Odsetki od kredytu w rachunku firmowym jako koszt uzyskania przychodów

Problem zaliczania odsetek od limitu debetowego czy kredytu odnawialnego w rachunku firmowym dotyczy zwłaszcza przedsiębiorców będących osobami fizycznymi, którzy mogą swobodnie dysponować środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku firmowym i przeznaczać je zarówno na cele prywatne, jak i na cele związane z działalnością gospodarczą. Jeśli przedsiębiorcy ci korzystają z usług biura rachunkowego, powinni wyraźnie wskazać, jaka kwota opłat bankowych jest związana z prowadzoną działalnością gospodarczą, a jaka nie ma takiego charakteru. Konsekwencją zaniechania tego obowiązku jest zwykle to, że biuro rachunkowe ujmuje w kosztach uzyskania przychodów wszystkie opłaty bankowe, jakie zawiera wyciąg bankowy. Działanie takie może być obarczone ryzykiem, że organ podatkowy zakwestionuje wysokość tych kosztów i konieczne będzie dokonanie stosownych korekt.

Koszty z rachunku firmowego a koszty uzyskania przychodów

Przedsiębiorcy, którzy dla celów prowadzonej działalności gospodarczej posiadają firmowy rachunek bankowy, ponoszą różne koszty obciążające ten rachunek, a wynikające z umowy zawartej z bankiem. Należą do nich zwykle: opłata za prowadzenie rachunku czy prowizje za dokonywane przelewy. Natomiast przedsiębiorcy, którzy mają możliwość wykorzystania salda debetowego w rachunku lub kredytu odnawialnego, ponoszą nie tylko opłaty za ich przyznanie, lecz także koszty odsetek od salda debetowego czy wykorzystanego kredytu. Pojawia się wówczas pytanie, czy te wszystkie koszty mogą stanowić koszt uzyskania przychodów, a jeśli nie, to jakie kryteria należy stosować przy podejmowaniu decyzji o zaliczeniu bądź niezaliczeniu ich do kosztów uzyskania przychodów.

Jak stanowi art. 22 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm., dalej: ustawa o PIT), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Pierwszym warunkiem, aby dany wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodów, jest więc to, aby miał on związek z prowadzoną działalnością gospodarczą. Problematyka ta była przedmiotem interpretacji indywidualnej dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 28 lipca 2014 r., sygn. ITPB1/415-516b/14/WM:

(...) W wyniku ustaleń kontroli urzędu skarbowego, koszty związane ze spłatą odsetek od ww. kredytu zostały zakwestionowane i wyłączne z kosztów uzyskania przychodów. Powyższe ustalenie uzasadniono faktem, że wnioskodawca dokonywał z konta firmowego bieżących płatności, które miały charakter prywatny (np. opłaty za czesne dzieci, opłaty za mieszkanie, opłaty za energię, itp.). (...) kredyt w rachunku bieżącym został zaciągnięty w celu utrzymania płynności finansowej firmy i stanowi środki finansowe na koncie Wnioskodawcy łącznie ze środkami otrzymywanymi z tytułu prowadzonej przez firmę działalności gospodarczej.

W związku z tym, że:

• podatnik dokonywał płatności o charakterze prywatnym z konta firmowego,
• w interpretacji podkreślono, że (...) wpływy z tytułu działalności gospodarczej są jednak zdecydowanie wyższe niż ponoszone koszty o charakterze prywatnym,
• podatnik nie był w stanie wykazać, jaka część zaciągniętego kredytu została przeznaczona na wydatki bezpośrednio związane z działalnością gospodarczą,

dyrektor Izby Skarbowej uznał, że:

(...) wskazane w treści wniosku odsetki od kredytu zaciągniętego w celu utrzymania płynności finansowej firmy w prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej, nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w myśl art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Niewątpliwie jednak, jeśli przedsiębiorca korzysta z salda debetowego lub kredytu odnawialnego, wtedy gdy musi np. uregulować płatności wobec dostawców towarów i usług, a jednocześnie z analizy całokształtu sytuacji wynika, że środki finansowe znajdujące się na rachunku firmowym oraz w kasie nie są wystarczające z uwagi na to, że działalność przynosi stratę lub też część kontrahentów podatnika nie uregulowało mu jego należności – odsetki od zadłużenia będą stanowić koszt uzyskania przychodów. Tu jedynie na uwadze należy mieć drugi z warunków, o którym mowa w art. 22 ustawy o PIT. Jest nim to, aby dany wydatek nie znajdował się pośród wydatków wymienionych w art. 23.

I tak, analizując obszar kosztów bankowych, trzeba pamiętać o art. 23 ust. 1 pkt 33 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek, prowizji i różnic kursowych od pożyczek (kredytów) zwiększających koszty inwestycji w okresie realizacji tych inwestycji. W konsekwencji nawet jeśli koszty odsetek od salda debetowego lub kredytu odnawialnego mają związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, należy sprawdzić, czy nie powinny one być uwzględnione w wartości początkowej środka trwałego i ujmowane w kosztach uzyskania przychodów poprzez odpisy amortyzacyjne.

Reasumując:

Jeśli przedsiębiorca:

• wykorzystuje rachunek firmowy do dokonywania płatności o charakterze prywatnym lub
• dokonuje przelewu środków z rachunku firmowego na prywatny w kwocie wyższej niż uzyskany dochód po opodatkowaniu go podatkiem dochodowym,

wówczas dochodzi do sytuacji, w której ewentualny debet na rachunku firmowym lub wykorzystanie kredytu odnawialnego przynajmniej w części nie mają związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. To, jaka to część, powinno zostać precyzyjnie określone. Wyliczenia tego powinien dokonać przedsiębiorca, gdyż to on decyduje, co stanowi koszt uzyskania przychodów. W przypadku gdy nie jest w stanie tego uczynić, odsetki nie powinny stanowić kosztu uzyskania przychodów.

Izabela Rutkowska