Odpowiedzialność członka zarządu przy bezskuteczności egzekucji

Istotą spółek kapitałowych jest to, że za zobowiązania odpowiadają jedynie swoim majątkiem. Odstępstwo od tej zasady stanowi unormowanie odpowiedzialności osób trzecich za zobowiązania spółki. Osoby trzecie mogą bowiem odpowiadać osobiście za zobowiązania cywilnoprawne i publicznoprawne w przypadku, kiedy zostanie wykazana bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce. Odpowiedzialność osobista oznacza, że wierzyciel, w razie gdy nie może skutecznie zaspokoić swoich wierzytelności zmajątku spółki kapitałowej, może szukać zaspokojenia wierzytelności, które ma w stosunku do spółki, z majątku osobistego osoby trzeciej. Odpowiedzialność ta jest nieograniczona, jednakże wyznacza ją wysokość zobowiązania.

Stosownie do art. 107 § 1 Ordynacji podatkowej osoby trzecie odpowiadają całym swoim majątkiem za zaległości podatkowe podatnika jedynie w zakresie i w przypadkach określonych w rozdziale 15 działu III Ordynacji. Odpowiedzialność ta jest odpowiedzialnością solidarną o charakterze posiłkowym. Osoby trzecie odpowiadają za cudzy dług w postaci zaległości podatkowej.

Problematykę odpowiedzialności członków zarządu spółek kapitałowych za zobowiązania podatkowe reguluje art. 116 Ordynacji podatkowej.

Zgodnie z art. 116 § 1 za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

1) nie wykazał, że:

a) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo
b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy;

2) nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

Według § 2, w brzmieniu obowiązującym do końca grudnia 2008 r., odpowiedzialność członków zarządu, określona w § 1, obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, które powstały w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu.

Od 1 stycznia 2009 r. obowiązuje nowe brzmienie powyższego przepisu, a mianowicie odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu, oraz zaległości wymienione w art. 52 powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu.

Zgodnie z § 3, w przypadku gdy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji lub spółka akcyjna w organizacji nie posiada zarządu, za zaległości podatkowe spółki odpowiada jej pełnomocnik albo odpowiadają w...