Odliczenie VAT z faktury częściowo opłaconej dotacją

Samo otrzymanie dotacji nie jest przedmiotem opodatkowania na podstawie ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Nie zostało ono bowiem wymienione w art. 5 ust. 1 niniejszej ustawy. Z kolei zgodnie z art. 29a ust. 1 powołanej ustawy, podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Podstawa zależy od rodzaju dotacji

Zatem, dotacja, która ma wpływ na cenę towaru lub usługi podlega opodatkowaniu VAT według stawki, która właściwa jest dotowanemu towarowi lub usłudze. Fiskus pozostaje konsekwentny w swoim stanowisku o czym świadczyć może opinia wyrażona w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 26 października 2017 r., sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.581.2017.2.BM, w której odwołał się do dwóch wyroków Trybunału Sprawiedliwości UE C-184/00 z 22 listopada 2001 r. Office des products wallons v. państwo belgijskie oraz C-353/00 z 13 czerwca 2002 r. Keeping Newcastle Warm Limited v.Commissioners of Customs and Exercise. Trybunał stwierdził w nich, że opodatkowane winny być jedynie dotacje wiążące się z ceną danego świadczenia w sposób zindywidualizowany i policzalny. Na tej podstawie Dyrektor uznał, że jeżeli nabywca uzyska dane świadczenie taniej lub wręcz za darmo dzięki dofinansowaniu podlega ono opodatkowaniu VAT.

Tak więc podstawa opodatkowania VAT ulega zwiększeniu wyłącznie o takie dotacje, które jednoznacznie i wprost związane są z daną dostawą lub świadczeniem usług i mają bezpośredni związek z ich ceną. Jeżeli zaś związku bezpośredniego wykazać się nie da – ponieważ przyznana dotacja ma charakter ogólny i służy pokryciu kosztów działalności – nie mają one wpływu na opodatkowanie VAT. Tego rodzaju dotacja nosi charakter podmiotowy. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 16 marca 2011 r., sygn. IPPP1-443-66/11-4/PR, uznał, że „obrót zwiększa się o takie dotacje, które w sposób bezwzględny i bezpośredni mają wpływ na cenę (kwotę należną). Natomiast dotacja niedająca się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu tym podatkiem, służące pokryciu ogólnych kosztów działalności podatnika nie stanowi obrotu w rozumieniu przepisu art. 29 ust. 1 ustawy”.

Przykład
Podatnik VAT uzyskał z funduszy unijnych dofinansowanie na przeszkolenie nowozatrudnionych pracowników. Nie stanowi ono dopłaty do kosztów tego przedsięwzięcia lecz warunkiem jej udzielenia było przeprowadzenie takich szkoleń przez pracodawcę i zatrudnienie pracowników, którzy brali w nich udział. Tego rodzaju dotacja nie była związana ze świadczeniem usługi i nie stanowiła w związku z tym obrotu w świetle art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, skutkiem czego nie jest obrotem vatowskim.

Prawo do odliczenia VAT

Żaden przepis ustawy o VAT nie wyłącza ani nie ogranicza prawa do odliczenia podatku naliczonego w przypadku zakupionych towarów lub usług sfinansowanych z otrzymanych przez podatników dotacji. W rezultacie prawo do odliczenia podatku naliczonego w takich przypadkach przysługuje na zasadach określonych w tym akcie prawnym.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ww. ustawy w zakresie w jakim towary lub usługi wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych, vatowcowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Kwotę podatku naliczonego stanowi, na podstawie art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, suma kwot podatku wynikających z faktur, które podatnik VAT otrzymał z tytułu nabycia towarów i usług, a także dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego w całości lub w części służy o ile podatnik spełni warunki pozytywne, a więc istnieje związek zakupu z czynnościami opodatkowanymi oraz gdy nie zachodzi żadna z przesłanek negatywnych wskazanych w art. 88 ustawy o VAT. Przepis ten zawiera zamkniętą listę wyjątków od uprawnienia do skorzystania z prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Wśród wyjątków tych brak jest zakupów sfinansowanych w całości lub choćby w części z dotacji. Podatnik nie ma prawa do odliczenia VAT, gdy nabywane z pomocą dotacji towary lub usługi służyć będą wykonywaniu czynności zwolnionych lub też niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Wynika to z reguły ogólnej określonej w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Ponadto potwierdziły to opinie organów skarbowych wyrażone w interpretacjach indywidualnych Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 29 marca 2011 r., sygn. IPPP1-443-295/11-2/MP, oraz z 22 kwietnia 2011 r., sygn. IPPP1-443-568/11-2/MP.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 21 kwietnia 2017 r., sygn. 2461-IBPP3.4512.147.2017.2.SR, uznał, że dla prawa do odliczenia naliczonego podatku nie ma znaczenia, skąd pochodzą środki pozyskane na dokonanie zakupów sfinansowanych z dotacji.

Wydatki związane z otrzymaniem dotacji

Uzyskanie dotacji zwykle nie jest proste. Jako obwarowane szeregiem formalności, które należy spełnić łatwo przy ubieganiu się o dofinansowanie o drobne uchybienie skutkujące poważnymi konsekwencjami. Podmiotowi wnioskującemu dotacja może nie zostać przyznana ze względu na niewypełnienie kryteriów formalnych. Ten formalizm jest szczególnie rozbudowany w procesie pozyskiwania dotacji unijnych. Dlatego dobrym rozwiązaniem jest zlecenie sporządzenia i złożenia wniosku o dofinansowanie wyspecjalizowanej jednostce. Wystawia ona wnioskującemu o dotację fakturę za przygotowanie dokumentacji na jej pozyskanie. Usługa polegająca na przygotowaniu wniosku o dotację nosi charakter usługi doradczej. Powinna być ona uznana za zakup związany z realizacją inwestycji, która dzięki dotacji ma powstać, nie zaś z samą dotacją. Zasadniczym celem jest bowiem to co dzięki dofinansowaniu ma powstać nie zaś środki finansowe, o które podatnik się ubiega. Jeżeli zatem zakup takiej usługi ma związek z działalnością opodatkowaną vatowca, to przysługuje mu prawo do odliczenia VAT. Takie stanowisko wyraził Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 5 czerwca 2008 r., sygn. IPPP1/443-756/08-2/GD. Nie ma też znaczenia czy przygotowany przez podmiot zewnętrzny wniosek zostanie zaakceptowany czy rozpatrzony negatywnie. Podatek naliczony z ww. faktury podlegać będzie odliczeniu na zasadach ogólnych, określonych w art. 86 ust. 10 lub 11 ustawy o VAT, czyli za miesiąc otrzymania dokumentu lub w rozliczeniu za jeden z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych.

Adam Okonkwo