Odpowiedzialność karna członków zarządu

Jeśli członek zarządu wyrządzi szkodę jednostce organizacyjnej, którą kieruje, tooprócz odpowiedzialności majątkowej (cywilnej) może ponieść także odpowiedzialność karną, jeżeli szkoda jest znaczna.

Gdy zważy się liczbę przepisów karnych czyhających na osoby zajmujące się sprawami majątkowymi firm, to zarządzanie spółką czy też inną jednostką organizacyjną należy uznać za zajęcie podwyższonego ryzyka. Niektóre z tych przepisów nakierowane są na ochronę Skarbu Państwa (Kodeks karny skarbowy), inne – na ochronę kontrahentów jednostki.

W niniejszym opracowaniu zajmujemy się jednak przepisem chroniącym samą firmę zarządzaną przez nieuczciwego albo nieudacznego członka zarządu. Chodzi o art. 296 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. nr 88, poz. 553, z późn. zm.), powoływanej dalej jako K.k.

Przepis ten przewiduje odpowiedzialność za wyrządzenie szkody kierowanej jednostce organizacyjnej.

Wyrządzenie szkody

Główną przesłanką odpowiedzialności na podstawie art. 296 K.k. jest wyrządzenie jednostce znacznej szkody. Od razu podkreślmy rolę tej przesłanki jako ograniczającej odpowiedzialność sprawcy. Nie wystarczy bowiem sam zarzut niegospodarnego zachowania. Musi wystąpić skutek w postaci rzeczywistej i wymiernej szkody po stronie kierowanej jednostki. I dobrze, bo bez tego mielibyśmy wiele zawiadomień o przestępstwie wynikających z czyjegoś subiektywnego przekonania onieprawidłowym działaniu członków zarządów.

Z tego względu za wielce dyskusyjne należy uznać dodanie art. 296 § 1a K.k., zgodnie z którym odpowiedzialność karna możliwa jest też w sytuacji, gdy żadna szkoda nie wystąpiła, ale zaistniało jej „bezpośrednie niebezpieczeństwo”. Takie rozciąganie odpowiedzialności karnej na przypadki hipotetycznej szkody wydaje się niepotrzebne. Przecież członka zarządu może spotkać odpowiedzialność organizacyjna (odwołanie) albo cywilnoprawna...