Odpracowanie długu z tytułu czynszu a podatek dochodowy

Czy odpracowanie długu z tytułu czynszu, np. na rzecz spółdzielni mieszkaniowej lub gminy, i tym samym zwolnienie dłużnika z zapłaty zaległości spowoduje u niego powstanie przychodu i konieczność zapłacenia podatku dochodowego? Zobaczmy.

Odpowiedź na takie pytanie była przedmiotem interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 3 lutego 2016 r., nr ITPB2/4511-1081/15/AB.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o jej wydanie wynikało, że burmistrz zamierzał wydać zarządzenie o możliwości odpracowania zaległości czynszowych. Z dłużnikiem miałoby zostać zawarte porozumienie (umowa) dotyczące spłaty długu w formie świadczenia rzeczowego, tj. świadczenia pracy. W związku z tym nastąpi zmiana czynszu (płatności pieniężnej) na świadczenie rzeczowe. Świadczenie rzeczowe będzie polegało na wykonywaniu prac w zamian za koszt czynszu, w skład którego wchodzą opłaty za eksploatację, wodę i ścieki, wywóz nieczystości itp. Wartość świadczenia rzeczowego będzie ustalona na podstawie określonych przez burmistrza stawek odpowiadających rodzajowi wykonywanej pracy.

W związku z powyższym forma zobowiązań zostanie zmieniona ze świadczenia pieniężnego na świadczenie rzeczowe.

Opodatkowanie podatkiem dochodowym

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy przypomniał w pierwszej kolejności, że zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania, wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm., dalej: ustawa o PIT) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Dodał, że w myśl art. 11 ust. 1 ustawy o PIT przychodami są m.in.: otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Istota umowy najmu

Organ podatkowy wyjaśnił, że w myśl postanowień art. 659 § 1 i § 2 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r., poz. 121, z późn. zm.) przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju.

Wynajmujący jest zatem zobowiązany do zapłaty czynszu najemcy, przy czym zapłata może być oznaczona w świadczeniach innego rodzaju niż pieniądze.

Świadczenie zamiast wykonania

Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 453 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Jest to instytucja prawna zwana datio in solutum (świadczenie zamiast wykonania). Celem jej jest wygaśnięcie istniejącego między stronami zobowiązania (w tym przypadku zaległości czynszowych) poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy.

Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania – poza umową stron – jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Odpracowanie czynszu a przychód u dłużnika

Przechodząc do podatkowych aspektów instytucji świadczenia zamiast wykonania, organ podatkowy wyjaśnił, że co do zasady wszelkie spłaty długów są dla dłużnika obojętne podatkowo, nie można bowiem z faktu świadczenia pracy w zamian za wygaśnięcie ciążącego na dłużniku zobowiązania wywieść, że dłużnik uzyskuje przychody, o których mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o PIT.

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy potwierdził zatem, że po stronie najemców lokali mieszkalnych nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o PIT podlegający opodatkowaniu w związku z odpracowaniem przez nich zobowiązań z tytułu zaległości czynszowych.

Tezę tę potwierdza również inna interpretacja (z 25 stycznia 2012 r., nr ITPB1/415-1138/11/AK), z której wynika, że dłużnik-najemca, nie uzyska przychodów podlegających opodatkowaniu. Zwolnienie dłużnika z opłat za użytkowanie lokalu mieszkalnego w zamian za odpracowanie zaległych opłat nie powoduje dla dłużnika powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu, a w związku z tym wierzyciel-spółdzielnia mieszkaniowa nie ma obowiązku poboru z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Fakt, że dłużnik po odpracowaniu długu nie będzie już musiał płacić zaległego czynszu, nie ma wpływu na jego przychody.

Krzysztof Koślicki

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...