą integralną część świadczonych przez nią usług. Z powodu stwierdzonej wady wzroku używa okularów korekcyjnych. Nabyte soczewki kontaktowe, będzie wykorzystywać wyłącznie w celu wykonywania usług na wysokości powyżej 3 metrów, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Takie rozwiązanie eliminuje zagrożenie przypadkowego urazu narządu wzroku podczas wykonywania pracy spowodowanego potłuczeniem szkieł w wyniku upadku z wysokości oraz wypełnia wymogi obowiązujących przepisów BHP.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że jeżeli w istocie, jak jednoznacznie wynika z wniosku, soczewki kontaktowe są Wnioskodawczyni niezbędne przy wykonywaniu usług w ramach prowadzonej działalności gospodarczej i są faktycznie wykorzystywane wyłącznie przy świadczeniu tych usług na wysokości przekraczającej 3 m, to wydatki z tytułu ich zakupu mogą stanowić koszty uzyskania przychodów prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, pod warunkiem należytego ich udokumentowania.

Ewa Iwan